Ο άνδρας που ισχυρίστηκε ότι μιλούσε 59 ξένες γλώσσες - Πώς αποκαλύφθηκε το ψέμα του (βίντεο) Όσα αναφέρουν οι επιστημονικές έρευνες για τις ξένες γλώσσες που μπορεί να μάθει ένας άνθρωπος κατά τη διάρκεια της ζωής του.

Γράφει ο Σωτήρης Χαραλαμπόπουλος
 


Τουλάχιστον το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού μιλάει περισσότερες από μία ξένες γλώσσες. Ωστόσο, μόλις το 1% των ανθρώπων του πλανήτη μπορεί να θεωρηθεί πολύγλωσσο, δηλαδή κάποιος που μιλάει πέντε ή περισσότερες γλώσσες.

Πάντως, σύμφωνα με το IFL Science, ο Τζουζέπε Κασπάρ Μετζοφάντι (1774-1849), ένας Ιταλός καρδινάλιος, φέρεται να μιλούσε άπταιστα περισσότερες από 38 γλώσσες, καθώς και ο Σερ Τζον Μπόουρινγκ, κυβερνήτης του Χονγκ Κονγκ από το 1854 έως το 1859, ισχυριζόταν ότι γνώριζε 200 γλώσσες και μπορούσε να μιλήσει 100. Αυτοί οι ισχυρισμοί, ωστόσο, δεν έχουν ποτέ επαληθευτεί και η ιστορία έχει την τάση να αναμασά μύθους.


Θεωρητικά, δεν υπάρχει όριο στον αριθμό των ξένων γλωσσών που μπορεί να κατανοήσει ένας ανθρώπινος εγκέφαλος. Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με το The New Yorker, το 2018 πολλοί άνθρωποι ρωτήθηκαν πόσες ξένες γλώσσες μιλούν και αρκετοί από αυτούς είχαν σαστίσει. Με απλά λόγια, δεν είναι εύκολο -ούτε καν χρήσιμο- να μετρήσει κανείς τον αριθμό των ξένων γλωσσών, που κατέχει κάποιο άτομο. Ο Ρίτσαρντ Σίμκοτ, ένας Βρετανός γλωσσομαθής που διοργανώνει το ετήσιο συνέδριο πολύγλωσσων ατόμων, δήλωσε το εξής: «Κανείς δεν κατέχει όλες τις αποχρώσεις μιας γλώσσας. Είναι ένα ψεύτικο πρότυπο, το οποίο, κατά ειρωνικό τρόπο».
Η ιστορία με τον άνδρα που είπε ότι μιλούσε 59 ξένες γλώσσες

Επίσης, υπάρχει το πρόβλημα της τεκμηρίωσης των ισχυρισμών των πολύγλωσσων. Αν κάποιος ισχυριζόταν ότι μιλούσε δέκα από τις σπανιότερες γλώσσες του κόσμου, θα έπρεπε να συγκεντρώσει φυσικούς ομιλητές από κάθε γωνιά του πλανήτη για να το αποδείξει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η διαβόητη ιστορία του Ζιάντ Φαζάχ, ενός άνδρα λιβανέζικης καταγωγής που πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του στην Αφρική και στη Νότια Αμερική. Μάλιστα, μέχρι το 1998, κατείχε το παγκόσμιο ρεκόρ Γκίνες για τις περισσότερες γλώσσες που μιλούσε, αφού ισχυριζόταν ότι είχε μάθει 59 ξένες γλώσσες - από Αραβικά και Ισπανικά μέχρι Σουαχίλι και Τατζικικά.

Ωστόσο, πολλοί θεώρησαν ότι ορισμένα μέρη της ιστορίας του ήταν τουλάχιστον ύποπτα. Συγκεκριμένα, το 1997, ο ίδιος εμφανίστηκε σε μια τηλεοπτική εκπομπή στη Χιλή με τίτλο «Viva El Lunes», στην οποία τον εξέταζαν ακροατές από όλο τον κόσμο, όπως από την Αίγυπτο, τη Φινλανδία, το Ιράν, τη Ρωσία, την Κίνα, την Ελλάδα και την Ινδία. Έγινε φανερό ότι ο Ζιάντ Φαζάχ είχε υπερεκτιμήσει τις ικανότητές του σε πολλές από αυτές τις γλώσσες και απέτυχε να απαντήσει σε ορισμένες από τις βασικές ερωτήσεις.


Αργότερα, ο Ζιάντ Φαζάχ δήλωσε ότι το τηλεοπτικό σόου ήταν ένα ουσιαστικό σκηνικό που στήθηκε από τους παραγωγούς, οι οποίοι δεν του είπαν ότι θα δοκιμαζόταν ζωντανά. Αναλυτικά, ο ίδιος δήλωσε στην εφημερίδα «La Cuarta», το 2020, το εξής: «Δεν είχα εξασκηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η αλήθεια είναι ότι ήταν μια τεράστια αμηχανία».





Τι γίνεται με τη μητρική γλώσσα κάποιου ατόμου

Πάντως, είτε μιλάτε δύο είτε διακόσιες ξένες γλώσσες, είναι προφανές ότι ο εγκέφαλος έχει πάντα μια ξεχωριστή θέση για τη μητρική μας γλώσσα. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Celebral Vortex από επιστήμονες του ΜΙΤ, ανέλυσε τους εγκεφάλους πολύγλωσσων ατόμων. Οι ίδιες περιοχές του εγκεφάλου «ενεργοποιούνταν» όταν άκουγαν οποιαδήποτε από τις γλώσσες που μιλούσαν και η δραστηριότητα ήταν ισχυρότερη σε εκείνες στις οποίες ο ομιλητής είναι πιο έμπειρος - εκτός από τη μητρική του γλώσσα.


Μάλιστα, κάθε φορά που άκουγαν τη μητρική γλώσσα τους, η δραστηριότητα στο εγκεφαλικό δίκτυο ήταν σημαντικά χαμηλότερη. «Κάτι κάνει την επεξεργασία λίγο πιο εύκολη - ίσως είναι ότι έχετε περάσει περισσότερο χρόνο χρησιμοποιώντας αυτή τη γλώσσα - και υπάρχει χαμηλότερη δραστηριότητα για τη μητρική γλώσσα σε σύγκριση με άλλες γλώσσες που μιλάτε με επάρκεια», δήλωσε η Εβελίνα Φεντορένκο, αναπληρώτρια καθηγήτρια Νευροεπιστήμης στο ΜΙΤ και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.