Εκλογές στη Βρετανία: Έρχονται «με φόρα» οι Εργατικοί - Τι φοβάται ο Ρίσι Σούνακ Στις κάλπες σήμερα οι Βρετανοί πολίτες. Φαβορί οι Εργατικοί που θα επιστρέψουν στην εξουσία μετά από 14 χρόνια.

AP Photo

 
 


Στις κάλπες προσέρχονται σήμερα οι Βρετανοί με το Συντηρητικό Κόμμα να οδεύει σε συντριπτική ήττα και τους Εργατικούς να επανέρχονται στην εξουσία μετά από 14 χρόνια, αν επαληθευτούν οι δημοσκοπήσεις.

Oι κάλπες ανοίγουν στις 7 το πρωί (τοπική ώρα, 09:00 στην Ελλάδα). Δικαίωμα ψήφου έχουν περίπου 46 εκατομμύρια ψηφοφόροι, ενώ η διαδικασία θα ολοκληρωθεί στις 22:00 (τοπική ώρα, 00:00 στην Ελλάδα), όταν και αναμένεται το πρώτο exit poll που έχουν παραγγείλει από κοινού τα τηλεοπτικά δίκτυα BBC, ITV και Sky News.


Ύστερα από 14 χρόνια των Συντηρητικών στην εξουσία, όλες οι δημοσκοπήσεις -- εδώ και πολύ καιρό -- έδιναν ξεκάθαρο και σταθερό προβάδισμα έως και 20 μονάδων στους Εργατικούς του Κιρ Στάρμερ.

Η αύξηση του κόστους ζωής, το μεταναστευτικό, η υποβάθμιση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, η άνοδος της εγκληματικότητας κ.α. είναι ζητήματα για τα οποία οι πολίτες κατηγορούν τις κυβερνήσεις των Συντηρητικών πως δεν τα αντιμετώπισαν αποτελεσματικά. 


Είναι τόσο μεγάλη η απογοήτευση του κόσμου που το κόμμα των Τόρις τις τελευταίες ημέρες της προεκλογικής εκστρατείας δεν αγωνιζόταν να διατηρηθεί στην εξουσία, αλλά για να κρατηθεί στη δεύτερη θέση. Χαρακτηριστικό είναι πως αρκετοί υποψήφιοι των Συντηρητικών αντί να παρουσιάζουν τις θέσεις τους, υπογράμμιζαν τους κινδύνους που εγκυμονεί το ενδεχόμενο «οι Εργατικοί να κερδίσουν με τεράστια αυτοδυναμία», όπως τουλάχιστον υποστήριζαν.

Οι Συντηρητικοί φαίνεται να χάνουν ψήφους που πάνε από τη μια στο ακροδεξιό κόμμα Reform UK του Νάιτζελ Φάρατζ και από την άλλη στους Φιλελεύθερους Δημοκράτες, οι οποίοι διεκδικούν με αξιώσεις να είναι την επόμενη μέρα η αξιωματική αντιπολίτευση.


Σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση του YouGov για λογαριασμό του Sky News, οι Εργατικοί εκτιμάται ότι θα εκλέξουν 431 βουλευτές, οι Συντηρητικοί 102, οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες 72, το Εθνικό Κόμμα Σκωτίας (SNP) 18 και το Reform UK 3.

Σήμερα εξάλλου, για πρώτη φορά από το 2005 και μετά, η δημοφιλής εφημερίδα Sun με πρωτοσέλιδο τίτλο «Είναι ώρα για αλλαγή» στηρίζει τους Εργατικούς. Είχαν προηγηθεί οι εφημερίδες Sunday Times και Financial Times.

Ήδη υψηλόβαθμα στελέχη των Συντηρητικών παραδέχονται ότι οι Εργατικοί θα σημειώσουν «σαρωτική νίκη» ενώ σύμφωνα με την εφημερίδα Guardian, o Ρίσι Σούνακ φέρεται να έχει πει σε στενούς του φίλους και συνεργάτες ότι φοβάται πως μπορεί να χάσει την έδρα του. Αν αυτό συμβεί, θα είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας που εν ενεργεία πρωθυπουργός δεν επανεκλέγεται βουλευτής.
Τι θα συμβεί εάν ο Ρίσι Σούνακ χάσει την έδρα του

Όσον αφορά την ηγεσία της χώρας, στην πραγματικότητα, το να χάσει την έδρα του ο Σούνακ θα σήμαινε πολύ λίγα πράγματα, γράφει η Daily Mail. Και εξηγεί ότι, αν χάσει προσωπικά, ενώ υπερασπίζεται μια πλειοψηφία αυτού του μεγέθους, τότε οι Συντηρητικοί έχουν σχεδόν σίγουρα χάσει τις εκλογές.


Σημαίνει ότι ο Κιρ Στάρμερ θα μπει στο No10 στις 5 Ιουλίου για να γίνει πρωθυπουργός, επικεφαλής της πρώτης κυβέρνησης των Εργατικών από το 2010, γράφει η Daily Mail.

Αλλά οι Συντηρητικοί πιθανότατα θα εξακολουθήσουν να είναι το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα στη Βουλή των Κοινοτήτων, εκτός αν σημειωθεί μια ήττα επικών διαστάσεων.

Σημειώνεται ότι το καταστατικό των Συντηρητικών αναφέρει ότι ο ηγέτης πρέπει να προέρχεται από «εκείνους που εκλέγονται στο Κοινοβούλιο», οπότε ο Σούνακ θα έχανε αυτομάτως τη θέση του, αν έχανε την έδρα του.

Έτσι, θα πρέπει να βρουν έναν τρόπο να αντικαταστήσουν τον Σούνακ με τον πιο ομαλό τρόπο. Αυτό που θα συμβεί στο κόμμα τις ημέρες και τις εβδομάδες μετά την ήττα είναι αυτό που θα μπορούσε να καθορίσει τη μελλοντική του κατεύθυνση.
Τα άλλα κόμματα

Άλλα κόμματα, ορισμένα από τα οποία έχουν ισχυρή περιφερειακή υποστήριξη, θα μπορούσαν να παίξουν καθοριστικό ρόλο όσον αφορά στον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού, εάν κανένα δεν αποκτήσει την απόλυτη πλειοψηφία.


Έτσι, το Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας, το οποίο κάνει εκστρατεία για την ανεξαρτησία της Σκωτίας (SNP), οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες και το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα, το οποίο επιδιώκει τη διατήρηση των δεσμών μεταξύ της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας, είναι σήμερα τα τρία μεγαλύτερα κόμματα στο κοινοβούλιο της χώρας μετά τους Συντηρητικούς και τους Εργατικούς.

Πολλοί παρατηρητές εκτιμούν ότι το νέο Μεταρρυθμιστικό Κόμμα (Reform UK), με επικεφαλής τον Νάιτζελ Φάρατζ, που κάνει εκστρατεία για το Brexit, μπορεί να αποσπάσει ψήφους από τους Συντηρητικούς.
Το περίπλοκο εκλογικό σύστημα της Βρετανίας

Υπάρχουν 650 μονοεδρικές περιφέρειες όσες δηλαδή και οι έδρες στην Βουλή των Κοινοτήτων. Από αυτές οι 533 ανήκουν στην Αγγλία, οι 59 στη Σκωτία, οι 40 στην Ουαλία και οι 18 στη Βόρεια Ιρλανδία.

Η Βρετανία χρησιμοποιεί το σύστημα «first past the post», το οποίο σημαίνει ότι ο υποψήφιος που θα βγει πρώτος σε κάθε εκλογική περιφέρεια, θα εκλεγεί, ακόμη και αν δεν συγκεντρώσει το 50% των ψήφων. Αυτό έχει γενικά εδραιώσει την κυριαρχία των δύο μεγαλύτερων κομμάτων, των Συντηρητικών και των Εργατικών, επειδή είναι δύσκολο για τα μικρότερα κόμματα να κερδίσουν έδρες, εκτός αν έχουν συγκεντρωμένη υποστήριξη σε συγκεκριμένες περιοχές.


Βουλευτής εκλέγεται όποιος υποψήφιος πάρει έστω και μία ψήφο παραπάνω από τον δεύτερο στην εκλογική του περιφέρεια. Ουσιαστικά είναι σαν να διεξάγονται 650 διαφορετικές εκλογικές αναμετρήσεις. Γι' αυτό και τα ποσοστά που παίρνουν τα κόμματα στο σύνολο της επικράτειας συχνά δεν αντιπροσωπεύουν τον αριθμό των βουλευτών που εκλέγουν.

Χαρακτηριστική περίπτωση ήταν οι εκλογές του 2015. Τότε το κόμμα UKIP, ενώ ήρθε τρίτο με ποσοστό 12,6%, κατάφερε να εκλέξει μόλις έναν βουλευτή. Αντιθέτως, το σκωτσέζικο κόμμα SNP, ενώ ποσοστιαία πήρε μόλις 4,7%, κέρδισε 56 έδρες. Αξίζει να σημειωθεί πως στις σημερινές εκλογές για πρώτη φορά έχουν αλλάξει τα γεωγραφικά όρια σε 584 περιφέρειες, ώστε να υπάρχει ισότιμη κατανομή πληθυσμού ανά περιφέρεια, περίπου 72.000 ψηφοφόρων.

Οι περισσότεροι βουλευτές εκπροσωπούν κάποιο πολιτικό κόμμα. Όποιο κόμμα συγκεντρώσει πάνω από 326 έδρες σχηματίζει κυβέρνηση και ο αρχηγός του γίνεται πρωθυπουργός.

Πρόκειται για ένα σύστημα που ενισχύει το δικομματισμό και ευνοεί τον σχηματισμό ισχυρών και αυτοδύναμων κυβερνήσεων. Σε περίπτωση όμως που δεν μπορεί να σχηματιστεί αυτοδύναμη κυβέρνηση, το πρώτο κόμμα αναζητεί συνεργασίες για τον σχηματισμό κυβερνητικού συνασπισμού -- όπως έγινε το 2010 μεταξύ Συντηρητικών και Φιλελεύθερων Δημοκρατών -- ή σχηματίζεται κυβέρνηση μειοψηφίας με την στήριξη μικρότερων κομμάτων, όπως έγινε το 2017 μεταξύ των Συντηρητικών και του DUP.


Τα πρώτα επίσημα αποτελέσματα αναμένονται τα ξημερώματα της Παρασκευής.