Ρίτσα Μασούρα Γίνετε fan
Δημοσιογράφος, Διαχειρίστρια www.globalview.gr
Και τώρα τι θα μπορούσα να γράψω για έναν άνθρωπο που επί δεκαετίες έτεμνε την επαγγελματική μου ζωή; Πώς να συρρικνώσω τις σκέψεις και τις αναμνήσεις σε ένα άρθρο; Πώς να ελεγχθεί η συναισθηματική φόρτιση - με θετικό ή και αρνητικό πρόσημο - όταν καλούμαι να καταχραστώ της πάγιας λογικής μου και της αντικειμενικότητας με την οποία θωρώ εκ των υστέρων τα γεγονότα; Λοιπόν, θα πω όσα βιωματικά θα μπορούσα να πω για τον Αριστείδη Αλαφούζο, τον εκδότη της Καθημερινής και επί σειρά ετών εργοδότη μου. Ο Αριστείδης Αλαφούζος πέθανε χθες στα 93 του χρόνια. Έλεγα σε φίλους ότι το σκαρί του ήταν για να περάσει τα 100, αλλά νομίζω ότι ο θάνατος της Λένας Αλαφούζου - μια γυναίκα που προσωπικά της έβγαλα το καπέλο - άφησε μέσα του ένα τεράστιο κενό. Κάποτε θυμάμαι με είχε ρωτήσει αν ξέρω πώς ένας γάμος διατηρείται μέσα στα χρόνια. Σιγά να μην του είχα απαντήσει. Λες και ήξερα.
Ο θάνατός του γίνεται αφορμή για να απελευθερωθούν εκατοντάδες εσωτερικά σωματίδια σεβασμού, θυμού, αναγνώρισης, αντίδρασης, συμβιβασμού - προσθέστε ό,τι εσείς θέλετε, μέσα θα πέσετε. Αλλά όσο ζω δεν θα ξεχάσω ποτέ την ημέρα εκείνη, εν έτει 1988, όταν ένας μικροσκοπικός άνθρωπος εμφανίστηκε στην εφημερίδα και δήλωσε ότι είναι ο νέος μας εργοδότης. Ναι, σε μια εφημερίδα που έβγαινε από τη σύντομη περιπέτειά της με τον Κοσκωτά και που παντού, στους τοίχους, στο τυπογραφείο, στα τηλεγραφήματα, στα χαρτιά, μα κυρίως στο μυαλό μας ήταν έντονο το στίγμα της Ελένης Βλάχου. Όταν η Ελένη Βλάχου ρωτήθηκε γιατί πουλάει την εφημερίδα, είχε απαντήσει: Μα γιατί δεν την αγοράζετε. Νομίζω ότι αυτό επανέλαβε ο Αριστείδης Αλαφούζος, θέλοντας να πει ότι είναι αποφασισμένος να κάνει την εφημερίδα να...αγοράζεται. Το πέτυχε; Ναι, θα πω χωρίς ενδοιασμούς, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα μου σήμερα.
Εκείνη λοιπόν τη μέρα, ο Αριστείδης Αλαφούζος έσφιξε το χέρι όλων μας με το δισταγμό που έχει πάντα η πρώτη χειραψία. Χολωμένοι εμείς, συγκρατημένος εκείνος, αν και με ένα μυστηριώδες ύφος που τότε ήταν τρομερά δύσκολο να το αποκωδικοποιήσουμε, γιατί πολύ αργότερα ο κύριος Αριστείδης, όπως τον αποκαλούσαμε, έγινε ανοικτό βιβλίο για κάποιους από μας.
Κάπως έτσι άρχισε η μεγάλη μας περιπέτεια, κι ένας μαραθώνιος επιβίωσης εργαζομένων και εφημερίδας. Τίποτα δεν ήταν εύκολο με τον Αριστείδη Αλαφούζο, ούτε καν οι πρώτες κόντρες αναγνώρισης πεδίου με τον μετέπειτα στενό του φίλο Αντώνη Καρκαγιάννη. Ο Καρκαγιάννης, ένας αριστερός - για μένα πεφωτισμένος αριστερός - αρνιόταν να δεχθεί ότι η ιστορική εφημερίδα περνούσε στα χέρια εφοπλιστή. Κάπως έτσι σκεπτόμενος, ο Καρκαγιάννης διαφώνησε σε πολλά και αποχώρησε. Επέστρεψε όμως αργότερα, για να εξελιχθεί στον εκ δεξιών και εξ ευωνύμων σύμβουλο του κυρίου Αριστείδη. Δεν υπήρξε μέρα μέχρι το θάνατό του Καρκαγιάννη που να μην «συνωμοτούσαν» οι δυο τους, συμφωνώντας και διαφωνώντας πάνω σε θέματα πολιτικής ιδεολογίας, αλλά και θέματα που αφορούσαν στον τρόπο άσκησης της εξουσίας. Ηταν πολλά αυτά τα θέματα και τι να πρωτογράψω. Ίσως ενδεικτικά θα μπορούσα να γράψω για τον Σημίτη που πότε τον αγαπούσε και πότε τον απέρριπτε. Θυμάμαι σαν να' ναι τώρα την ημέρα που γευμάτιζα με τον κ. Αριστείδη και μου εξέφρασε τις αμφιβολίες του για την πολιτική του κ. Σημίτη. Τις ίδιες αμφιβολίες μου εκμυστηρεύτηκε λίγο αργότερα για το Χρηματιστήριο (κι ας μπήκαμε σε αυτό), τους Ολυμπιακούς ή τον Κώστα Καραμανλή. Είχε σωστές απόψεις και νομίζω σωστή επιχειρηματολογία, αλλά δεν άκουσα ποτέ από το στόμα του μια καλή λέξη για τους πολιτικούς μας. Συχνά μου έλεγε ότι η χώρα πάει στα βράχια και δεν θα τα καταφέρουμε. Σιγά να μην τον άκουγα τότε. Αφού κι εγώ ζούσα το όνειρο της χώρας που πετάει. Τελικά είχε δίκιο, αν όχι σε όλα, στα περισσότερα.
Ας μου επιτραπεί να πω πως διέθετε εκείνη τη σοφία που αποκτάται με τη σκληρή δουλειά, κυρίως όμως με τη μαθητεία του γύρω από το ρίσκο. Την ανάληψη κινδύνου. Και ο Αλαφούζος ήταν από μόνος του αυτό: αναλάμβανε επικίνδυνες αποστολές! Το έκανε με τα καράβια του, με τις επιχειρήσεις του, με τα χρηματιστήρια. Το τόλμησε με την εφημερίδα. Το έκανε και με τους ανθρώπους. Ρίσκαρε. Σε τοποθετούσε σε θέσεις κλειδιά - εντάξει, συμμετείχε και το διευθυντικό προσωπικό σε αυτό - σε δοκίμαζε, σε έφτανε στα όρια σου, κι αν τα κατάφερνες, καλώς. Αλλιώς; Ο επόμενος, αφού προηγουμένως τον... επόμενο τον είχε «ρίξει» από δίπλα σου. Είχε και κάτι ακόμη σε σχέση με τους εργαζόμενους. Του έπαιρνε πολύ καιρό να διώξει κάποιον. Το παίδευε. Το συζητούσε μαζί σου «ο τάδε βρε παιδί μου, δεν γίνεται» «μα κύριε Αριστείδη είναι πολύ καλός στη δουλειά του» κι ύστερα εσύ έφευγες και ήλπιζες να εισακουστείς. Σε μια περίπτωση, θυμάμαι, του πήρε 11 χρόνια να απομακρύνει από την εφημερίδα έναν πολύ καλό συντάκτη.
Του άρεσαν οι ίντριγκες. Σε χρησιμοποιούσε για να κάνει τη δουλειά του κι ύστερα το μετάνιωνε και προσπαθούσε να τα μπαλώσει. Ένας από τους πολλούς διευθυντές μας μου έλεγε, έλα, είναι ευμετάβολος, μη σκας, θα του περάσει. Κι εγώ έσκαγα και έσκαγα πολύ. Άλλες πάλι φορές ήταν εξομολογητικός. Μου μιλούσε για τα παιδιά του, μου ζητούσε να πω ευθέως την άποψή μου - σιγά να μην την έλεγα - και μια φορά μου είπε ότι αν ξαναγεννιόταν ήθελε να γίνει σαν τον συνάδελφο Πέτρο Παπακωνσταντίνου, να περάσει δλδ. από την ΚΝΕ και να γράφει ωραία, όπως ο Πέτρος. Εκ των υστέρων μπορώ να ισχυριστώ ότι μάλλον είχε δίκιο.
Ήταν έξυπνος άνθρωπος και νομίζω διέθετε και χιούμορ. Θυμάμαι ετοιμαζόμασταν να απεργήσουμε και ο τότε συνδικαλιστικός εκπρόσωπος Γ.Τ ρώτησε παρουσία τρίτων τον κύριο Αριστείδη αν σκέφτηκε τις προτάσεις του. Εκείνη την ώρα, στον όρμο του Φαλήρου έπλεε ένα γιοτ. «Το βλέπεις αυτό εκεί;» ρωτάει ο κ. Αριστείδης στον Γ.Τ. «Το βλέπω», απαντάει εκείνος. «Δικό σας είναι;» «Ναι, δικό μου είναι και θα σε στείλω λοστρόμο εκεί»! Όταν ο Γ.Τ παντρεύτηκε, στο γάμο του ο κ. Αριστείδης του έστειλε δύο κηροπήγια. Οπότε μια μέρα που τα είχαν τσουγκρίσει άγρια λόγω των συνδικαλιστικών αιτημάτων μας, του είπε ο Αλαφούζος: «θα πάρεις τη γυναίκα σου και τα κηροπήγια σου και θα φύγεις»!
Ο Αριστείδης Αλαφούζος γνώριζε πολύ καλά ότι είχε στα χέρια του μια δεξιά εφημερίδα με αριστερούς συντάκτες και παρ' όλα αυτά - τα πράγματα άλλαξαν με το πρώτο μνημόνιο - δεν έκανε το παραμικρό για να αλλάξει αυτή τη σύνθεση, κι αν το έκανε, δεν το συνειδητοποίησα ποτέ, γιατί ποτέ δεν παρενέβη επισήμως σε κείμενά μας - αναφέρομαι στην αρθρογραφία των συντακτών και όχι στη γραμμή της εφημερίδας - παρ' ότι κατά καιρούς παράπονα έκανε, εφόσον κάτι δεν του άρεσε. Δεν σε κατακρεουργούσε όμως. Να τα λέμε κι αυτά. Ήταν ελαφρώς large, ειδικά όταν δεν εμπλέκονταν πολιτικοί παράγοντες ενδιαμέσως, αν και πολλές φορές ακολουθούσε το βρετανικό «διαίρει και βασίλευε». Εμείς που μάθαμε το ποίημα μας με σκληρό τρόπο, γρήγορα προσαρμοστήκαμε. Κάποιοι άλλοι αποχώρησαν. Συγκριτικά πάντως με άλλες εφημερίδες, ο Αριστείδης Αλαφούζος κράτησε ένα εξαιρετικά υψηλό επίπεδο διοίκησης.
Ανατρεπτικός, λοιπόν, ευμετάβολος, κινούμενος πολιτικά σε έναν κεντροδεξιό χώρο, οραματιστής, αλλά και δυνατός gambler, ο Αριστείδης Αλαφούζος μας ανέτρεπε, μας εξύψωνε, μας ισοπέδωνε και μας ανέβαζε σε βάθρο αν οι συνθήκες το απαιτούσαν. Κυρίως όμως μας δοκίμαζε σε επίπεδο ιδεών. Δεν ήθελε να συμφωνούμε με ό,τι έλεγε. Βαριόταν όταν δεν άκουγε καινούργιες ιδέες. Σε θεωρούσε άβουλο πλάσμα, άρα ανίκανο να ασκήσεις την εξουσία που σου ανέθετε. Ήσουν καθημερινά υπό κρίση μέχρι τελικής πτώσεως.
Ναι, έτσι είχαν τα πράγματα τα πολλά πολλά χρόνια που συνυπήρξα με τον Αριστείδη Αλαφούζο και μπορώ να πω εκ των υστέρων ότι επί των ημερών του - χωρίς να θέλω να υποτιμήσω κανένα - η Καθημερινή έγινε σπουδαία εφημερίδα και σπουδαίο σχολείο για όσους δουλέψαμε εκεί. Διακρίθηκε και προχώρησε μπροστά χωρίς να έχει να ζηλέψει τίποτα από εφημερίδες κύρους του εξωτερικού. Κι αν υποθέσουμε ότι τότε ο Αριστείδης Αλαφούζος αγόρασε την «Κ» ορμώμενος από την ανάγκη να εμπλακεί στην πολιτική ζωή της χώρας, στη διαδρομή στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων και μετρίασε ως ένα βαθμό εκείνα τα θέλω του.
Ας είναι ελαφρύ το χώμα που θα τον σκεπάσει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου