Τραπεζικό πάρτι με δαπάνες των φορολογουμένων, καταθετών και δανειοληπτών Μοιράζουν μερίσματα 875 εκατ. ευρώ στους μετόχους, ενώ η αναβαλλόμενη φορολογία ήταν 13 δισ. το 2023.

EUROKINISSI

 
 


Ένα από τα φαινομενικά παράδοξα της ελληνικής οικονομίας είναι η «μαγική» εικόνα στην ελληνική τραπεζική αγορά.

Για πρώτη φορά ύστερα από 16 χρόνια και έπειτα από αλλεπάλληλες «ενέσεις» κρατικής στήριξης που υπερβαίνουν τα 60 δισ. ευρώ τα τελευταία χρόνια, οι τέσσερις μεγάλες ελληνικές τράπεζες, οι λεγόμενες «συστημικές», ετοιμάζονται να διανείμουν μέρισμα στους μετόχους τους, Έλληνες και ξένους, ύψους άνω των 875 εκατ. ευρώ που αντιστοιχεί στο 10-30% των κερδών τους.


Το φαινομενικά παράδοξο είναι ότι ο Επόπτης (SSM) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ενέκρινε τη διανομή μερισμάτων παρόλο που οι τράπεζες «χρωστάνε» στο Δημόσιο ένα σημαντικό ποσό το οποίο έχουν καταχωρημένο ως εποπτικό κεφάλαιο, υπό τη μορφή Αναβαλλόμενης Φορολογικής Πίστωσης (Deferred Tax Credit - DTC), το οποίο είναι υποχρεωμένες να επιστρέψουν σταδιακά από τα κέρδη τους μέσα σε μια 20ετία (έως το 2040-42).

Κι όλα αυτά τη στιγμή που τα τραπεζικά κέρδη, προέρχονται κατά ένα μεγάλο ποσοστό από τις υψηλές τραπεζικές προμήθειες σε μεταφορές, εμβάσματα και άλλες τραπεζικές εργασίες, καθώς και στην μεγάλη διαφορά ανάμεσα στα επιτόκια δανεισμού και καταθέσεων.





Οι πρακτικές αυτές επιβαρύνουν το ευρύ κοινό, καταθέτες και δανειολήπτες, αλλά και τις επιχειρηματική κοινότητα και την οικονομική δραστηριότητα.

Παρά τις πληροφορίες και τις διαρροές ότι η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο να παρέμβει δραστικά για να περικοπούν οι τραπεζικές προμήθειες ή να μειωθεί η ψαλίδα ανάμεσα στα επιτόκια δανεισμού και καταθέσεων ή, ακόμα, να φορολογήσει εκτάκτως τα τραπεζικά κέρδη, η αλήθεια είναι ότι υπάρχει μια σιωπηρή ανοχή στην κατάσταση της τραπεζικής αγοράς, τόσο από τις ελληνικές αρχές όσο και από τις ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές.


Η αποδοχή των τελευταίων οφείλεται στο ότι η κερδοφορία των τραπεζών ανάγεται τελικά σε αυτοσκοπό, προκειμένου οι τελευταίες να είναι σε θέση να διανέμουν μέρισμα ώστε να είναι ελκυστικές για τους ξένους επενδυτές, να μπορούν να συγκεντρώνουν κεφάλαια και ταυτόχρονα να αποπληρώνουν τις Αναβαλλόμενες Φορολογικές Πιστώσεις (Deferred Tax Credits - DTC) με τις οποίες το ελληνικό Δημόσιο έχει ενισχύσει τα κεφάλαιά τους.

Με τον τρόπο αυτό, όμως, τα συμφέροντα των επενδυτών μπαίνουν πάνω από εκείνα των καταθετών, των δανειοληπτών και των φορολογουμένων.

Επειδή οι τράπεζες έχασαν μεγάλα ποσά από το κούρεμα των κρατικών ομολόγων με το PSI το 2012, το Δημόσιο με το νόμο Χαρδούβελη του 2013 τους έδωσε το δικαίωμα να υπολογίσουν ως κεφάλαιο ποσά φόρου για τα κέρδη της επόμενης εικοσαετίας, ώστε να είναι σε θέση να καλύψουν τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας που επιβάλλει η ευρωπαϊκή νομοθεσία.


Πρόκειται δηλαδή για μια λογιστική αλχημεία, με την οποία το Δημόσιο έδωσε πιστώσεις από φόρους για μελλοντικά κέρδη (DTC) οι οποίες καταχωρίστηκαν εφάπαξ ως κεφάλαιο, και τις οποίες οι τράπεζες εξοφλούν σταδιακά, από τα κέρδη τους σε βάθος εικοσαετίας.

Το ποσό αυτό το 2023 είχε φτάσει να αντιπροσωπεύει 13 δισ. ευρώ σε σύνολο εποπτικών κεφαλαίων 21 δισ. ευρώ.

Αρχικά ο Τραπεζικός Επόπτης της ΕΚΤ (ο SSM) ήταν αρνητικός στο να μοιραστεί μέρισμα από τα τραπεζικά κέρδη στους μετόχους, προκειμένου να διατεθούν για ταχύτερη απόσβεση των Αναβαλλόμενων Φορολογικών Πιστώσεων, επειδή είναι χαμηλότερης ποιότητας κεφάλαιο.

Επικράτησε, όμως, τελικά η άποψη ότι οι επενδυτές δεν ενδιαφέρονται τόσο για τον αναβαλλόμενο φόρο, όσο για την καταβολή μερίσματος, επομένως η καταβολή μερίσματος ήταν αναγκαία προκειμένου οι τράπεζες να είναι ελκυστικές στους επενδυτές και να είναι σε θέση να συγκεντρώνουν κεφάλαια για να ενισχύσουν την ανθεκτικότητά τους, ώστε σε περίπτωση κρίσης να υπάρχει υπερεπάρκεια και να μην χρειαστεί ξανά κρατική παρέμβαση.


Και είναι γεγονός ότι οι ελληνικές συστημικές τράπεζες εμφανίζουν δείκτες κεφαλαιακής κάλυψης μία και δύο μονάδες πάνω από τα ελάχιστα όρια.

Έτσι, τελικά οι εγκρίσεις για την πληρωμή μερισμάτων δόθηκαν από τον SSM, οι αποφάσεις ελήφθησαν και το επόμενο διάστημα υλοποιείται η καταβολή μερισμάτων.

Και όχι μόνον αυτό, αλλά ήδη παρασκηνιακά συζητούνται διάφορες χρηματοοικονομικές διευθετήσεις με τις οποίες θα μπορέσουν οι συστημικές τράπεζες να απαλλαγούν νωρίτερα από την Αναβαλλόμενη Φορολογία. Τα σχέδια που συζητούνται προβλέπουν ότι οι τράπεζες θα μεταφέρουν την απαίτηση του Δημοσίου σε ομόλογα, τα οποία θα πουλήσουν σε ιδιώτες με την εγγύηση του Δημοσίου! Μια τέτοια διευθέτηση, εφόσον εγκριθεί από τον Επόπτη, σημαίνει ότι τα DTC θα αντικατασταθούν από υψηλότερης ποιότητας κεφάλαιο και οι τράπεζες θα μπορέσουν να μοιράσουν ακόμα περισσότερα κέρδη ως μέρισμα για να προσελκύσουν επενδυτές.