Posted by infiltr8or
Εδώ και καιρό μας αφηγούνται μια συναρπαστική ιστορία για τη σχέση μεταξύ πλούσιων και φτωχών χωρών. Η ιστορία υποστηρίζει ότι οι πλούσιες χώρες του ΟΟΣΑ προσφέρουν απλόχερα ....τον πλούτο τους στις φτωχότερες χώρες του παγκόσμιου Νότου, για να βοηθήσουν να εξαλειφθεί η φτώχεια και να δώσουν ώθηση στην ανάπτυξη. Κατά την αποικιοκρατία, οι Δυτικές χώρες μπορεί να πλούτισαν από την εξόρυξη πόρων και την εργασία των σκλάβων στις αποικίες τους, αλλά αυτά ανήκουν στο παρελθόν. Σύμφωνα πάντα με την ιστορία, οι χώρες αυτές σήμερα συνεισφέρουν πάνω από 125 δισ. δολάρια σε βοήθεια κάθε χρόνο, αναμφισβήτητη ένδειξη της καλοπροαίρετης φιλανθρωπίας τους.
Τη συναρπαστική αυτή ιστορία έρχεται να ανατρέψει μια νέα έρευνα, που δείχνει ότι τρισεκατομμύρια δολάρια πηγαίνουν από τις αναπτυσσόμενες χώρες προς τη Δύση, και όχι αντίστροφα. Γιατί;
Τα δεδομένα που δημοσιοποίησαν πρόσφατα ο αμερικανικός οργανισμός Global Financial Integrity (GFI) και το Κέντρο Εφαρμοσμένης Έρευνας του Νορβηγικού School of Economics, είναι αν μη τι άλλο συναρπαστικά.
Συγκέντρωσαν όλα τα δεδομένα από οικονομικούς πόρους που ανταλλάσσονται μεταξύ πλούσιων και φτωχών χωρών κάθε χρόνο. Όχι μόνο δεδομένα από οικονομικές ενισχύσεις, ξένες επενδύσεις και εμπορικές ροές (όπως είχαν πράξει προηγούμενες μελέτες), αλλά και δεδομένα από μη χρηματοοικονομικές ανταλλαγές όπως η διαγραφή του χρέους, οι μη ανταποδοτικές μεταβιβάσεις, εμβάσματα εργαζομένων, και η μη καταγεγραμμένη φυγή κεφαλαίων.
Απ ‘όσο γνωρίζω, είναι η πιο ολοκληρωμένη αξιολόγηση ανταλλασσόμενων πόρων που έχει καταγραφεί ποτέ.
Αυτό που ανακάλυψαν είναι ότι η ροή των χρημάτων από τις πλούσιες χώρες στις φτωχές χώρες ωχριά σε σύγκριση με τη ροή που τρέχει προς την άλλη κατεύθυνση.
Το 2012, το τελευταίο έτος των καταγεγραμμένων δεδομένων, οι αναπτυσσόμενες χώρες έλαβαν συνολικά 1,3 τρισ. δολάρια, συμπεριλαμβανομένων όλων των ενισχύσεων, των επενδύσεων και του εισοδήματος από το εξωτερικό. Αλλά την ίδια χρονιά η συνεισφορά τους άγγιξε συνολικά τα 3,3 τρισ. δολάρια! Με άλλα λόγια, οι αναπτυσσόμενες χώρες έδωσαν 2 τρισ. δολάρια περισσότερα από όσα έλαβαν ως βοήθεια. Αν κοιτάξουμε όλα τα έτη από το 1980, οι καθαρές εκροές σε ενισχύσεις αθροίζονται στο τεράστιο ποσό των 16,3 τρισ. δολαρίων. Αυτό είναι το σύνολο των χρημάτων που έχουν αποστραγγιστεί από το παγκόσμιο Νότο κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών. Για να πάρετε μια αίσθηση για το μέγεθος του, 16,3 τρισ δολάρια αντιστοιχούν περίπου στο συνολικό ΑΕΠ των Ηνωμένων Πολιτειών!
Αυτό σημαίνει ότι η συναρπαστική ιστορία έχει αντίστροφη ροή. Οι πλούσιες χώρες δε συνεισφέρουν στην ανάπτυξη των φτωχών χωρών, αλλά οι φτωχές χώρες είναι αυτές που βοηθούν τις πλούσιες να αναπτυχθούν!
Από τι αποτελούνται αυτές οι τεράστιες εκροές προς τις πλούσιες Δυτικές χώρες;
Μέρος των ροών καλύπτουν οι πληρωμές για το χρέος. Οι αναπτυσσόμενες χώρες έχουν καταβάλλει πάνω από 4,2 τρισ. δολάρια σε πληρωμές τόκων από το 1980 – μια άμεση μεταφορά μετρητών σε μεγάλες τράπεζες της Νέας Υόρκης και του Λονδίνου, σε μια κλίμακα που επισκιάζει τη βοήθεια που έλαβαν κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου. Ένα άλλο μέρος προέρχεται από επαναπατρισμό κεφαλαίων που οφείλεται στο εισόδημα των αλλοδαπών από επενδύσεις στις αναπτυσσόμενες χώρες. Σκεφτείτε όλα τα κέρδη που αποσπά η BP από τα αποθέματα πετρελαίου της Νιγηρίας, για παράδειγμα, ή τα έσοδα Άγγλων-Αμερικανών από τα ορυχεία χρυσού της Νότιας Αφρικής.
Αλλά μακράν το μεγαλύτερο κομμάτι των εκροών έχει να κάνει με τη μη καταγεγραμμένη – και συνήθως παράνομη – φυγή κεφαλαίων. Η έρευνα υπολογίζει ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες έχουν χάσει συνολικά 13,4 τρισ. δολάρια από φυγή κεφαλαίων από το 1980. Οι εταιρίες χρησιμοποιούν το διεθνές εμπορικό σύστημα για να προβούν σε υπερτιμολογήσεις, αποφυγή φόρων, ξέπλυμα χρήματος, παράκαμψη ελέγχου κεφαλαίων, τριγωνικές συναλλαγές ώστε τα χρήματα να καταλήξουν απευθείας σε φορολογικούς παραδείσους, όπως π.χ. στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους, όπου ο φορολογικός συντελεστής είναι ουσιαστικά μηδενικός και όπου δεν μπορούν να εντοπιστούν τα παράνομα κεφάλαια.
Αθροιστικά, η συνολική καθαρή εκροή πόρων ανέρχεται σε περίπου 3 τρισ. δολάρια ετησίως, ποσό 24πλάσιο από αυτό που λαμβάνουν ως βοήθεια. Με άλλα λόγια, για κάθε 1 δολάριο της βοήθειας που λαμβάνουν οι αναπτυσσόμενες χώρες, χάνουν 24 δολάρια σε καθαρές εκροές.
Ποιος ευθύνεται γι ‘αυτή την καταστροφή; Δεδομένου ότι η παράνομη φυγή κεφαλαίων αποτελεί μεγάλο κομμάτι του προβλήματος, αυτό είναι ένα καλό σημείο να ξεκινήσουμε. Είναι σαφώς υπαιτιότητα των εταιριών που προβαίνουν σε αντίστοιχες παράνομες πρακτικές. Ευθύνονται όμως και οι ελλιπείς έλεγχοι στα τελωνεία, οι οποίοι έχουν ελαττωθεί, για να διευκολυνθεί το παγκόσμιο εμπόριο, όπως ισχυρίζεται ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου. Επιπλέον, η παράνομη φυγή κεφαλαίων δεν θα ήταν εφικτή χωρίς τους φορολογικούς παραδείσους. Και όταν πρόκειται για τους φορολογικούς παραδείσους, οι ένοχοι δεν είναι δύσκολο να προσδιοριστούν: υπάρχουν περισσότερα από 60 κράτη στον κόσμο, και η συντριπτική πλειοψηφία τους ελέγχονται από μια χούφτα Δυτικών χωρών. Υπάρχουν ευρωπαϊκοί φορολογικοί παράδεισοι, όπως το Λουξεμβούργο και το Βέλγιο, αλλά και αμερικανικοί, όπως το Delaware και το Μανχάταν. Αλλά μακράν το μεγαλύτερο δίκτυο φορολογικών παραδείσων βρίσκεται γύρω από το City του Λονδίνου, που έχει στην απόρρητη δικαιοδοσία του τα προσαρτημένα ή ελεγχόμενα από το Βασιλικό Στέμμα κράτη.
Με άλλα λόγια, οι περισσότερες από τις χώρες που κοκορεύονται για τη φιλανθρωπική συνεισφορά τους, είναι αυτές που επιτρέπουν τη μαζική κλοπή των αναπτυσσόμενων χωρών.
Το αφήγημα μοιάζει λίγο αφελές αν λάβουμε υπόψη τις αντίστροφες εκροές. Είναι σαφές ότι η ενίσχυση καταφέρνει ελάχιστα παρά να καμουφλάρει την άνιση κατανομή των πόρων σε όλο τον κόσμο. Κάνει τους κτήτορες να μοιάζουν δωρητές, χορηγώντας τους ένα είδος ηθικής αποζημίωσης ενώ αποτρέπει όσους από εμάς ενδιαφέρονται για την παγκόσμια φτώχεια να κατανοήσουμε πως λειτουργεί πραγματικά το σύστημα.
Οι φτωχές χώρες δεν χρειάζονται ελεημοσύνη. Χρειάζονται δικαιοσύνη. Και η δικαιοσύνη δεν είναι δύσκολο να αποδοθεί. Θα μπορούσε να διαγραφεί το πλεόνασμα των χρεών των φτωχών χωρών, απελευθερώνοντας κεφάλαια από την πληρωμή τόκων των παλαιών δανείων προς την ανάπτυξη. Θα μπορούσαν να επιβληθούν κυρώσεις στους τραπεζίτες και τους λογιστές που διευκολύνουν την παράνομη εκροή κεφαλαίων και τη φοροδιαφυγή και θα μπορούσε να επιβληθεί παγκοσμίως ελάχιστος φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων για να αποτραπούν οι εταιρίες από το να αποκρύπτουν κεφάλαια σε φορολογικούς off-shore.
Ξέρουμε πως διορθώνεται το πρόβλημα. Αλλά κάτι τέτοιο θα αντιταχθεί στα συμφέροντα των ισχυρών τραπεζών και των εταιρειών που οφελούνται σημαντικά από το υπάρχον σύστημα.
Το ερώτημα είναι, έχουμε το θάρρος να το πράξουμε;
* Το άρθρο βασίστηκε σε δημοσίευση του Jason Hickel, ανθρωπολόγου στο London School of Economics, με τίτλο Aid in reverse: how poor countries develop rich countries, στον Guardian.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου