- Τον σκότωσαν, κ. μάρτυς;
- Μάλιστα, κ. πρόεδρε.
- Ηταν κι ο μικρός μαζί;
Αυτό το «μάλλον ήταν» αρκετό ήταν και ισόβια «έφαγε» ο Παναγιωτάκης. Νεαρό παιδί βγήκε στο Αντάρτικο με το ΕΑΜ, στους Γερμανούς κατακτητές αντιστάθηκε, μ' άλλους πολλούς. Με το... που νίκησαν, αμέσως στη στενή βρέθηκε, πριν προλάβει νίκη να χαρεί. «Τον "έφαγες" έστω τον ταγματαλήτη, ρε Παναγιωτάκη;».
«Δεν ήμουν καν εκεί, ρε Θανάση!». Αυτό απάντησε στον πολιτικό συγκρατούμενό του ο Παναγιωτάκης. Τότε, στις φυλακές Αβέρωφ, μες στη χούντα. Δεκαοχτώ χρόνια φυλακή έκανε ο Παναγιωτάκης. Για κάτι λίγο πρόκανε και βγήκε πριν από τη χούντα, έρωτα έκανε, γυναίκα ένιωσε, παντρεύτηκε.
Ηρθαν οι συνταγματαρχέοι, κάμαν την τιμημένη Επανάσταση, πάλι μέσα ο Παναγιωτάκης. Μεγάλος πια. Ενεκα που πολλά κοντούλης ήταν, λειψός και λεπτός σαν μίσχος, «Παναγιώτης» ποτέ δεν έγινε. «Παναγιωτάκης» έμεινε.
Στις φυλακές Αβέρωφ καλά ήταν. Πολύ καλύτερα από άλλες. «Ολη η παρέα μου εκτελέστηκε, Θανάση. Με το που νικήσαμε τους Γερμανούς, ξεκίνησαν αμέσως οι εκτελέσεις. Πριν από τον Εμφύλιο ακόμα. Εμπαιναν βράδυ στο κελί. Τι κελί; Κάτι μπουντρούμια ήταν. Κι ο ύπνος, βάσανο. Ειδικά εκείνα τα βράδια... Ξημερώματα μπούκαραν πάντα. Σήκωνε το χέρι ο δεσμοφύλακας, έδειχνε με το δάχτυλο. Αν δεν έδειχνε εσένα, ανακουφιζόσουν...
Το καταλαβαίνεις αυτό, ρε Θανάση; Επαιρναν τον φίλο, τον συναγωνιστή σου για εκτέλεση, κι εσύ ανακουφιζόσουν που δεν ήταν η σειρά σου - ξέρεις τι είναι αυτό, ρε Θανάση; Σε σκοτώνει αυτή η ανακούφιση, Θανάση. Κάποιες φορές είχαν κέφια. Κι αφού έδειχναν έναν, μετά γέλαγαν και του 'λεγαν "κάτσε κάτω εσύ, ρε αλήτη εαμοβούλγαρε!", κι έδειχναν κάποιον άλλο. Παίζανε τα κτήνη, ρε Θανάση. Παίζανε... Στην Κέρκυρα τους εκτελούσαν στο νησάκι απέναντι. Στο Λαζαρέτο.
Στη Σαλονίκη, στο Επταπύργιο, έξω από τις φυλακές. Εκατοντάδες εκτέλεσαν. Με τον Εμφύλιο έγινε η μεγάλη σφαγή. Ολοι νέα παιδιά του αγώνα». «Κι εγώ νέος ήμουν... Δεκαοχτώ χρόνια, Θανασάκη. Δεκαοχτώ χρόνια κι ακόμα εδώ», έλεγε πάντα στο τέλος και γελούσε. Ως τα σήμερα τον θυμάται ο Θανάσης.
Ο πρώτος καταγεγραμμένος νεκρός στο Λαζαρέτο ήταν ο Πολύβιος Κολοβός. Ηταν-δεν ήταν 23 ετών. Μάη του '47 εκτελέστηκε. Μ' αυτόν έκαναν γερό παιχνίδι τα «κτήνη», που έλεγε κι ο Παναγιωτάκης. Τον πήραν από τη φυλακή της Κέρκυρας, δήθεν πως θα τον πάνε Αθήνα να πάρει χάρη. Λίγους μήνες μετά, έκαναν και την πρώτη ομαδική εκτέλεση. Κρητικοί ήταν, αντάρτες ΕΛΑΣίτες, έξι το σύνολο.
Με το δάχτυλο τους έδειχναν κι αξημέρωτα τους πήγαιναν στο Λαζαρέτο, πριν ξυπνήσουν οι Κερκυραίοι κι ακούσουν τις φωνές όσων έμεναν πίσω στη φυλακή. Ως τα σήμερα, πόσους ακριβώς εκτέλεσαν κει πέρα, κανείς δεν ξέρει. Τους έθαβαν δίχως όνομα, ίχνος μη μείνει. Λες και θα βλάσταιναν ο κομμουνισμός, η αγάπη για την πατρίδα, την ελευθερία και την αντίσταση αν έστω κι ένα όνομα έμενε στο χώμα.
«Θα ήταν καλό να είναι και οι συνάδελφοι από τη δεξιά πτέρυγα εδώ, καθώς όσο και να μην ήθελαν, κάτι θα μάθαιναν και αυτοί». Ο βουλευτής του ΚΚΕ, Κώστας Λουλές, τα είπε από το βήμα της Βουλής, εκείνον τον Αύγουστο του 1982 που ψηφίστηκε το νομοσχέδιο του ΠΑΣΟΚ για την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης. Η δεξιά πτέρυγα είχε αποχωρήσει με φωνές, καθώς ο τότε πρόεδρος της Ν.Δ. Ευάγγελος Αβέρωφ (απόγονος του ευεργέτη-χτίστη των ομώνυμων φυλακών) ούτε ν' ακούσει για «αναγνώριση»! Εδώ δεν είχαν τάφους, δεν είχαν όνομα - πώς να τους αναγνωρίσουν; Τα 'χε κι αυτός τα δίκια του...
Ανάλογη κολούμπρα έπαθε κι ο Κυριάκος σαν άκουσε τον ύμνο του ΕΑΜ στις συγκεντρώσεις του Τσίπρα. Το 'νιωσε, το 'πε. Τι, μέσα του να το κρατήσει, να πάθει και τίποτα; Αλλά δεν έφυγε από τη Βουλή, όπως ο προκάτοχός του. Εμεινε και κατήγγειλε τον διχασμό που προκαλούν ο Τσίπρας και το ΕΑΜ κι ο ύμνος του και οι νεκροί του και όλο τους το σόι!
Κι ο Παναγιωτάκης «μέσα» έμεινε. Δεκαοχτώ χρόνια. «Μάλλον ήταν» αφού!...
Νόρα Ράλλη
efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου