Ξανά στο ρινγκ θεσμοί - κυβέρνηση

Τι φέρνει στα κιτάπια του το κουαρτέτο. Οι γραμμές άμυνας του Τσακαλώτου
Ήρθε πάλι σύσσωμο το κουαρτέτο και άρχισε τα αλισβερίσια με τους επικεφαλής των υπουργείων. Στην ατζέντα τους, όπως έχει καταστεί σαφές και από τους ίδιους, είναι οι νέες περικοπές ...των συντάξεων και η μείωση του αφορολόγητου τη διετία 2018-2019, ενώ δεν έχουν κάνει πίσω στις δημοσιονομικού χαρακτήρα απαιτήσεις τους.

Ζητούν πρόσθετα μέτρα από το 2019 και μετά, τα οποία θα φτάνουν το 2% του ΑΕΠ ή περίπου 3,6 δισ. ευρώ. Στον νέο αυτό γύρο, που θα κρατήσει μια εβδομάδα, ο Τσακαλώτος ζήτησε πλήρη πολιτική κάλυψη από την κυβέρνηση και γι’ αυτό θέλει «οι αποφάσεις να είναι συλλογικές».

Το δημοσιονομικό κενό
Το κενό πάντως για το 2018 το ΔΝΤ εκτιμά ότι θα είναι στα 800 εκατ., ενώ η Κομισιόν στα 200-300 εκατ. ευρώ. Για την κάλυψη της τρύπας 500 εκατ. ευρώ έρχεται η μείωση του αφορολόγητου από τα 8.636 ευρώ που είναι σήμερα στα 7.200 ευρώ από 1.1.2018 και στα 5.900 ευρώ από 1.1.2019 (για να καλύπτονται και τα μέτρα του 2019). Συνολικά, αν δεν αλλάξουν οι συντελεστές, η ετήσια απώλεια πραγματικού εισοδήματος για χαμηλόμισθους και χαμηλοσυνταξιούχους σε σύγκριση με το σημερινό καθεστώς θα φτάσει το 2019 στα 600 ευρώ.

Από την πλευρά της, η ελληνική κυβέρνηση φέρεται να επιδιώκει πακέτο μέτρων χαμηλότερο κατά μισή ποσοστιαία μονάδα του ΑΕΠ (0,75% από το αφορολόγητο και 0,75% από τις συντάξεις), υποστηρίζοντας ότι αφενός θα υπάρξουν σημαντικές εξοικονομήσεις από την εφαρμογή του spending review – περικοπές σε όλα τα υπουργεία στη βάση καλύτερης διαχείρισης των δημοσίων δαπανών – και αφετέρου λόγω των σαφώς καλύτερων περυσινών δημοσιονομικών επιδόσεων.

Η ελληνική κυβέρνηση αναμένεται να παρουσιάσει τα τελευταία στοιχεία για την εκτέλεση του περυσινού προϋπολογισμού, τα οποία κατά την άποψη στελεχών του υπουργείου Οικονομικών οδήγησαν σε πρωτογενές πλεόνασμα μεταξύ 2,5% και 3% του ΑΕΠ, όταν ο στόχος ήταν πλεόνασμα 0,5%.

Η υπεραπόδοση αυτή, υποστηρίζει το οικονομικό επιτελείο, σε συνδυασμό με τη μετάβαση της ελληνικής οικονομίας σε τροχιά επιταχυνόμενης ανάπτυξης, θα οδηγήσει τελικά σε επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ το 2018, χωρίς νέα μέτρα. Η αρχική αυτή θέση έχει παραχωρήσει ήδη σε πρώτη φάση τη θέση της σε συζητήσεις για πρόσθετες παρεμβάσεις 700 εκατ. ευρώ το επόμενο έτος, μέσω κατάργησης φοροαπαλλαγών και συρρίκνωσης κοινωνικών επιδομάτων τα οποία – τουλάχιστον ορισμένα – θα ενσωματωθούν στο Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης.

Το ΔΝΤ, όμως, μέχρι σήμερα επιμένει στα δικά του σαφώς πιο απαισιόδοξα στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία το 2018 το μάξιμουμ του πλεονάσματος το οποίο μπορεί να επιτευχθεί, χωρίς νέα μέτρα, δεν υπερβαίνει το 1,5% του ΑΕΠ όταν ο στόχος είναι 3,5%.

Οι συντάξεις
Οι περικοπές στις συντάξεις από 1.1.2019 αναμένεται να φθάσουν τα 400 εκατ. ευρώ λιγότερα – 3,2 αντί για 3,6 δισ. ευρώ. Η νέα περικοπή στις συντάξεις θα εφαρμοστεί σταδιακά την τριετία 2019-2021. Αν όμως επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες ότι το ΔΝΤ ζητάει εξοικονόμηση τουλάχιστον 1,8 δισ. ευρώ από το Ασφαλιστικό, τότε οι περικοπές για τους υφιστάμενους συνταξιούχους θα είναι πιο μεγάλες.

Η ελληνική πλευρά θα επιδιώξει οι όποιες μειώσεις πραγματοποιηθούν να είναι όσο γίνεται πιο τμηματικές και να πραγματοποιηθούν σε μεγάλο χρονικό εύρος. Αρχής γενομένης από το 2020, η προσπάθεια που θα καταβληθεί είναι να πειστούν οι δανειστές ότι είναι εφικτό το μοντέλο της προσωπικής διαφοράς να περικοπεί σταδιακά έως το 2023 και – γιατί όχι; – έως ακόμα και το 2025. Ακόμα και έτσι όμως, η απαίτηση να εξοικονομηθεί από το Ασφαλιστικό 0,75% του ΑΕΠ, δηλαδή 1,4 δισ. ευρώ, παραμένει αμετάβλητη. Ερώτημα αποτελεί αν θα υπάρξει πλαφόν στην περικοπή των κύριων συντάξεων, κατά το μοντέλο που εφαρμόστηκε για τις επικουρικές.

Οι μειώσεις στην «προσωπική διαφορά» πάντως θα ξεκινούν από τα 60 ευρώ τον μήνα (720 ευρώ τον χρόνο) για τα χαμηλότερα κλιμάκια, ενώ αν η περικοπή δεν γίνει οριζόντια, η προστασία των χαμηλότερων συντάξεων μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε ολική εξαφάνιση της προσωπικής διαφοράς για τις υψηλότερες, άρα σε απώλειες πάνω από 300 ευρώ τον μήνα.

Μεγάλοι χαμένοι από αυτή τη διαδικασία εκτιμάται ότι θα είναι όσοι λαμβάνουν πάνω από 1.000 ευρώ κύρια σύνταξη. Οι μειώσεις θα κυμανθούν στα επίπεδα του 15% - 20% και θα επηρεαστούν περίπου 750.000 συνταξιούχοι. Στη συντριπτική τους πλειονότητα θα είναι δημόσιοι υπάλληλοι που βγήκαν στη σύνταξη αφού συμπλήρωσαν 35ετία, γιατροί, πανεπιστημιακοί, ένστολοι, αλλά και όσοι αποχώρησαν από την εργασία τους σε μικρή ηλικία και έλαβαν υψηλές συντάξεις (πρώην ΔΕΚΟ, τράπεζες).

Σημαντικές απώλειες αναμένεται να υποστούν, από το 2020 και μετά, και οι συνταξιούχοι που προέρχονται από το πρώην ΤΕΒΕ, οι οποίοι λάμβαναν προσαύξηση της σύνταξης ύψους 220 ευρώ. Μεγάλο «αγκάθι» αναμένεται να αποτελέσει και μια ενδεχόμενη περικοπή στην εθνική σύνταξη (384 ευρώ για όσους έχουν πάνω από 20 έτη ασφάλισης).
Το ΔΝΤ φαίνεται να «καλοβλέπει» μια περαιτέρω μείωση, που αν φτάσει στα επίπεδα των 240 ευρώ, θα εξοικονομήσει άλλα 250 εκατ. ευρώ. Οι αντιδράσεις που αναμένεται να προκληθούν, όμως, εκτιμάται ότι θα είναι πολύ μεγάλες, αφού με τον τρόπο αυτό, η ήδη μικρή εθνική σύνταξη θα μετατραπεί σε απλό φιλοδώρημα.

Με βάση το πλαίσιο που διαμορφώνεται, οι χαμηλοσυνταξιούχοι κινδυνεύουν να χάσουν μία έως δύο συντάξεις τον χρόνο με όρους πραγματικού εισοδήματος από την περικοπή της «προσωπικής διαφοράς» και τη μείωση του αφορολόγητου. Για τον λόγο αυτό άλλωστε τα τζιμάνια της κυβέρνησης υπόσχονται τη χορήγηση 14ης σύνταξης...
Ωστόσο, τίποτα δεν μπορεί να θεωρηθεί βέβαιο, αφού όλα θα εξαρτηθούν από τους στόχους που θα πιάσει η κυβέρνηση το 2019. Δηλαδή κάτι τέτοιο μπορεί να συζητηθεί μόνο αν πιαστεί ο στόχος για το πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ, πράγμα δύσκολο!!! Τα ίδια ακριβώς θα ισχύσουν και για τη μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 35% και του ΦΠΑ στα νησιά, για τα οποία οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους ότι θα γίνει οπωσδήποτε. Στο μόνο που η Κομισιόν δίνει έμφαση είναι στην παρουσίαση ενός αναπτυξιακού πακέτου για τη μείωση της ανεργίας με δράσεις από το ΕΣΠΑ και τη συνδρομή ακόμη και της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Τα εργασιακά
Στα εργασιακά η επέκταση των συλλογικών συμβάσεων, που αποτελεί διακαή πόθο της κυβέρνησης, αλλά και ο συνδυασμός μιας σειράς άλλων μέτρων, όπως είναι η επεκτασιμότητα των συμβάσεων στο σύνολο των επιχειρήσεων ενός κλάδου, η αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης, η διάρκεια της μετενέργειας των συμβάσεων και ο ρόλος του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας (ΟΜΕΔ), έχουν πεισμώσει τους δανειστές, οι οποίοι δεν θέλουν αποκλίσεις από αυτά που ζητούν!

Την ίδια ώρα βαρίδι αποτελεί για το υπουργείο Εργασίας η αύξηση του ποσοστού των ομαδικών απολύσεων στη χώρα. Ήδη υπάρχουν εκτιμήσεις ότι είναι πιθανό το σημερινό 5% τον μήνα να «κλειδώσει» στα επίπεδα του 7-8%... Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, είναι σημαντικό να καθοριστεί με ακρίβεια ο χρόνος επαναφοράς των συλλογικών διαπραγματεύσεων.

Οι πληροφορίες από το τελευταίο Eurogroup ότι κάτι τέτοιο θα μπορεί να γίνει, υπό προϋποθέσεις, από την 1.1.2018 και μετά αφήνουν πολλά «ανοιχτά» ζητήματα για το πλαίσιο των αλλαγών που θα συντελεστούν και την αποδοτικότητά τους. Αυτό σημαίνει ότι όσο θα καθυστερεί η διαδικασία επαναφοράς των συλλογικών διαπραγματεύσεων τόσο θα καθυστερούν, αντίστοιχα, πιθανές συμφωνίες μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων για υψηλότερες αποδοχές, άρα και η πρακτική εφαρμογή τους, στην αγορά εργασίας...

Πάντως, μια τύποις επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων, η οποία δεν θα εμπεριέχει όλες τις υπόλοιπες παραμέτρους (επεκτασιμότητα, ευνοϊκότερη ρύθμιση, ΟΜΕΔ, μετενέργεια), θα ακυρώνεται στην πράξη, αφού θα αποτελεί «κενό γράμμα», όπως και το αντίστροφο.

Όλα αυτά την ώρα που με βάση επίσημα στοιχεία, η αγορά εργασίας από το 2012 και μετά έχει βιώσει την απόλυτη ανατροπή: Οι κλαδικές συμβάσεις που έχουν... απομείνει «ζωντανές» είναι μόλις 113, ενώ άλλες 38 είναι οι ομοιοεπαγγελματικές. Στον αντίποδα, «καλπάζουν» οι επιχειρησιακές συμβάσεις που ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για τις μειώσεις μισθών στον ιδιωτικό τομέα, καθώς έχουν υπογραφεί 2.464 την τελευταία πενταετία.

Οι τράπεζες
Το Ταμείο απαιτεί ακόμη την ενίσχυση της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών με ποσό 5 δισ. ευρώ, το μισό δηλαδή των 10 δισ. ευρώ που γράφει ότι ίσως χρειαστούν στην τελευταία του έκθεση. Από την πλευρά του, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας φέρεται να απορρίπτει τους υπολογισμούς του Ταμείου και αναμένεται να παρουσιάσει στοιχεία στην εκπρόσωπό του Ντέλια Βελκουλέσκου που δείχνουν ότι οι ελληνικές τράπεζες είναι πλήρως ανακεφαλαιοποιημένες.

pontiki