Απόγονοι Αφρικανών σκλάβων ψάχνουν τις... ρίζες τους

Ξεκίνησε από τον εγγονό του "Αχμέτ του Πειρατή". Ο 57χρονος συνταξιούχος μαρμαράς Μουσταφά Όλπακ, αναζητώντας τις ρίζες του, ταξίδεψε πριν από μερικά χρόνια στο Μαρουλά της Κρήτης για να δει από κοντά τα μέρη, όπου έζησε ο παππούς του, ενώ το Νοέμβριο του 2006 πρωτοστάτησε στην ίδρυση του Συλλόγου Αλληλεγγύης και Πολιτισμού Αφρικανών, οργανώνοντας έτσι τους αφρικανικής καταγωγής απογόνους σκλάβων, που ζουν σήμερα στην Τουρκία.


Η ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία των απογόνων εκείνων των ανθρώπων, που έζησαν σε καθεστώς σκλαβιάς σε όλη την επικράτεια της οθωμανικής αυτοκρατορίας, έχει συνενώσει μέχρι σήμερα πολλούς ανθρώπους, με τραγικές ιστορίες.

Μεταξύ αυτών, η Μπεϊχάν Τουρκκολλού, απόγονος Σομαλών, οι οποίοι έζησαν στη Βέροια ως σκλάβοι σε οθωμανικές οικογένειες. Η προγιαγιά της, η Αλτσίμα, είχε γεννηθεί στη Σομαλία, έπεσε στα χέρια δουλεμπόρων και βρέθηκε στη Βέροια, όπου παντρεύτηκε με τον αλβανικής καταγωγής Μεχμέτ. "Αναζητώ τις ρίζες μου και αναρωτιέμαι μήπως έχουν απομείνει συγγενείς μου στην Ελλάδα. Η γιαγιά μου, Φετιγιέ Κεσιμτζί, γεννήθηκε το 1904 στη Βέροια, και ο παππούς μου, Αρίφ Κεσιμτζί, γεννήθηκε το 1889, επίσης στη Βέροια. Με την Ανταλλαγή των Πληθυσμών ήρθαν στην Τουρκία. Εμείς έχουμε ιδρύσει το Σύλλογο Πολιτισμού και Αλληλεγγύης Αφρικανών, που έχει περίπου 200 ενεργά μέλη, αλλά τα άτομα αφρικανικής καταγωγής στην Τουρκία είναι πολύ περισσότερα και στην πλειονότητά τους δεν γνωρίζουν από πού ήρθαν", αναφέρει η Μπεϊχάν.

Στο Οθωμανικό κράτος, το νομικό καθεστώς των δούλων διεπόταν εξ ολοκλήρου από τις διατάξεις του Ισλαμικού Δικαίου. Οι δούλοι υπόκειντο σε σημαντικούς περιορισμούς σε πάρα πολλούς κλάδους του Δικαίου. Κατά την περίοδο του Τανζιμάτ (μεταρρυθμίσεων), με την πίεση των ξένων κρατών πραγματοποιήθηκαν νομικές ρυθμίσεις που απαγόρευαν το εμπόριο δούλων. Ωστόσο, αυτός ο θεσμός που ρίζωσε στην οθωμανική κοινωνία, συνέχισε να υπάρχει μέχρι το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας" αναφέρει σε άρθρο της η καθηγήτρια του τομέα Ιστορίας του Τουρκικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Γκαζί, Γκιούλ Άκγιλμαζ.

Η δουλεία, που εξακολούθησε να υπάρχει μέχρι την τελευταία περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, καταργήθηκε κατά τη δεκαετία του 1920, με την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας.

"Όμως και αργότερα, τα λεγόμενα ψυχοπαίδια ήταν οι σύγχρονοι δούλοι. Δηλαδή, πολλοί έπαιρναν ψυχοπαίδια τάχα για να τα σπουδάσουν, αλλά τα χρησιμοποιούσαν για να κάνουν δουλειές χωρίς να τα πληρώνουν. Ο νόμος που καταργούσε αυτό το θεσμό ψηφίστηκε και εφαρμόστηκε το 1964. Όμως, οι αντιλήψεις δύσκολα αλλάζουν", αναφέρει ο επικεφαλής του συλλόγου, Μουσταφά Όλπακ.

Πολλοί απόγονοι των Αφρικανών σκλάβων, επειδή ήταν μουσουλμάνοι, αναγκάστηκαν να φύγουν από την Ελλάδα με την Ανταλλαγή των Πληθυσμών. Στην Κρήτη, όπως αναφέρει ο δικηγόρος-ερευνητής Χαρίδημος Παπαδάκης υπήρχαν δύο κατηγορίες ατόμων αφρικανικής καταγωγής, οι έποικοι και οι σκλάβοι, τους οποίους οι ντόπιοι ονόμαζαν υποτιμητικά χαλικούτηδες. Όσοι από αυτούς γλύτωσαν από τις απελάσεις και τους διωγμούς τους οποίους υπέστησαν, έφυγαν με την Ανταλλαγή των Πληθυσμών, επειδή ήταν μουσουλμάνοι. Κάποιοι κατάφεραν να μείνουν στη Κρήτη, είτε γιατί εκχριστιανίστηκαν είτε γιατί είχαν αγγλική ή ιταλική υπηκοότητα.

Όπως, υπάρχουν και μουσουλμάνοι αφρικανικής καταγωγής, που εξαιρέθηκαν από την Ανταλλαγή των Πληθυσμών και οι οποίοι διαβιούν σήμερα σε χωριά του νομού Ξάνθης. Όμως ούτε οι ίδιοι, ούτε και κανείς άλλος γνωρίζει αν είναι απόγονοι σκλάβων ή απόγονοι στρατιωτών που εγκλωβίστηκαν σε ορεινές περιοχές της Θράκης, κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Ο καθηγητής εθνολογίας στο Τμήμα Ιστορίας- Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης Νικόλαος Ξηροτύρης εκτιμά ότι ο αριθμός τους πριν από 10 χρόνια ανερχόταν στους 300. Ωστόσο, το σίγουρο είναι ότι καμιά επιστημονική έρευνα δεν έχει γίνει σχετικά με τη παρουσία και την καταγωγή των αφρικανικής καταγωγής Ελλήνων πολιτών που ζουν στα χωριά της Ξάνθης.

24h.gr