Η δημιουργία ενός συγκροτήματος κτηρίων από τα οποία η κυβέρνηση θα ασκεί την εξουσία της, επανέρχεται στο προσκήνιο
Κρατάει χρόνια αυτή η... κολόνια. Μισόν αιώνα τώρα, σχέδια και προτάσεις επαναφέρουν την ιδέα της συγκέντρωσης διοικητικών υπηρεσιών σε μια περιοχή της Αττικής. Στη δεκαετία του ΄60 τα δύο ιερά τέρατα της πολεοδομίας και της ...
αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα, Κωνσταντίνος Δοξιάδης και Γιώργος Κανδύλης, μίλησαν για πρώτη φορά για τη δημιουργία ενός «κυβερνητικού πάρκου» εκφράζοντας ωστόσο αντιδιαμετρικά αντίθετες απόψεις για τη χωροθέτησή του. Ο μεν Δοξιάδης το τοποθετούσε βόρεια της Αθήνας, κατά μήκος της Εθνικής οδού ενώ ο Κανδύλης στον παλιό Ιππόδρομο καθώς οραματιζόταν μια παραθαλάσσια πρωτεύουσα.
Σήμερα, η δημιουργία ενός «κυβερνητικού πάρκου», δηλαδή ενός συγκροτήματος κτηρίων από τα οποία η κυβέρνηση θα ασκεί την εξουσία της, επανέρχεται στο προσκήνιο. Η μεταρρύθμιση του κράτους _ την εκκίνηση της οποίας θα σημάνει ο πρωθυπουργός κ. Λουκάς Παπαδήμος στην προσεχή συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου _ θα επαναφέρει, εκτός των άλλων και τη χωροθέτηση του διοικητικού κέντρου το οποίο θα συγκεντρώνει σχεδόν όλα τα κυβερνητικά κτίρια.
Η πρόταση για τον Ελαιώνα
Η πιθανότερη περιοχή για τη δημιουργία του είναι ο Ελαιώνας, όπως προκύπτει τουλάχιστον από τις επιλογές των αρμόδιων κυβερνητικών οργάνων και τις μελέτες επιστημονικών φορέων. Ήδη, στη «Λευκή Βίβλο» την οποία συνέταξε το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και αποτελεί, εκτός των άλλων, και τον μπούσουλα για τα μέτρα που επεξεργάζεται η κυβέρνηση, προτείνεται «η επιλογή υποβαθμισμένου χώρου στον οποίο να εγκατασταθούν τα κυβερνητικά κτίρια για λόγους συμβολισμού, ανάπτυξης και πέδησης περαιτέρω υποβάθμισης».
Η πρόταση είναι κοντά σε εκείνη του Αντώνη Τρίτση ο οποίος στο Ρυθμιστικό Σχέδιο για την Αττική του 1985 χωροθετούσε μια σειρά από διοικητικές υπηρεσίες στον άξονα της Ιεράς οδού ώστε να ενισχυθεί η Δυτική Αθήνα.
«Η χωροθέτηση υπουργείων και άλλων υπηρεσιών σε προβληματικές συνοικίες (π.χ. Ιερά Οδό, Ελαιώνα) μπορεί να αναστρέψει φαινόμενα εγκατάλειψης και υποβάθμισης εάν εξασφαλιστεί και με μια καλή προσβασιμότητα με Μέσα Μαζικής Μεταφοράς», λέει στο «Βήμα» ο κ. Ιωάννης Πολύζος, πρόεδρος του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος Αθήνας (ΟΡΣΑ).
Η πρόταση για εγκατάσταση κυβερνητικών κτιρίων σε υποβαθμισμένη περιοχή του Κέντρου της Αθήνας, όπως αναφέρει ο ίδιος, συμβαδίζει με την άποψη του ΟΡΣΑ ότι το κέντρο πόλης δεν πρέπει να χάσει περαιτέρω κρίσιμες λειτουργίες. Η απώλεια των λειτουργιών αυτών _ διοικητικών, εμπορικών, παραγωγικών κ.ά. _ οδηγεί, σύμφωνα με τον κ. Πολύζο, σε διάβρωση της πολυλειτουργικότητας της πόλης με συνέπεια την απώλεια ενός βασικού πλεονεκτήματος του Κέντρου, της ζωντάνιας του.
«Η ανασύνθεση αυτής της πολυλειτουργικότητας μπορεί να επιτευχθεί με πολιτικές επιστροφής υπουργείων και υπηρεσιών στο Κέντρο. Πάντως, η πρόταση αυτή από το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης αποτελεί αλλαγή πλεύσης από παλαιότερες προτάσεις που ήθελαν τη δημιουργία διοικητικών πάρκων εκτός Αθήνας π.χ. στο Ελληνικό», σημειώνει ο κ. Πολύζος.
Η ευρωπαϊκή εμπειρία
Τα «κυβερνητικά πάρκα» που έχουν δημιουργηθεί σχεδόν σ΄ όλες τις μεγάλες πόλεις της Ευρώπης_ Λονδίνο, Παρίσι, Στοκχόλμη _ έχουν εξελιχθεί, όπως αναφέρουν οι συντάκτες της Λευκής Βίβλου, σε πόλους τόνωσης της απασχόλησης, λειτουργούν ως πολιτιστικοί πυρήνες και αποτελούν σημαντικά εμπορικά κέντρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι η κεντρική ζώνη δραστηριοτήτων του Λονδίνου (Central Activities Zone), όπου τοποθετείται η λειτουργία της κυβέρνησης, συγκεντρώνει το 1/3 των θέσεων απασχόλησης και διαθέτει εμπορικά κέντρα τα οποία εξυπηρετούν 275.000 κατοίκους, επισκέπτες και τουρίστες.
Η μετεγκατάσταση των κτιρίων που στεγάζουν υπηρεσίες της κεντρικής διοίκησης σε έναν ενιαίο χώρο, παρότι φαντάζει άπιαστο όνειρο την εποχή της οικονομικής κρίσης, εν τούτοις επιβάλλεται ακριβώς λόγω αυτής καθ΄ εαυτής της κρίσης. Κι αυτό διότι αναμένεται να εξοικονομηθούν πόροι από τη μείωση των μισθωμάτων των κτηρίων, να υπάρξει τόνωση της απασχόλησης, να αναζωογονηθεί η εμπορική δραστηριότητα της περιοχής και να προωθήσει την πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας.
Εκτός όλων αυτών, θα δημιουργηθεί ένα διοικητικό κέντρο το οποίο θα υποστηρίζει την αποτελεσματική λειτουργία του κράτους και θα επιτρέπει την ευρεία χρήση των νέων τεχνολογιών.
«Τα σχέδια για τη δημιουργία ενός «κυβερνητικού πάρκου πρέπει να εντάσσονται στο ρυθμιστικό σχέδιο μιας πόλης. Άρα δεν ευσταθούν προτάσεις που κάνουν κάποια υπουργεία όταν την ίδια στιγμή ολοκληρώνεται ένα Ρυθμιστικό Σχέδιο για την Αθήνα που έχει άλλη άποψη. Σε κάθε περίπτωση, όπου κι αν έγιναν μεγάλα διοικητικά πάρκα εκτός Κέντρου πόλης στο εξωτερικό απέτυχαν», τονίζει ο καθηγητής στη σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ κ. Παναγιώτης Τουρνικιώτης. Όπως εξηγεί η συνύπαρξη του Κέντρου της πόλης με την εξουσία είναι δομική στις μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες (Παρίσι, Λονδίνο Βερολίνο).
Η αναβάθμιση του Κέντρου και των αστικών περιοχών, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ) κ. Χρήστο Σπίρτζη, πρέπει να γίνεται με βάση ένα αξιόπιστο χωροταξικό σχέδιο το οποίο θα δίνει βαρύτητα στον άνθρωπο, στο αστικό περιβάλλον, στο βιωτικό επίπεδο των κατοίκων, στην αειφόρο ανάπτυξη και στην ανάδειξη των πολιτιστικών δραστηριοτήτων και της πολιτιστικής κληρονομιάς. «Όλες οι άλλες παρεμβάσεις είναι σπασμωδικές, επιμέρους και γίνονται είτε στη βάση ενός πρόχειρου σχεδιασμού, ο οποίος συνεπάγεται υποβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος και συνεχείς ανάγκες αναβάθμισης των υποδομών, είτε από σκοπιμότητες που εξυπηρετούν συγκεκριμένα συμφέροντα», υποστηρίζει.
Ο κ. Σπίρτζης συνοψίζει τη λύση σε αυτού του είδους τα προβλήματα σε δύο λέξεις, οι οποίες είναι ζητούμενες τα τελευταία 40 χρόνια: (σωστός) σχεδιασμός και αποκέντρωση. Όμως, οι έννοιες αυτές, όπως επισημαίνει, «ακούγονται μόνο σε προεκλογικά προγράμματα κομμάτων και ξεχνιούνται ή εγκαταλείπονται όποτε πρέπει να υλοποιηθεί κάποια επιμέρους δράση ή κάποια εξυπηρέτηση συγκεκριμένου συμφέροντος».
Χάος με τα κτήρια
Σήμερα οι υπηρεσίες της κεντρικής διοίκησης στεγάζονται σε 2.138 κτήρια, διάσπαρτα σ΄ ολόκληρο το λεκανοπέδιο. Από αυτά, τα 604 στεγάζουν κεντρικές υπηρεσίες και τα 1.415 περιφερειακές. Το 42% των κτηρίων είναι μισθωμένα και τα υπόλοιπα ιδιόκτητα ή παραχωρημένα στο Δημόσιο.
Το συνολικό ύψος των μισθωμάτων ανέρχεται σε 71.291.795 ευρώ., εκ των οποίων τα 52.559.587 ευρώ διατίθενται για τη μίσθωση των κτηρίων των κεντρικών υπηρεσιών και τα 18.732.208 ευρώ για τη μίσθωση των περιφερειακών υπηρεσιών. Η απόφαση της κυβέρνησης, μετά το ξέσπασμα της κρίσης, να προχωρήσει στην επαναδιαπραγμάτευση των μισθωμάτων με στόχο τη μείωσή τους κατά 30%, δεν επέφερε τ΄ αναμενόμενα αποτελέσματα.
Τα κτίρια τα οποία στεγάζουν τις υπηρεσίες της κεντρικής διοίκησης, δεν είναι μόνον «πανάκριβα», αλλά και ακατάλληλα. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 77% από αυτά δεν διαθέτουν καν αίθουσες συσκέψεων.
Βεβαίως, η μετεγκατάσταση των υπηρεσιών αποτελεί ένα σύνθετο πρόβλημα διοικητικής αλλαγής. Για την ευόδωσή της, ως εκ τούτου, προτείνεται να ληφθούν αποφάσεις που έχουν σχέση με το είδος των λειτουργιών που επιτελούνται εντός των κτηρίων, τον τύπο και το είδος της χρήσης των κτισμάτων που θα χρησιμοποιηθούν (π.χ. χώροι γραφείων, συσκέψεων, εστίασης, στάθμευσης, συγκοινωνιακοί κόμβοι κ.λπ), την οικιστική ανάπτυξη της γύρω περιοχής, την προστασία – αστυνόμευση – φύλαξη, τις δυνατότητες επέκτασης, την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και την απόσταση από συνήθεις εστίες ταραχών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου