Μια πανδημία χωρίς εμβόλιο...

Η πανδημία Covid–19 επιδεινώνει την κατάσταση της βίας κατά των γυναικών καθώς τα περιστατικά έχουν αυξηθεί σημαντικά. Τρομακτικά διαδεδομένη παραμένει η βία κατά των γυναικών διεθνώς, με 1 στις 3 γυναίκες –736 εκατομμύρια– στον πλανήτη να υφίσταται βία σωματική ή σεξουαλική στη διάρκεια της ζωής της (συνήθως από τον σύντροφό της) – αριθμός που... παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητος την τελευταία δεκαετία.


Οι νεότερες γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο, καθώς η βία ξεκινάει νωρίς, σε ανησυχητικά νέες ηλικίες: 1 στις 4 νέες γυναίκες (15–24 χρόνων) που έχουν βρεθεί σε σχέση, έχει ήδη βιώσει βία από τον σύντροφό της πριν από τα εικοστά γενέθλιά της. Σε αυτό το ήδη απεχθές τοπίο έρχεται να προστεθεί η πανδημία Covid–19 που επιδεινώνει την κατάσταση. Τα στοιχεία της πρόσφατης έκθεσης για τη βία κατά των γυναικών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας συγκλονίζουν καθώς περιγράφουν τις ζωές εκατομμυρίων γυναικών στον πλανήτη.


Μία έκθεση που διεξήχθη από τον ΠΟΥ για λογαριασμό ειδικής ομάδας εργασίας των Ηνωμένων Εθνών και αποτελεί τη μεγαλύτερη μελέτη που έχει διεξαχθεί μέχρι σήμερα για τον επιπολασμό της βίας κατά των γυναικών. «Η βία εναντίον των γυναικών είναι ενδημική σε κάθε χώρα και πολιτισμό, προκαλώντας βλάβη σε εκατομμύρια γυναίκες και στις οικογένειές τους και έχει επιδεινωθεί από την πανδημία Covid-19», δήλωσε ο δρ Τέντρος Αντανομ Γκεμπρεγεσούς, γενικός διευθυντής του ΠΟΥ. «Αλλά σε αντίθεση με τον Covid-19, η βία κατά των γυναικών δεν μπορεί να σταματήσει με ένα εμβόλιο. Μπορούμε να την καταπολεμήσουμε μόνο με βαθιά ριζωμένες και συνεχείς προσπάθειες –από κυβερνήσεις, κοινότητες και ανθρώπους– για να αλλάξουμε τις επιβλαβείς συμπεριφορές, να βελτιώσουμε την πρόσβαση σε ευκαιρίες και υπηρεσίες για τις γυναίκες και τα κορίτσια και να προωθήσουμε υγιείς σχέσεις αμοιβαίου σεβασμού».


Η βία μεταξύ των συντρόφων είναι μακράν η πιο διαδεδομένη μορφή βίας κατά των γυναικών παγκοσμίως (επηρεάζει περίπου 641 εκατομμύρια). Ωστόσο, το 6% των γυναικών παγκοσμίως αναφέρουν ότι έχουν υποστεί σεξουαλική επίθεση από κάποιον τρίτο, εκτός από τον σύζυγο ή τον σύντροφό τους. Δεδομένων του στίγματος και της υποκαταγραφής της σεξουαλικής κακοποίησης, το πιθανότερο είναι ο πραγματικός αριθμός να είναι σημαντικά υψηλότερος.


Οι καταστάσεις έκτακτης ανάγκης επιδεινώνουν τη βία αυξάνοντας την ευπάθεια και τους κινδύνους, σημειώνεται στην έκθεση του ΠΟΥ, στην οποία αναδεικνύεται ότι ενώ αποκαλύπτονται ανησυχητικά υψηλά ποσοστά βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών, αυτά δεν αντικατοπτρίζουν τον συνεχιζόμενο αντίκτυπο της πανδημίας Covid-19. Προειδοποιεί δε ότι η πανδημία αύξησε περαιτέρω την έκθεση των γυναικών στη βία, ως αποτέλεσμα των μέτρων, όπως είναι τα απαγορευτικά κυκλοφορίας (lockdown) και η διακοπή της λειτουργίας ζωτικών υπηρεσιών υποστήριξης των γυναικών. «Είναι απεχθές το γεγονός ότι αυτή η διαδεδομένη βία των ανδρών κατά των γυναικών όχι μόνο παραμένει αμετάβλητη, αλλά είναι στα χειρότερά της για τις νέες γυναίκες ηλικίας 15-24 ετών, που μπορεί επίσης να είναι και νέες μητέρες. Και αυτή ήταν η κατάσταση πριν από τις οδηγίες για παραμονή στο σπίτι.


Γνωρίζουμε ότι οι πολλαπλές επιπτώσεις του Covid-19 ενεργοποίησαν μια «σκιώδη πανδημία» αυξημένης αναφοράς βίας, κάθε είδους, κατά των γυναικών και των κοριτσιών», δήλωσε η εκτελεστική διευθύντρια του Τμήματος για τις Γυναίκες του ΟΗΕ, Phumzile Mlambo–Ngcuka. «Κάθε κυβέρνηση θα πρέπει να έχει λάβει ισχυρά προληπτικά μέτρα για να αντιμετωπίσει αυτό το φαινόμενο καθώς και να βοηθήσει τις γυναίκες να προχωρούν σε καταγγελία», πρόσθεσε. Αν και πολλές χώρες παρατηρούν αύξηση στην αναφορά βίας από τον σύντροφο μέσω των γραμμών βοήθειας στη διάρκεια των λοκντάουν, το μέγεθος της έκτασης της βίας θα αποτυπωθεί συνολικά μετά το πέρας της πανδημίας. Οι ανισότητες αποτελούν τον κύριο παράγοντα κινδύνου για τη βία κατά των γυναικών, επισημαίνει η έκθεση του ΠΟΥ, με τη βία να επηρεάζει δυσανάλογα τις γυναίκες που ζουν σε χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα. Εκτιμάται ότι το 37% των γυναικών που ζουν στις φτωχότερες χώρες έχουν βιώσει σωματική ή και σεξουαλική βία από τον σύντροφό τους, ενώ σε ορισμένες χώρες η βία αυτή αφορά 1 στις 2 γυναίκες. Οι περιοχές της Ωκεανίας, της Νότιας Ασίας και της υποσαχάριας Αφρικής έχουν τα υψηλότερα ποσοστά επιπολασμού της βίας από τον σύντροφο μεταξύ γυναικών 15-49 ετών (33%-51%). Χαμηλότερα ποσοστά καταγράφονται στην Ευρώπη (16%-23%), στην Κεντρική Ασία (18%), στην Ανατολική Ασία (20%) και στη Νοτιοανατολική Ασία (21%). Οι νεότερες γυναίκες διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο πρόσφατης βίας. Μεταξύ εκείνων που ήταν σε σχέση, τα υψηλότερα ποσοστά (16%) της βίας από τον σύντροφο τους τελευταίους 12 μήνες αφορούσαν νεαρές γυναίκες 15 και 24 ετών.


Φτάνει πια


Η βία κατά των γυναικών πρέπει να αποτραπεί. Αυτό είναι το μήνυμα της έκθεσης. Η βία, σε όλες τις μορφές της, μπορεί να έχει αντίκτυπο στην υγεία και την ευημερία μιας γυναίκας καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής της – ακόμα και πολύ καιρό μετά τη λήξη της βίας. Συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο τραυματισμών, κατάθλιψης, διαταραχών άγχους, μη προγραμματισμένων κυήσεων, σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων, συμπεριλαμβανομένου του HIV και πολλών άλλων προβλημάτων υγείας. Παράλληλα, έχει επιπτώσεις στην κοινωνία ως σύνολο και έχει τεράστιο κόστος επηρεάζοντας τους εθνικούς προϋπολογισμούς και τη συνολική ανάπτυξη. Η πρόληψη της βίας απαιτεί την αντιμετώπιση των συστημικών οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων, την εξασφάλιση πρόσβασης στην εκπαίδευση και την ασφαλή εργασία, καθώς και αλλαγή των κανόνων και των θεσμών που δημιουργούν διακρίσεις για το φύλο. Οι επιτυχημένες παρεμβάσεις περιλαμβάνουν επίσης στρατηγικές που διασφαλίζουν ότι οι βασικές υπηρεσίες είναι διαθέσιμες και προσβάσιμες στα θύματα, ενώ υποστηρίζουν τις γυναικείες οργανώσεις, αμφισβητούν τους άνισους κοινωνικούς κανόνες, μεταρρυθμίζουν τους νόμους που εισάγουν διακρίσεις και ενισχύουν τα ανακλαστικά της Δικαιοσύνης, μεταξύ άλλων. «Για να αντιμετωπιστεί η βία κατά των γυναικών υπάρχει επείγουσα ανάγκη να μειωθεί το στίγμα γύρω από αυτό το ζήτημα, να εκπαιδεύσουμε τους επαγγελματίες υγείας να παίρνουν συνεντεύξεις από τα θύματα με συμπόνια και να διαλύσουμε τα θεμέλια της ανισότητας των φύλων», δήλωσε η δρ Claudia Garcia–Moreno του ΠΟΥ και επισήμανε πως «οι παρεμβάσεις ενημέρωσης στους εφήβους και τους νέους για την προώθηση της ισότητας των φύλων και τις ισότιμες συμπεριφορές στα φύλα είναι επίσης ζωτικής σημασίας».


Τι πρέπει να γίνει


Οι χώρες πρέπει να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους για αυξημένη και ισχυρή πολιτική βούληση και ηγεσία για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών σε όλες τις μορφές της, αναφέρει η έκθεση. Και προτείνει ως αναγκαία εργαλεία:


● Υγιείς μεταρρυθμιστικές πολιτικές φύλου, από τη φροντίδα των παιδιών έως την ισότιμη αμοιβή και νόμους που υποστηρίζουν την ισότητα των φύλων
● Ενισχυμένη απόκριση του συστήματος υγείας που εξασφαλίζει την πρόσβαση σε φροντίδα, με επίκεντρο τα θύματα και παραπομπή σε άλλες υπηρεσίες, όπως απαιτείται
● Σχολικές και εκπαιδευτικές παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση συμπεριφορών και πεποιθήσεων διάκρισης, συμπεριλαμβανομένης της ολοκληρωμένης σεξουαλικής αγωγής
● Στοχευμένες επενδύσεις σε βιώσιμες και αποτελεσματικές στρατηγικές πρόληψης βάσει τεκμηρίωσης σε τοπικό, εθνικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο
● Ενίσχυση της συλλογής δεδομένων και επένδυση σε έρευνες υψηλής ποιότητας για τη βία κατά των γυναικών και βελτίωση των καταγραφών των διαφορετικών μορφών βίας που βιώνουν οι γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είναι περισσότερο περιθωριοποιημένες...


Ντάνι Βέργου


Πηγή:efsyn.gr