Φαρμακοποιοί: Επτά προτάσεις για την αντιμετώπιση της ανεξέλεγκτης χρήσης αντιβιοτικών

Τι είναι η «καθυστερούμενη συνταγή τριών ημερών»

Προτάσεις για την αντιμετώπιση της ανεξέλεγκτης χρήσης αντιβιοτικών στην Ελλάδα, κάνουν οι φαρμακοποιοί, οι οποίοι διαμηνύουν πως πρόκειται για ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα!


Οι υγειονομικές αρχές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, αφού τα πρόσφατα στοιχεία τοποθετούν στην Ελλάδα στην κορυφή της λίστας των χωρών με τη μεγαλύτερη κατανάλωση αντιβιοτικών και τους περισσότερους θανάτους στην Ευρώπη από ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις και πολυανθεκτικά μικρόβια.

Βέβαια, εκθέσεις του Ευρωβαρόμετρου εξηγούν πως οι φαρμακοποιοί δεν έχουν την ευθύνη για τη μικροβιακή αντοχή, καθώς πλέον τα αντιβιοτικά χορηγούνται μόνο με ιατρική συνταγή. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, το γεγονός ότι η κατανάλωση των αντιβιοτικών στη χώρα μας είναι από διπλάσια έως εξαπλάσια σε σύγκριση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, βάζει και τους φαρμακοποιούς σε θέση ευθύνης.
Καθυστερούμενη συνταγή τριών ημερών

Ο Ανδρέας Βίτσος, πρόεδρος του Φ.Σ. Ζακύνθου και σύμβουλος της ελληνικής αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης Φαρμακοποιών ΕΕ, επισημαίνει πως ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος (ΠΦΣ) έχει διατυπώσει επτά προτάσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος, μεταξύ αυτών και την πρόταση να εφαρμοστεί το μέτρο της «καθυστερούμενης συνταγής των τριών ημερών».

«Είναι κάτι που υπάρχει στη βιβλιογραφία. Υπάρχει δηλαδή ένα πρωτόκολλο συνταγογράφησης, με το οποίο οι γιατροί συνταγογραφούν την αντιβίωση στον ασθενή, του δίνουν την πρέπουσα οδηγία και ο ασθενής θα πάρει την αντιβίωση μόνο εάν περάσουν τα τρία 24ωρα και επιμένει η λοίμωξη. Δηλαδή θα την πάρει αποκλειστικά εάν μετά από τρεις μέρες ανέβει πολύ ο πυρετός και επιδεινωθούν τα συμπτώματα», αναφέρει ο κ. Βίτσος και συνεχίζει:

«Οι λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού μετά από τρεις μέρες συνήθως υποχωρούν, περνάνε μόνες τους, αυτοπεριορίζονται. Γεγονός είναι, πως επειδή οι κλινικοί γιατροί πολύ συχνά δεν είναι σε θέση να διαχωρίσουν μεταξύ της ιογενούς ή της βακτηριακής λοίμωξης χωρίς να έχουν εργαστηριακά στοιχεία, προκειμένου να καλύψουν τους ασθενείς τους τους συνταγογραφούν αντιβίωση και οι ασθενείς την παίρνουν φυσικά και τα υπόλοιπα είναι γνωστά τι συμβαίνει με τη μικροβιακή αντοχή».

Τα αποθέματα στο σπίτι

Όπως εξηγούν οι φαρμακοποιοί, η ενέργεια αυτή θα μπορούσε μελλοντικά να συμβάλλει στην μείωση των «αποθεμάτων» αντιβιοτικών στα φαρμακεία των σπιτιών. Σε πρόσφατη μελέτη που έδωσε στη δημοσιότητα ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών (ΙΣΑ) αποδείχθηκε πως ένας στους τέσσερις Έλληνες φυλάσσει κάποιο αντιβιοτικό στο σπίτι για … ώρα ανάγκης.

«Πώς δημιουργήθηκε αυτό το απόθεμα; Προφανώς από περιπτώσεις που περίσσεψε το αντιβιοτικό και το έχει ο πολίτης στο σπίτι. Αυτό το απόθεμα πρέπει να μειωθεί, ώστε να μειωθεί και η υπερκατανάλωση των αντιβιοτικών. Ένας από τους τρόπους είναι και η καθυστερούμενη συνταγή», τονίζει ο πρόεδρος του Φ.Σ. Ζακύνθου.
«Τηλεφωνική εντολή»

Παράλληλα, οι φαρμακοποιοί θέτουν προς συζήτηση ακόμη ένα θέμα, εκείνο των «τηλεφωνικών εντολών» από τους γιατρούς προς τους φαρμακοποιούς. Παρά το γεγονός ότι η χορήγηση αντιβιοτικών από το 2020 στη χώρα γίνεται μόνο με εκτέλεση ιατρικής συνταγής, άτυπα ορισμένοι γιατροί ζητούν από τους φαρμακοποιούς να δώσουν αντιβιοτικά σε ασθενείς χωρίς συνταγή, σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.

«Λόγω των μεγάλων αποστάσεων και των απομακρυσμένων περιοχών είναι ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα στις εφημερίες και τις διανυκτερεύσεις μας, το οποίο μας καταγγέλλουν όλοι οι συνάδελφοι που είναι στο πρόγραμμα εφημεριών και διανυκτερεύσεων. Υπάρχει ένα κενό σ’ αυτό το σημείο. Δηλαδή 12 τη νύχτα, ή 3 η ώρα τα ξημερώματα, ή Κυριακή 11 το βράδυ αποφασίζει κάποιος γιατρός -αυτό δεν θα το κρίνω εγώ- να δώσει μια τηλεφωνική εντολή σε έναν ασθενή να πάρει αντιβίωση. Αυτό πρέπει να βεβαιώνεται με κάποιο τρόπο», εξηγεί και προσθέτει:


«Κάθε φορά είμαστε εμείς υπόλογοι και εκτιθέμεθα. Υπάρχει μια πολύ δύσκολη απόφαση να πάρει ένας φαρμακοποιός, είτε να τηρήσει τον νόμο, είτε να αφήσει τον ασθενή χωρίς αντιβίωση. Πρέπει κάποια στιγμή εφόσον υφίσταται και είναι ένα πραγματικό πρόβλημα να βρεθεί μια λύση για να είναι πλήρης η συνταγογράφηση των αντιβιοτικών. Δηλαδή ακόμη κι όταν ένας γιατρός πιστεύει κατά την κρίση του ότι χρειάζεται το φάρμακο, αυτό πρέπει με κάποιο τρόπο να δηλώνεται και να φαίνεται στο σύστημα».
«Να γίνονται strep test στα φαρμακεία»

Παράλληλα, οι φαρμακοποιοί προτείνουν να επιτραπεί η διενέργεια strep test στα φαρμακεία, όπως συμβαίνει σε χώρες του εξωτερικού. Όπως εξηγούν, ο έλεγχος για την παρουσία των στρεπτοκόκκων είναι χρήσιμος, καθώς επιτρέπει στο γιατρό να αποφύγει την άσκοπη χρήση αντιβιοτικών για λοιμώξεις, μειώνοντας με τον τρόπο αυτό τη συχνότητα εμφάνισης ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά.

«Το φαρμακείο δεν μπορεί να κάνει διάγνωση, μπορεί, όμως, να δώσει ένα παραπάνω στοιχείο στο γιατρό που βλέπει μια κλινική εικόνα για να αποφασίσει την αγωγή, να πάρει τη θεραπευτική απόφαση. Είναι ένα επιπλέον εργαλείο στα χέρια του γιατρού, που έχει αποδειχθεί με βάση τη βιβλιογραφία ότι είναι σημαντικό και βοηθητικό πολύ και ότι περιορίζει τη χρήση των αντιβιοτικών», σημειώνει μιλώντας στο iatropedia.gr ο Ανδρέας Βίτσος.
Τα υπόλοιπα μέτρα που προτείνουν οι φαρμακοποιοί

Οι φαρμακοποιοί κάνουν σαφές πως είναι διατεθειμένοι να βοηθήσουν με κάθε τρόπο, ώστε να αντιμετωπιστεί η υπερβολική χρήση αντιβιοτικών και η μείωση της μικροβιακής αντοχής, με τις ακόλουθες ενέργειες:Να υλοποιηθούν ενημερωτικές δράσεις σε σχολεία όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων με τη συμβολή των κατά τόπους φαρμακευτικών συλλόγων.
Να αναπτυχθεί εκπαιδευτικό πρόγραμμα από το ΙΔΕΕΑΦ σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς αναφορικά με την ορθή χρήση αντιβιοτικών και να δίνεται πιστοποίηση.
Να γίνουν ενημερωτικές δράσεις για την προαγωγή του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμού ενηλίκων από τους φαρμακοποιούς και τους συλλόγους τους.
Να γίνονται τακτικά συναντήσεις για την παρακολούθηση της εκτέλεσης του επιχειρησιακού σχεδίου.