Καταστροφική και στους οδικούς άξονες η επαναδιαπραγμάτευση

 
 

Μνημείο προχειρότητας οι επιλογές της κυβέρνησης που επιβάρυναν με δισεκατομμύρια τους φορολογουμένους και ζημίωσαν το Δημόσιο, σύμφωνα με την έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου

Από τον
Φώτη Κόλλια

Με μια έκθεση-κόλαφο, που εστάλη προ εβδομάδων στην ελληνική κυβέρνηση για παρατηρήσεις και πρόκειται να δημοσιευθεί εντός του προσεχούς τριμήνου, το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο αποκαλύπτει ότι ο σχεδιασμός και η επαναδιαπραγμάτευση των συμβάσεων παραχώρησης για τους οδικούς άξονες ήταν μνημείο προχειρότητας και κόστισε δισεκατομμύρια στους Ελληνες φορολογουμένους.

Η έκθεση, που παρουσιάζει σήμερα η «κυριακάτικη δημοκρατία», επικεντρώνεται στις συμβάσεις παραχώρησης για τους οδικούς άξονες Κόρινθος – Τρίπολη – Καλαμάτα (τον διαχειρίζεται η κοινοπραξία Μορέας), Ολυμπία Οδός και Αξονας Κεντρικής Ελλάδας (Ε65). Στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου επισημαίνεται ότι αντί να επιβαρυνθούν οι φορολογούμενοι με πρόσθετα χρηματοοικονομικά και άλλα κόστη, θα μπορούσε από την αρχή το Ελληνικό Δημόσιο να παρατείνει για κάποια περίοδο τις τριακονταετείς συμβάσεις παραχώρησης.

Πρόβλεψη

Ετσι, το κόστος θα ήταν μικρότερο, αλλά οι τράπεζες και οι εργολάβοι λειτούργησαν με βάση το γνωστό ρητό «εν τη παλάμη και ούτω βοήσωμεν». Το αστείο είναι ότι και επιβαρύνθηκε εμπροσθοβαρώς το Ελληνικό Δημόσιο και τελικά εντάχθηκε στις αναμορφωμένες συμβάσεις πρόβλεψη για πιθανή τριετή επέκταση των συμβάσεων, γεγονός που κατά την έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου «ανοίγει παράθυρο για περαιτέρω κρατική χρηματοδότηση των συμβάσεων».

Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο γεγονός ότι για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα με τη σύμβαση της Ολυμπίας Οδού (η οποία είχε τιναχθεί στον αέρα στις αρχές της δεκαετίας λόγω της χαμηλότερης κυκλοφορίας σε σχέση με τις προβλέψεις) και για να έχουν οι εργολάβοι την εσωτερική απόδοση που ήθελαν (6%), το Δημόσιο παραιτήθηκε από μελλοντικά έσοδα ύψους 3,18 δισ. ευρώ! Σε αυτά πρέπει να συνυπολογιστεί και το τεράστιο κόστος των αποζημιώσεων που κατέβαλε το Δημόσιο από το 2013 έως και το 2016.

Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, στον οδικό άξονα Κόρινθος – Τρίπολη – Καλαμάτα και ειδικά στο τμήμα Λεύκτρο – Σπάρτη το έργο σχεδιάστηκε με υπερεκτιμημένες προβλέψεις για την κυκλοφορία ώστε να δικαιολογείται η κατασκευή αυτοκινητοδρόμου. Προσθέτει, μάλιστα, ότι ακόμη και όταν -κατά την αναμόρφωση των συμβάσεων παραχώρησης το 2012- έγιναν σωστότερες και μειωμένες προβλέψεις για την κυκλοφορία στο συγκεκριμένο τμήμα, κατασκευάστηκε και πάλι αυτοκινητόδρομος.

Οπως επισημαίνεται, αν είχε κατασκευαστεί δρόμος ταχείας κυκλοφορίας, το κόστος θα ήταν σχεδόν 43% χαμηλότερο! Ο δρόμος ταχείας κυκλοφορίας έχει χαμηλότερες προδιαγραφές και λιγότερες λωρίδες από τους αυτοκινητοδρόμους που κατασκευάστηκαν μέσω των συμβάσεων παραχώρησης.

Προβλέψεις

Με υπερεκτιμημένες προβλέψεις για την κυκλοφορία είχαν σχεδιαστεί και άλλα τμήματα των οδικών αξόνων, ανεξάρτητα από τις σοβαρές επιπτώσεις που είχε στην κυκλοφορία η κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας από το 2010 και έπειτα. Ενα από αυτά τα τμήματα ήταν το Πάτρα – Τσακώνα, το οποίο τελικά εξαιρέθηκε από την Ολυμπία Οδό, χωρίς να μειωθεί το συνολικό κόστος του έργου (!) και χωρίς να περιοριστεί ο χρόνος παράδοσης, όπως επισημαίνεται στην έκθεση. Τελικά προωθείται, με κρατική χρηματοδότηση σχεδόν μισού δισ. ευρώ, μόνο το τμήμα Πάτρα – Πύργος.

Στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου επισημαίνεται, επίσης, ότι στις αρχικές συμβάσεις παραχώρησης δεν προβλεπόταν αναθεώρηση και οι αλλαγές (που έγιναν το 2013 και το 2015) έγιναν «καλή τη πίστει». Η τότε κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ – Ν.Δ. σύρθηκε στην επαναδιαπραγμάτευση προκειμένου να διασώσει τις ισχυρές ελληνικές τεχνικές εταιρίες και χιλιάδες θέσεις εργασίας εν μέσω κρίσης. Ετσι, υπέκυψε στις ακραίες απαιτήσεις των τραπεζών που είχαν σταματήσει τη χρηματοδότηση των έργων από τα τέλη του 2011. Μαζί με τις απαλλοτριώσεις, τις αποζημιώσεις και τα χρηματοοικονομικά, το τελικό κόστος των πέντε οδικών αξόνων, όπως είχε αποκαλύψει η «κυριακάτικη δημοκρατία», εκτοξεύθηκε στα 10,8 δισ. ευρώ!

Εκτινάχθηκε έως και πάνω από 75% το κόστος κατασκευής των νέων οδών!

Με την αναθεώρηση των συμβάσεων, όπως αναφέρεται στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, το κατασκευαστικό κόστος της Ολυμπίας Οδού ανά χιλιόμετρο εκτινάχθηκε κατά 77%! Κατά 76% αυξήθηκε το κατασκευαστικό κόστος του άξονα Κόρινθος – Τρίπολη – Καλαμάτα και κατά 48% του άξονα Κεντρικής Ελλάδας. Το μέσο κόστος από 6.500.000 ευρώ ανά χιλιόμετρο εκτοξεύθηκε στα 15.800.000 ευρώ.

Στην Ολυμπία Οδό το συνολικό κόστος ανά χιλιόμετρο (όχι μόνο το κατασκευαστικό, αλλά και το χρηματοοικονομικό κ.λπ.) ήταν πριν από την αναθεώρηση 9.200.000 ευρώ, ενώ μετά την αναθεώρηση πήγε στα 16.300.000 ευρώ. Στον άξονα Κόρινθος – Τρίπολη – Καλαμάτα ήταν 8.000.000 ευρώ και πήγε στα 10.100.000 ευρώ. Ειδική αναφορά γίνεται και στο γεγονός ότι το κόστος συντήρησης της Ολυμπίας Οδού είναι σχεδόν τριπλάσιο από το αντίστοιχο των άλλων δύο οδικών αξόνων που εξετάστηκαν, κυρίως λόγω του μεγάλου αριθμού σηράγγων.

Σύμφωνα με την έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, σε Ελλάδα, Γαλλία, Ισπανία και Ιρλανδία διατέθηκε το 70% των κοινοτικών κονδυλίων για οδικά έργα με συμβάσεις παραχώρησης και Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) από το προηγούμενο ΕΣΠΑ (2007-2014). Η συνολική κοινοτική συνδρομή για τους πέντε οδικούς άξονες (τους τρεις που περιλαμβάνονται στην έκθεση και την Ιόνια Οδό και τον άξονα Μαλιακός – Κλειδί) έφτασε τα 3,64 δισ. ευρώ από το προηγούμενο και το εν εξελίξει ΕΣΠΑ. Ως αποτέλεσμα, δεν έμειναν κονδύλια για την υλοποίηση άλλων έργων στον τομέα των μεταφορών στη χώρα μας, ενώ θα χρειαστεί να αναζητήσουμε από τον Κρατικό Προϋπολογισμό κονδύλια περί το 1 δισεκατομμύριο για να ολοκληρωθούν τα υφιστάμενα έργα υποδομών!