Στους πολλούς απογοητευμένους, αυτούς που δεν απαντούν στις δημοσκοπήσεις, «υπάρχει πολύ Ποτάμι» λέει ο Σταύρος Θεοδωράκης στη συνέντευξη που παραχώρησε στον Σταύρο Χριστακόπουλο και τον Δημήτρη Μηλάκα για το topontiki.gr. «Από τον Αύγουστο είμαστε μόνοι μας σε αυτόν τον κόσμο. Χωρίς το ταμείο των εταίρων μας» λέει για τη λήξη των μνημονίων.
Ο επικεφαλής του Ποταμιού μιλάει για όλα: για τις εκλογές, για την προοπτική του Ποταμιού και τις δυνητικές συμμαχίες του, για τη σχέση Εκκλησίας - Πολιτείας, την Παιδεία, τα σκάνδαλα, τη συνταγματική αναθεώρηση, την εξωτερική πολιτική και τη σημερινή Ευρώπη. Όντως μια συνέντευξη... Ποταμός.
Σ.Χ.: Κύριε Θεοδωράκη, πήρατε το ρίσκο και μπήκατε στην πολιτική για να προτείνετε κάτι διαφορετικό. Βλέποντας τις δημοσκοπήσεις, υπάρχει ένα ερώτημα: Δεν το είπατε εσείς καλά; Δεν έφτασε στον κόσμο; Και αν δεν έφτασε, γιατί δεν έφτασε;
Σ.Θ.: Πάντα υπάρχει το ερώτημα: Μελετάς, προτείνεις, αγωνίζεσαι... Πόσοι σε ακούνε; Τελευταίο παράδειγμα η συζήτηση στη Βουλή για το σύνταγμα. Κάναμε μάλλον την πιο εμπεριστατωμένη πρόταση. Το παραδέχθηκαν και πολλοί αντίπαλοί μας. Τα σάιτ όμως, οι εφημερίδες, οι τηλεοράσεις αφιέρωσαν χιλιάδες λέξεις για τη σύγκρουση Τσίπρα - Μητσοτάκη και έβαλαν σε μια ακρούλα 50 λέξεις από αυτά που είπε ο Θεοδωράκης. Τα Μέσα παντού – και στην Ελλάδα ακόμη περισσότερο – αγαπούν τους φωνακλάδες και κατανέμουν την ύλη τους με βάση τις δημοσκοπήσεις και όχι με βάση την αξία όσων λέγονται.
Σ.Χ.: Κάποτε όμως που πηγαίνατε καλύτερα στις δημοσκοπήσεις είχατε και περισσότερο χώρο. Παρ’ όλα αυτά πέσατε. Γιατί; Αυτό είναι το ερώτημά μου.
Σ.Θ.: Ίσως επειδή επιμένουμε να λέμε πράγματα που «οι πολλοί» δεν έχουν όρεξη να ακούσουν. Ένα μεγάλο τμήμα του κόσμου θέλει καυγάδες, αφορισμούς, φόβο κι εμείς δεν είμαστε καλοί σε αυτά. Πάντως οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν τη γνώμη μόνο αυτών που απαντούν και όχι όλης της κοινωνίας. Και οι περισσότεροι σήμερα δεν απαντούν. Απογοητεύτηκαν από την πολιτική, τα συνεχή ψέματα και δεν συμμετέχουν. Εκεί λοιπόν πιστεύω ότι υπάρχει πολύ Ποτάμι. Άρα λοιπόν δεν είναι 2,5% που λένε οι δημοσκοπήσεις, είναι 5%, αυτό πιστεύω – θα αποδειχθεί βέβαια στην πράξη.
Δ.Μ.: Να επιμείνω λίγο στα προσωπικά. Δυσκολεύομαι λίγο με τον πληθυντικό, γιατί έχουμε κοινή δημοσιογραφική αφετηρία, και θα μιλήσω στον ενικό. Στη δημοσιογραφία ήσουν «άρχοντας», να το πω απλά. Είχες όλα αυτά που πολλοί δημοσιογράφοι θα ήθελαν: έγραφες σε εφημερίδα, είχες μια πετυχημένη εκπομπή, μέχρι και δικό σου σάιτ είχες και ξαφνικά τα αφήνεις όλα για την πολιτική. Γιατί; Και σήμερα, ύστερα από τόσον καιρό, πιστεύεις ότι άξιζε τον κόπο;
Σ.Θ.: Μου αρέσουν οι ανηφόρες. Να αναζητώ αυτό που κρύβεται πίσω από το βουνό. Και αυτό πάντα αξίζει. Δεν είναι πάντως η ώρα του τελικού απολογισμού. Με ρωτάς όμως γιατί μπήκα στην πολιτική. Ήμασταν στο 2014, όλοι συζητάγαμε γιατί η χώρα συνεχώς στραβοπατάει. Γιατί μας κατατρώνε τα ίδια και τα ίδια προβλήματα. Και γιατί την πολιτική τη λυμαίνονται κυρίως λαϊκιστές – δεξιοί και αριστεροί λαϊκιστές. Τουλάχιστον στις δικές μου παρέες αυτά συζητάγαμε.
Εκεί είπα «θα το κάνω εγώ». Θα χρησιμοποιήσω την αναγνωρισιμότητά μου για να ακούσουν οι πολίτες και κάτι διαφορετικό. Όσα δεν τους λένε οι επαγγελματίες πολιτικοί. Με ρωτούν τώρα ορισμένοι: «Δηλαδή πιστεύατε ότι θα φτάσετε στο 6%;». Δεν πήγα για το 6%, πήγα για το 16%. Τόσο πίστευα ότι ήταν το ακροατήριό μας. Οι άνθρωποι που πιστεύουν στην κοινή λογική, αυτοί που δεν τους ενδιαφέρει το συμφέρον των κομμάτων και νοιάζονται κυρίως για την πρόοδο, τη δική τους και της χώρας. Το 6% ήταν για μένα μια έκπληξη, όχι ιδιαίτερα ευχάριστη.
Δ.Μ.: Η αλήθεια είναι ότι οι πρώτες δημοσκοπήσεις την άνοιξη του 2014 σας έδειχναν μονίμως διψήφιο.
Σ.Θ.: Και υπήρξε τότε η εκτίμηση ότι, αν το Ποτάμι εμφανιζόταν ξαφνικά τον Μάρτιο και όχι τον Φεβρουάριο, αν έβγαινε δηλαδή πιο κοντά στις ευρωεκλογές του Μαΐου, θα είχε πετύχει τον απόλυτο αιφνιδιασμό των παλιών κομμάτων. Και θα έπαιρνε διψήφιο ποσοστό. Αλλά τελικά το παλιό σύστημα αντιλήφθηκε γρήγορα τον κίνδυνο και άρχισε τον πόλεμο στο Ποτάμι. Έναν κατά βάση βρόμικο πόλεμο, στον οποίο συμμετείχαν ακροδεξιοί και ακροαριστεροί μαζί, οι ΑΝΕΛΛ και πολλά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ. Ένας στρατός από τρολ έγραφε τότε ότι μας έβαλαν οι εκδότες, οι τραπεζίτες, οι Γερμανοί... Ελάχιστοι μας υπερασπίστηκαν και κάπως έτσι πήγε το Ποτάμι από το 12% στο 6%.
Σ.Χ.: Το Ποτάμι γεννήθηκε μέσα στα μνημόνια. Τώρα έχουμε βγει από δαύτα; Και επίσης ποια είναι η αποτίμησή σας για τις κυβερνήσεις του ΣΥΡΙΖΑ; Πέτυχαν; Απέτυχαν; Πέτυχαν λίγα;
Σ.Θ.: Ναι, το Ποτάμι δημιουργήθηκε στο φούντωμα της κρίσης. Τότε που ο λαϊκισμός σάρωνε. Με τους Αγανακτισμένους στους δρόμους, συνασπισμένοι όλοι οι ακραίοι μαζί. Κανείς δεν μιλούσε για τα αίτια της χρεοκοπίας μας, όλοι έταζαν λεφτόδεντρα. Τα πληρώσαμε πολύ ακριβά όλα αυτά. Η απερίσκεπτη συμπεριφορά Τσίπρα - Βαρουφάκη το πρώτο εξάμηνο του 2015 εξανέμισε και τα ταμεία και τους φίλους στην Ευρώπη. Κινδυνέψαμε να βγούμε από την Ε.Ε. Χάσαμε δεκάδες δισεκατομμύρια. Άλλος λέει 40, άλλος λέει 80! Και αυτά τα λεφτά – όπως και τα δισεκατομμύρια της χρεοκοπίας – δεν τα έχασαν οι κυβερνώντες, τα έχασε η κοινωνία.
Δ.Μ.: «Όλα αυτά τελειώσανε» λέει όμως τώρα ο κ. Τσίπρας. «Μνημόνια τέλος» υποστηρίζει. Δεν είναι έτσι;
Σ.Θ.: Προφανώς τον Αύγουστο ολοκληρώθηκε τυπικά και το τελευταίο μνημόνιο. Αλλά αυτό δεν ξέρω αν είναι λόγος για γιορτές και πανηγύρια. Είναι σαν να πανηγυρίζεις που βγήκες από τη φυλακή, την οποία έφτιαξες και μπήκες μόνος σου.
Δ.Μ.: Ναι, αλλά η ζωή δεν θα είναι πιο εύκολη χωρίς τα μνημόνια;
Σ.Θ.: Μα τα μνημόνια δεν έφεραν την κρίση. Η κρίση έφερε τα μνημόνια. Και η κρίση συνεχίζει να παραμονεύει. Η οικονομία δεν λέει να πάρει μπρος. Όλα είναι μπλοκαρισμένα. Υπερβολικοί φόροι, συντεχνίες, γραφειοκρατία... Οι μεταρρυθμίσεις καθυστερούν. Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής λέει ότι κανένα από τα 16 προαπαιτούμενα που έπρεπε να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του χρόνου δεν έχει υλοποιηθεί. Ανάμεσα στα 16 είναι τα λεφτά που χρωστάει το κράτος σε ιδιώτες, οι ρυθμίσεις για τα κόκκινα δάνεια, η ανάπτυξη του πρωτοβάθμιου συστήματος υγείας...
Δ.Μ.: Δεν συμμερίζεσαι δηλαδή την αισιοδοξία του κ. Τσίπρα ότι τα δύσκολα πέρασαν;
Σ.Θ.: Αυτό που αποσιωπά ο κ. Τσίπρας είναι ότι η Ελλάδα μαζί με τα μνημόνια εγκατέλειψε και την ασφάλεια των μηχανισμών προστασίας της Ε.Ε. Δεν ήθελε πιστοληπτική γραμμή. Δεν τη διεκδίκησε. Από τον Αύγουστο λοιπόν είμαστε μόνοι μας σε αυτόν τον κόσμο. Χωρίς το ταμείο των εταίρων μας. Αν πάθουμε ένα ατύχημα, δεν θα έρθει ξανά ούτε αεροπλάνο με λεφτά από την Φραγκφούρτη ούτε ασθενοφόρο από τις Βρυξέλλες.
Δ.Μ.: Ποια θα είναι η στάση σου στη Βουλή μέχρι τις εκλογές; Θα στηρίξεις αυτά που θεωρείς σημαντικά ή θα πας κι εσύ σε ένα «όχι σε όλα», όπως περίπου λέει ο κ. Μητσοτάκης, αλλά και η κυρία Γεννηματά;
Σ.Θ.: Οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ είναι μια προβληματική διακυβέρνηση – για να χρησιμοποιήσω έναν ήπιο χαρακτηρισμό. Μόλις προχθές ο κ. Τσίπρας είπε ξανά ότι η αστική τάξη της χώρας έχει καταστρώσει σχέδιο να διαλύσει τα δημόσια πανεπιστήμια για να κάνει ιδιωτικά, στα οποία θα σπουδάζουν ανεμπόδιστα μόνο τα παιδιά των πλουσίων. Αυτό μαρτυρά ότι το μυαλό του είναι ακόμα γεμάτο με ιδεοληψίες. Είναι εκτός πραγματικότητας...
Δ.Μ.: Να σε διακόψω. Δεν είναι άδικο πολιτικά να κρίνουμε από μια επιμέρους θέση;
Σ.Θ.: Εξ όνυχος τον λέοντα. Όταν μιλάς για τη γνώση, τα πανεπιστήμια, τη νεολαία, με όρους του 1945, τότε πολύ φοβούμαι ότι το κέντρο βάρους σου παραμένει δογματικό. Προφανώς ο κ. Τσίπρας έχει αλλάξει απόψεις στα θέματα που πιέστηκε από την κυρία Μέρκελ, τον Ντάισελμπλουμ, τον Μοσκοβισί... Το τι πραγματικά είσαι όμως το μαρτυρούν οι κινήσεις σου στα πεδία όπου δεν υπάρχουν μνημόνια. Όταν περιγελάς ας πούμε την ανησυχία των πολιτών στις γειτονιές και τους λες ότι η κανονική ζωή είναι να έχεις κάθε τρεις και λίγο και μια μολότοφ στο μπαλκόνι σου, τότε υπάρχει σοβαρό πρόβλημα.
Δ.Μ.: Απάντησέ μου όμως... Στη Βουλή θα ψηφίσεις κάτι που θεωρείς σωστό ή θα πας σε ένα ξερό «όχι»;
Σ.Θ.: Τα ξερά «όχι - ναι» είναι τηλεπαιχνίδι, δεν είναι πολιτική. Το Ποτάμι θέλει να βελτιώνεται καθημερινά η ζωή των πολιτών, γι’ αυτό στηρίζουμε και θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε ό,τι αλλάζει, έστω και λίγο προς το καλύτερο, την οικονομία και την κοινωνία. Η παλιά βαλκανική συμπεριφορά να πετροβολάς συνεχώς τους αντιπάλους σου και την κυβέρνηση πρέπει να εκλείψει. Το έκανε ο Σαμαράς τους πρώτους κρίσιμους μήνες της κρίσης, το έκανε κατά κόρον ο Τσίπρας το 2013 και το 2014, το κάνουν και κάποιοι σήμερα. Το Ποτάμι θέλει την Ελλάδα αλλιώς. Συνεννόηση, συμβιβασμοί, αποτελέσματα.
Δ.Μ.: Κάποιοι αυτό μπορούν να το θεωρήσουν και ως καιροσκοπικό. Είναι σαν να λες «είμαι διατεθειμένος να συνεργαστώ με τον οποιονδήποτε».
Σ.Θ.: Μα όντως είμαι διατεθειμένος να συνεργαστώ και με τον διάβολο αν είναι να κερδίσει κάτι ο πολίτης και τελικά η πατρίδα. Στο προαιώνιο ερώτημα αν «οι κακοί μπορούν να κάνουν και καλά πράγματα» εγώ έχω απαντήσει. Ναι, μπορούν. Και ο στόχος μου είναι αυτός. Να ενισχύω τα καλά, ακόμη και αν ευκαιριακά τα λένε οι «κακοί».
Δ.Μ.: Μήπως αυτό όμως θολώνει το μήνυμά σας; Ο κόσμος μέσα στην πόλωση σκέφτεται με όρους άσπρο - μαύρο. Τα ενδιάμεσα χρώματα τον μπερδεύουν.
Σ.Θ.: Να σας πω κάτι... Εδώ κοντά είναι η Αλεξάνδρας. Ο λόγος που σταμάτησα να πηγαίνω στο γήπεδο δεν είναι επειδή ο Παναθηναϊκός σταμάτησε να παίρνει πρωταθλήματα. Είναι επειδή έπρεπε να αποδοκιμάζω ακόμη και μια καλή φάση που έκανε ένας αντίπαλος. Και έπρεπε να πανηγυρίζω ακόμη και τα πέτσινα γκολ. Ο κανόνας ήταν μόλις μπει η αντίπαλη ομάδα στο γήπεδο να αρχίζουμε να βρίζουμε για να τους σκοτώσουμε την ψυχολογία. Ε, δεν μπορώ να το κάνω. Και δεν θα το κάνω ούτε στην πολιτική.
Σ.Χ.: Ωραία ακούγονται όλα αυτά, αλλά δυστυχώς η ελληνική πολιτική σκηνή παραείναι πεζή.
Σ.Θ.: Δεν είναι μόνο η ελληνική. Στην Ιταλία το «Κίνημα 5 Αστέρων» πρότεινε να δίνονται δωρεάν προφυλακτικά στους νέους κάτω των 25 χρόνων που βρίσκονται σε κατάσταση ανάγκης – μετανάστες, πρόσφυγες, φτωχοί άνθρωποι. Και η Κεντροαριστερά του Δημοκρατικού Κόμματος το αρνήθηκε επειδή οι «Πεντάστεροι», πριν από λίγους μήνες, καταψήφισαν παρόμοια δική τους πρόταση! Τα παιδία παίζει λοιπόν και στην Ιταλία.
Σ.Χ.: Αυτή την εποχή έχουμε ξανά μια συζήτηση για υποθέσεις που έχουν οσμή – για να το πω κομψά – διαφθοράς. Οι μεν λένε ότι πρόκειται για μεγάλα σκάνδαλα και δεν πρέπει να ξεχαστούν. Οι δε λένε ότι είναι η εφαρμογή του «δόγματος Πολάκη». Εσείς τι λέτε;
Σ.Θ.: Η Ελλάδα ληστεύτηκε από δικτυωμένους απατεώνες και δόλιες συντεχνίες που είχαν πρόσβαση στις εξουσίες. Και όχι μια φορά, αλλά πολλές. Και ανάμεσα στους απατεώνες ήταν και πολιτικοί, όπως ήταν και εργολάβοι και προμηθευτές του Δημοσίου και εκδότες. Κανείς από όλους αυτούς δεν έχει ασυλία για το Ποτάμι. Όμως πολύ φοβάμαι ότι, εκτός από το «δόγμα Πολάκη», οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ έλκονται και από την παροιμία «βρήκαμε παπά να θάψουμε πέντε - έξι». «Ξεθάψτε σκάνδαλα, ξεθάψτε μαρτυρίες, έστω και έωλες... να πάμε στις εκλογές συζητώντας μόνο για το παρελθόν και όχι και για το παρόν».
Εγώ μίλησα στη Βουλή για την υπόθεση Παπαντωνίου όταν όλοι έλεγαν «να μπει στο αρχείο». Όπως μίλησα για το σκάνδαλο με τα κονδύλια του προσφυγικού. Αποκαλύψαμε εκατοντάδες συμβάσεις με απευθείας ανάθεση. Διαδοχικές ανανεώσεις συμβάσεων έως και 45 φορές στους ίδιους ανθρώπους! Η διαφθορά είναι σαν την υγρασία. Αυτή είναι η άποψή μου. Έχει ποτίσει τους αρμούς του συστήματος.
Σ.Χ.: Να συμβιβαστούμε δηλαδή; Δεν έχουμε ελπίδα;
Σ.Θ.: Ελπίδα έχουμε μόνο αν κινηθούμε. Ενιαία αρχή προμηθειών, ανεξάρτητη αρχή για τις αμυντικές δαπάνες – εκεί είναι μια μεγάλη εστία διαφθοράς –, κατάργηση της ασυλίας των υπουργών και των βουλευτών.
Σ.Χ.: Δεν είναι το σημαντικότερο, αλλά κάποιοι υποστηρίζουν ότι, αν καταργηθεί η ασυλία των βουλευτών, με τη δικομανία που έχουν οι Έλληνες, οι βουλευτές θα είναι κάθε μέρα στην Ευελπίδων.
Σ.Θ.: Δεν έχετε άδικο. Γι’ αυτό το Ποτάμι προτείνει την ασυλία των βουλευτών να την αποφασίζει Δικαστικό Συμβούλιο σε επίπεδο εφετών. Να πάψουν να την αποφασίζουν τα κόμματα στη Βουλή κάνοντας τα σχετικά παζάρια.
Δ.Μ.: Να περάσουμε στα εκκλησιαστικά. Την προσπάθεια του Τσίπρα να ρυθμίσει τις σχέσεις Πολιτείας - Εκκλησίας πώς την αποτιμάς;
Σ.Θ.: Ο κ. Τσίπρας προσπάθησε για ένα προικοσύμφωνο. Δεν προσπάθησε να ρυθμίσει συνολικά τις σχέσεις Εκκλησίας - κράτους. Αλλά και εδώ φάνηκε, όπως σοφά σχολίασε ο Στέφανος Μάνος, όλη η προχειρότητα που επιδεικνύει ο ΣΥΡΙΖΑ σε πολύ σημαντικές υποθέσεις.
Δ.Μ.: Οι παπάδες πρέπει να είναι δημόσιοι υπάλληλοι;
Σ.Θ.: Οι παπάδες πρέπει να είναι υπάλληλοι της Εκκλησίας. Όχι όμως του κάθε μητροπολίτη ξεχωριστά. Οι μισθοί τους πρέπει να είναι εξασφαλισμένοι. Να μην ζουν σε μια ανασφάλεια, να συνεχίσουν το έργο τους. Που πολλές φορές, ειδικά στα χωριά και σε απομακρυσμένες περιοχές, είναι πολύ σημαντικό. Και το λέω εγώ, που δεν είμαι του πολύ «Κυρ’ ελέησον».
Δ.Μ.: Το άλλο θέμα είναι η εκκλησιαστική περιουσία. Το «μισά - μισά» δεν είναι μια δίκαιη συμφωνία και για τους δύο;
Σ.Θ.: Έχω μια διαφορετική θεώρηση του θέματος: Πέρα από τις εκκλησίες και τα μοναστήρια, στην Εκκλησία ανήκει ό,τι έχει αγοράσει και ό,τι της έχουν δωρίσει μετά τη σύσταση του ελληνικού κράτους. Είναι η άποψη που είχε και ο Αντώνης Τρίτσης. Είδα τη συνέντευξη ενός επισκόπου που υποστήριζε ότι η μισή Βουλιαγμένη ανήκει στην Εκκλησία καθότι, όπως υπερηφανευόταν, «είναι εκτάσεις που έχει παραχωρήσει στη Μονή Πετράκη η μητέρα του Σουλτάνου το 1713»! Με βάση τα χρυσόβουλα των σουλτάνων λοιπόν θα καθορίσουμε τη θέση της Εκκλησίας στη σύγχρονη Ελλάδα;
Σ.Χ.: Πάντως από τη μια μιλάτε για θρησκευτική ουδετερότητα από την άλλη είπατε στη Βουλή ότι το κράτος πρέπει να έχει λόγο στη σύσταση των εκκλησιών, των τζαμιών, των συναγωγών...
Σ.Θ.: Μα, ναι! Ήμουν πρόσφατα στο Παρίσι για πολιτικές επαφές με το κόμμα του Μακρόν. Αυτή τη στιγμή η Γαλλία έχει 80.000 τζαμιά! Τα περισσότερα έγιναν με χρηματοδότηση της Σαουδικής Αραβίας και της Τουρκίας. Θα το αφήσουμε να συνεχίζεται; Να ανοίγει όποιος θέλει – και για άγνωστους σκοπούς – τόπους προσηλυτισμού; Θα αφήσουμε τους μετανάστες και τους πρόσφυγες έρμαια στους ακραίους; Εχθρός δεν είναι μόνο ο τυφλός εθνικισμός. Εχθρός είναι και ο θρησκευτικός φανατισμός. Αυτά ήρθε η ώρα να τα σκεφθούμε, είπα στη Βουλή. Και μάλλον τα άκουσαν με προσοχή.
Σ.Χ.: Έχετε πει επίσης ότι πρέπει να τιμωρούνται όσοι γονείς δεν επιτρέπουν στα παιδιά τους να πηγαίνουν σε ελληνικά σχολεία.
Σ.Θ.: Ναι, πρέπει να αντιδράσουμε. Πολλά παιδιά μουσουλμάνων στα δυτικά προάστια, στις γειτονιές του Πειραιά, εγκαταλείπουν τα σχολεία. Φανατικοί γονείς, τηρώντας τις αποκρουστικές παραδόσεις τους, υποχρεώνουν τα κορίτσια τους, όταν ξεκινάει η περίοδός τους, να εγκαταλείψουν το σχολείο. Θα το επιτρέψουμε; Και αύριο θα κλείσουμε τα μάτια στην κλειτοριδεκτομή; Αυτή είναι μια πολύ μεγάλη κουβέντα που γίνεται στην προοδευτική Ευρώπη και την οποία πρέπει να κάνουμε και εδώ.
Δ.Μ.: Στην αναθεώρηση του συντάγματος θα θέσετε θέμα πλήρους διαχωρισμού κράτους - Εκκλησίας;
Σ.Θ.: Θα θέσουμε θέμα διακριτών ρόλων και θρησκευτικής ουδετερότητας. Και βεβαίως θα επιμείνουμε να αλλάξει η διάταξη που ορίζει ως βασική αποστολή του κράτους την ανάπτυξη και της θρησκευτικής συνείδησης. Και ξέρετε πού είναι αυτή η διάταξη; Άρθρο 16 παράγραφος 2, που προς το παρόν αρνούνται να θέσουν προς αναθεώρηση οι σύντροφοι του ΣΥΡΙΖΑ. Το επισημαίνω γιατί είναι τουλάχιστον οξύμωρο να μιλάς για «χωρισμό» και «ουδετερότητα» και να υπερασπίζεσαι ταυτόχρονα τη διάταξη που επιβάλλει την κατήχηση στα σχολεία.
Σ.Χ.: Πάντως, επειδή εμμέσως επανερχόμαστε στο θέμα των μη κρατικών πανεπιστημίων, πολλά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ λένε «σιγά μην έρθει εδώ το Harvard, απλώς θα μασκαρευτούν διάφοροι και θα πουλάνε ψευδοπτυχία».
Σ.Θ.: Μα αυτοί οι «μασκαράδες» – αν δεχθούμε τον όρο – υπάρχουν σήμερα και πλουτίζουν με την άδεια και των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Παίρνουν μια άδεια εμπορίου και ανοίγουν μια σχολή. Εμείς τους λέμε να υποχρεούνται να παίρνουν άδεια από το υπουργείο Παιδείας. Θα το πω και θα το ξαναπώ. Είναι υποκρισία να έχεις ιδιωτικά νηπιαγωγεία, ιδιωτικά δημοτικά, ιδιωτικά γυμνάσια, ιδιωτικά λύκεια και, αν θες ιδιωτικά πανεπιστήμια, να πρέπει να πας Λονδίνο, Βοστώνη, Τίρανα, Κωνσταντινούπολη. Μια υποκρισία ιδιαίτερα ζημιογόνα για τη χώρα μας, όχι μόνο οικονομικά, αλλά και εθνικά.
Σ.Χ.: Εθνικά γιατί;
Σ.Θ.: Γιατί ειδικά σήμερα, αλλά και πάντοτε, αυτός που προσφέρει τη γνώση κερδίζει έδαφος στην καρδιά του εκπαιδευόμενου. Είναι η γνωστή ιστορία με τις σχολές αξιωματικών. Μας παρακαλούσαν από τις αραβικές και από τις αφρικανικές χώρες να έρθουν εδώ οι αξιωματικοί τους να σπουδάσουν – πληρώνοντας βέβαια – και εμείς τους λέγαμε «θα πάρουμε μόνο δέκα». Δεκαετίες η ίδια ιστορία. Και τώρα όλοι αυτοί οι αξιωματικοί πηγαίνουν στην Κωνσταντινούπολη. Δεν είναι μόνο τα λεφτά που χάθηκαν. Όλοι αυτοί που ζουν δυο - τρία χρόνια στην Τουρκία αναπτύσσουν σχέσεις, αγαπούν και, όταν γυρίσουν στις χώρες τους, είναι άτυποι πρεσβευτές της Τουρκίας. Τόσο έξυπνοι είμαστε...
Σ.Χ.: Η άποψή σας για το άσυλο ποια είναι; Πρέπει να καταργηθεί; Πρέπει να αλλάξει;
Σ.Θ.: Το άσυλο ήταν η λύση σε εποχές που το δικαίωμα να λες τη γνώμη σου δεν ήταν εξασφαλισμένο. Σήμερα ποιος φοιτητής δεν μπορεί να πει ό,τι θέλει, όποτε θέλει, όπου θέλει; Δόξα τω Θεώ αυτό δεν μας λείπει. Πας έξω από τη Βουλή και βρίζεις την κυβέρνηση ή την αντιπολίτευση. Ποιος θα σε διώξει; Πότε συνέβη; Και ποιος φοιτητής κυνηγήθηκε για τις απόψεις του και αναγκάστηκε να τρέξει μέχρι το πανεπιστήμιο να ζητήσει άσυλο; Οι πολιτικάντηδες πουλάνε το άσυλο ως κατάκτηση και ως παροχή σε μια κοινότητα που πια έχει άλλες ανάγκες.
Σ.Χ.: Όπως;
Σ.Θ.: Εμείς, ας πούμε, προτείνουμε να μπει στα αναφαίρετα ατομικά δικαιώματα η πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Το έχουν ήδη εντάξει στο σύνταγμά τους οι Εσθονοί. Αυτά θέλουν οι φοιτητές και όχι τραπεζάκια κομματικών παρατάξεων που τους καλούν να γραφτούν για να παίρνουν δωρεάν τις σημειώσεις των καθηγητών.
Σ.Χ.: Κάτι έχετε πάντως με τις κομματικές παρατάξεις στα πανεπιστήμια. Έχετε προτείνει ακόμη και την κατάργησή τους.
Σ.Θ.: Ναι, έχουμε ζητήσει από τα κόμματα να απενεργοποιήσουν τους κομματικούς τους στρατούς στα πανεπιστήμια. Δυσανασχετούν με τα γραφεία του Ρουβίκωνα στη Φιλοσοφική, ενώ στα πανεπιστήμιά μας θα βρεις δεκάδες γραφεία κατειλημμένα από κάθε λογής αγνώστους. Κόκκινες και μαύρες σημαίες. Και τα κόμματα έχουν τα δικά τους στέκια και στρατολογούν κόσμο. Κάποιοι μάλιστα επανασυστήνουν τις μαθητικές οργανώσεις του ΠΑΣΟΚ! Βουρ στην κατηφόρα για το ’80! Απέναντι σε όλα αυτά εμείς λέμε «έξω οι κομματικές οργανώσεις από τα σχολεία και τα πανεπιστήμια».
Σ.Χ.: Ας βγούμε λίγο από τα σύνορά μας. Έχουμε πολλές δύσκολες εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Brexit, Ιταλία, Ακροδεξιά... Μήπως εσείς και όλα τα άλλα «ευρωπαϊκά κόμματα» έχετε υπερεπενδύσει στην Ευρωπαϊκή Ένωση;
Σ.Θ.: Μπορώ να βρω κι εγώ στραβά στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Έχουμε θέσει το ζήτημα των υπερβολικών δαπανών για την αυτοσυντήρηση των θεσμών και τελικά της γραφειοκρατίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ύπαρξη δύο Κοινοβουλίων, ενός στις Βρυξέλλες και ενός στο Στρασβούργο, είναι μια πολυτέλεια. Βρες μου όμως έναν σύμμαχο σε αυτή τη νέα ιστορική περίοδο πέρα από την Ε.Ε. Η Ευρώπη, με τα όποια προβλήματά της, είναι ό,τι καλύτερο έχουμε. Δεν μπορούμε να προσδεθούμε ούτε στο άρμα της δημοκρατικά παραπαίουσας Ρωσίας ούτε προφανώς σε αλλόκοτες συμμαχίες με λατινοαμερικάνικες χώρες που πρότειναν κάποιοι κάποτε.
Σ.Χ.: Ποια Ευρώπη όμως; Αυτό είναι το ερώτημα που διαρκώς επανέρχεται.
Σ.Θ.: Θα σας πω αυτό που είπα πέρυσι στο Βερολίνο, στο συνέδριο του SPD για την «προοδευτική Ευρώπη». Τους ρώτησα γιατί ο νέος του Νότου και ο νέος του Βορρά, ο νέος στο χωριό και ο νέος στο κέντρο, δεν έχουν τις ίδιες ευκαιρίες απασχόλησης και τις ίδιες ελπίδες. Και τους έκανα μια πρόταση για τα πλεονάσματα της Γερμανίας. Να ενώσουν με τρένο όλη την Ευρώπη. Μόνο έτσι θα γίνουμε οι Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης. Με τους νέους να μετακινούνται δωρεάν στα πρώτα φοιτητικά τους χρόνια. Είναι η Ευρώπη που περιγράφει ο Έκο. Με υποχρεωτική την ιδέα του Erasmus, όχι μόνο για τους σπουδαστές, αλλά και για τους ταξιτζήδες, τους υδραυλικούς, τους εργάτες. Την Ευρώπη που καταργεί τα σύνορα, όχι όμως μόνο τα γεωγραφικά, αλλά και τα σύνορα στην εκπαίδευση, στην ανάπτυξη, στην εξέλιξη.
Σ.Χ.: Να υποθέσω ότι συμφωνείτε και με την πρόταση Μακρόν για τον ευρωστρατό.
Σ.Θ.: Ναι, άλλωστε το είχα πει δημοσίως από το 2015 με αφορμή τις απειλές της Τουρκίας. Τότε το είχαν χλευάσει κάποιοι δημοσιογράφοι. Ακόμη και ευρωπαϊστές. Σε μια λογική «η Ευρώπη δεν χρειάζεται στρατό, έχει τον πολιτισμό της». Για να υπερασπιστείς τον πολιτισμό σου όμως κάποιοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι έχεις και στρατό. Όπως και ευρωπαϊκό λιμενικό και ευρωπαϊκή ακτοφυλακή. Προφανώς λοιπόν συμφωνώ και σε αυτό το σημείο με τον Πρόεδρο Μακρόν.
Δ.Μ.: Το τελευταίο διάστημα, και ειδικά μετά την συνάντηση Τσίπρα - Τραμπ, γίνονται στενότερες οι σχέσεις με την Αμερική. Βλέπουμε και πόσο δραστήριος είναι ο Πάιατ, ο Αμερικανός πρεσβευτής. Αυτές οι σχέσεις μας εξασφαλίζουν έναντι της Τουρκίας; Δηλαδή, για να το πω πιο απλά, θα βάλουν πλάτη οι Αμερικανοί στο Αιγαίο και την Κύπρο αν χρειαστεί;
Σ.Θ.: Προφανώς είναι καλό να είναι σύμμαχός μας ο Θείος Σαμ. Αλλά δεν έχω και πολύ εμπιστοσύνη στη διοίκηση του Τραμπ. Είναι ένας αμοραλιστής της πολιτικής με αντιδημοκρατικές εξάρσεις. Άρα να μην επαναπαυόμαστε. Η Τουρκία έχει ανεξέλεγκτες συμπεριφορές στο Αιγαίο και στην Κύπρο. Οι τουρκικοί χάρτες που αποκάλυψαν αυτές τις μέρες διάφορα ελληνικά ΜΜΕ είναι ένας παραλογισμός. Μοιράζουν τις ΑΟΖ αγνοώντας Κρήτη, Κάρπαθο, Καστελλόριζο και Κύπρο. Θα πρέπει λοιπόν να είμαστε προετοιμασμένοι για μικρές και μεγάλες συγκρούσεις.
Αν δυναμώσουμε οικονομικά, με συμμάχους την Ευρώπη και περιφερειακές δυνάμεις της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, θα τα καταφέρουμε. Πρέπει παράλληλα να συνεχίσουμε να οικοδομούμε σχέσεις εμπιστοσύνης με τους γείτονές μας. «Να μην προσθέτουμε θρύλους για να μεγαλώνουμε τα χάσματα», όπως μου είπε πρόσφατα σε μια συνομιλία μας ο αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος. «Θα αναπτυχθούμε όλοι μαζί στα Βαλκάνια, δεν θα ζήσουν οι μεν με τα πλούτη και οι δε με τη ζήλια» – και αυτό ο Αναστάσιος μου το έχει πει.
Δ.Μ.: Για να κλείσουμε. Πιστεύεις ότι οι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της θητείας;
Σ.Θ.: Οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ θα ηττηθούν και πρέπει να ηττηθούν όποτε κι αν γίνουν οι εκλογές. Ο Τσίπρας πάντως θ’ αποφασίσει πότε θα κάνει εκλογές ρωτώντας μόνο τον εαυτό του, ίσως και τον κ. Καμμένο και κανέναν άλλο. Όλοι όσοι προβλέπανε εκλογές το 2017, το 2018 διαψευστήκανε. Αν και πιστεύω ότι και οι ίδιοι ήξεραν ότι δεν θα γίνουν εκλογές, απλώς έκαναν επαναστατική γυμναστική στα στελέχη τους.
Δ.Μ.: Και η επόμενη μέρα; Με ποιον θα είναι πιο εύκολο να προωθήσετε τα σχέδιά σας για τη χώρα; Με τον ΣΥΡΙΖΑ ή με τη Ν.Δ.; Με την Αριστερά ή με τη Δεξιά;
Σ.Θ.: Νομίζω ότι οι τίτλοι δεν λένε ούτε εδώ την αλήθεια. Η Αριστερά του Κύρκου ή του δάσκαλου μου, του Παπαγιαννάκη, τι σχέση έχει με την Αριστερά του παραγοντισμού και των δογμάτων; Και στη Δεξιά – όπως λέτε – θα βρεις από ακροδεξιούς μέχρι φιλελεύθερους. Η λύση λοιπόν δεν βρίσκεται ούτε δεξιά ούτε αριστερά. Η κοινωνία έχει ανάγκη από αλήθεια, έμπνευση, αξιοκρατία, λιγότερα πάθη. Συστατικά που νομίζω ότι οι περισσότεροι αναγνωρίζουν στο Ποτάμι.
Σ.Χ.: Ήταν δάσκαλός σας ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης;
Σ.Θ.: Ναι, για δύο χρόνια στα Εργαστήρι Δημοσιογραφίας. Ένας πραγματικός ευρωπαϊστής. Και σε μια εποχή που Αριστερά και Ευρώπη ήταν για πολλούς όροι ασυμβίβαστοι.
Δ.Μ.: Μπορεί η δημοτικότητά σου να κινείται γύρω στο 35%, όμως το Ποτάμι παραμένει στο 2,5%, σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση της Metron Analysis στα «Νέα» του Σαββάτου. Από πού λοιπόν αντλείς την αισιοδοξία σου ότι, παρά την πόλωση, το Ποτάμι θα είναι δυνατό, όπως λες, στην επόμενη Βουλή;
Σ.Θ.: Σε μια δημοσκόπηση ρώτησαν πρόσφατα: «Αν δεν ψηφίζατε το δικό σας κόμμα, ποιο άλλο κόμμα θα ψηφίζατε;». Θριαμβεύσαμε. Υπάρχουν λοιπόν πολλοί που μας εκτιμούν. Μόνο που θα πρέπει να σκεφθούν ότι δεν υπάρχουν κάποιοι άλλοι που θα ψηφίσουν το Ποτάμι. Να βρουν λοιπόν την τόλμη να το κάνουν οι ίδιοι. Να επιλέξουν σε αυτές τις εκλογές αυτούς που τους ταιριάζουν. Πιστεύω ότι τελικά θα το κάνουν. Γι’ αυτό είμαι αισιόδοξος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου