Οι δυνατότητες της εθνικής οικονομίας δεν επαρκούν για την κάλυψη των κενών που δημιούργησαν τα Μνημόνια. Ποια ποσά προβλέπονται για το 2025
Ο τετραγωνισμός του κύκλου αποτελεί τη μεγάλη πρόκληση που είναι δυστυχώς αναγκασμένες να αντιμετωπίσουν οι ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις, καθώς είναι πλέον εμφανές ότι οι δυνατότητες της εθνικής οικονομίας δεν επαρκούν για την κάλυψη σε σχετικά σύντομο χρόνο των... συνεπειών για περισσότερο από μία δεκαετία των Μνημονίων. Ομως εξίσου οξύ πρόβλημα καταγράφεται και στο ανθρώπινο δυναμικό ύστερα από δεκαετίες υπογεννητικότητας.
- Του Περικλή Ζορζοβίλη
Σε ό,τι αφορά τους οικονομικούς πόρους, τα στοιχεία του Κρατικού Προϋπολογισμού (Π/Υ) για το 2025, που σήμερα κυρώνεται από τη Βουλή, είναι διαφωτιστικά. Ο συνολικός Π/Υ του υπουργείου Εθνικής Αμυνας (ΥΠΕΘΑ) ανέρχεται σε 6.130.0000.000 ευρώ, εκ των οποίων οι πιστώσεις του τακτικού Π/Υ ανέρχονται σε 6.061.000.000 ευρώ, του εθνικού σκέλους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) σε 45.000.000 ευρώ και του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους του ΠΔΕ σε 24.000.000 ευρώ.
O πίνακας 1, που απεικονίζει την εξέλιξη του συνολικού Π/Υ του ΥΠΕΘΑ ανά μείζονα κατηγορία δαπάνης του τακτικού προϋπολογισμού και ανά σκέλος του ΠΔΕ για την περίοδο 2022-2025, προσφέρει μερικές ενδιαφέρουσες διαπιστώσεις. Η πρώτη αφορά τη σταθεροποίηση, για δεύτερο συνεχές έτος, των πιστώσεων του συνολικού Π/Υ στο επίπεδο των 6,1 δισ. ευρώ.
Εξ αυτών ποσοστό 46,2% διατίθεται για τη μείζονα κατηγορία δαπάνης «παροχές σε εργαζομένους», με το ύψος τους τα τελευταία δύο έτη (2024-2025) να σταθεροποιείται στο επίπεδο των 2,83 δισ. ευρώ. Ας σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό επιδόσεων του 2025, το σύνολο του ανθρώπινου δυναμικού που μισθοδοτείται από το ΥΠΕΘΑ ανέρχεται σε 89.631 άτομα, ενώ το 2024 ανερχόταν, σύμφωνα με τον αντίστοιχη πηγή, σε 91.107 άτομα, δηλαδή καταγράφεται ελαφρά μείωση κατά 1,62%.
Οι πιστώσεις της κατηγορίας «πάγια περιουσιακά στοιχεία», που διατίθενται για τη χρηματοδότηση εξοπλιστικών προγραμμάτων, αντιπροσωπεύουν το 41,3% του συνολικού Π/Υ και για τρίτο συνεχές έτος (2023-2025) διατηρούνται στο επίπεδο των περίπου 2,5 δισ. ευρώ.
Από τον πίνακα προκύπτει επίσης ότι η διάθεση στον Π/Υ του 2022 πιστώσεων ύψους 3,39 δισ. ευρώ για τη συγκεκριμένη κατηγορία αποτελεί εξαίρεση. Ας σημειωθεί πάντως ότι με βάση τον απολογισμό του 2023 οι πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν για τη συγκεκριμένη μείζονα κατηγορία δαπάνης ανήλθαν σε 1.627.494.647,09 ευρώ, δηλαδή παρουσιάζουν μείωση 33% σε σχέση με τις προϋπολογισθείσες.
Αντίθετα, με βάση τον απολογισμό του 2022, οι πληρωμές ανήλθαν σε 3.453.938.232,11 ευρώ, δηλαδή ελαφρά υψηλότερες (1,8%) από τις προϋπολογισθείσες. Επίσης για την κατηγορία αυτή θα πρέπει να συνυπολογιστεί το συνεχώς αυξανόμενο κόστος κάθε νέας τεχνολογικής γενεάς κύριων οπλικών συστημάτων, που αποτελεί κύριο πρόβλημα για όλες τις ένοπλες δυνάμεις ανά τον κόσμο.
Σε ό,τι αφορά τις λειτουργικές δαπάνες, δηλαδή τη μείζονα κατηγορία «αγορές αγαθών και υπηρεσιών», οι πιστώσεις που διατίθενται για το 2025 (530.000.000 ευρώ) αντιπροσωπεύουν το 8,64% του συνολικού προϋπολογισμού για το 2025 και είναι αυξημένες κατά 6% σε σχέση με το 2024 (501.000.000 ευρώ) και κατά περίπου 32% σε σχέση με το 2022 (402.000.000 ευρώ) και με το 2021 (401.000.000 ευρώ).
Τα στοιχεία του απολογισμού των τελευταίων τριών ετών (2021-2023) δείχνουν ότι οι πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν για τη συγκεκριμένη κατηγορία δαπάνης είναι σημαντικά αυξημένες σε σχέση με τις προϋπολογισθείσες πιστώσεις. Συγκεκριμένα, με βάση τον απολογισμό του 2023, οι πληρωμές ανήλθαν σε 775.838.630,61 ευρώ, δηλαδή κατά 58% αυξημένες σε σχέση με τις προϋπολογισθείσες πιστώσεις, ενώ το 2022 ανήλθαν σε 819.392.314,54 ευρώ, κατά 103% (!) αυξημένες σε σχέση με τις προϋπολογισθείσες. Αντίστοιχα το 2021, οι πληρωμές ανήλθαν σε 594.623.261,43 ευρώ, αυξημένες κατά 48,1% σε σχέση με τις προϋπολογισθείσες.
Για ποιους λόγους η συγκεκριμένη μείζων κατηγορία δαπάνης υποχρηματοδοτείται συστηματικά δεν είναι εύκολα κατανοητό. Γεγονός είναι πάντως ότι στα στατιστικά στοιχεία του NATO για το έτος 2024 η χώρα μας στην κατηγορία δαπανών «άλλες», δηλαδή δαπάνες λειτουργίας και συντήρησης, έρευνας και ανάπτυξης και αυτές που δεν κατανέμονται στις άλλες κατηγορίες, έχει το μικρότερο και μοναδικό μονοψήφιο ποσοστό στη Συμμαχία, μόλις 7,68%. Θα πρέπει επίσης να συνυπολογιστεί ότι τα επόμενα χρόνια η εισαγωγή σε υπηρεσία επιπλέον συστημάτων και μέσων υψηλής τεχνολογίας θα αυξήσει σημαντικά τις δαπάνες υποστήριξης και συντήρησης. Η ίδια τάση θα καταγραφεί και στις αντίστοιχες δαπάνες που αφορούν συστήματα και μέσα που πλησιάζουν ή έχουν υπερβεί το όριο της σχεδιαστικής τους ζωής.
Εφιαλτικό έλλειμμα ανθρώπινων πόρων
Στη χώρα μας η απαρχή της φθίνουσας πορείας των γεννήσεων τοποθετείται τη δεκαετία του 1980 και συνεχίζεται έως σήμερα. Στον πίνακα 2, που απεικονίζει εκτίμηση που έγινε το 1999 για την απόδοση των κλάσεων στρατευσίμων, είναι εμφανής η δραματική μείωση. Εξυπακούεται ότι ο αριθμός που παρουσιάζεται για να υπηρετήσει τη θητεία του αποτελεί κλάσμα της απόδοσης της κλάσης.
Ομως στην πράξη η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη, καθώς η κατάσταση επιδεινώνεται συνεχώς. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛ.ΣΤΑΤ.), το 2022 και το 2023 οι γεννήσεις αρρένων ήταν αντίστοιχα 39.305 και 36.662, δηλαδή μειωμένες κατά 21% και 25% αντίστοιχα σε σχέση με τη εκτίμηση του 1999. Για να καταδειχθεί το μέγεθος του προβλήματος, σημειώνεται ότι η εκτιμώμενη απόδοση της κλάσης του 2005 (70.500 στρατεύσιμοι) αντιστοιχεί περίπου στο ετήσιο σύνολο των γεννήσεων (άρρενες και θήλεις) στη χώρα το 2022 (76.095) ή το 2023 (71.455). Αξιοπρόσεκτο, ότι μεταξύ των δύο ετών οι γεννήσεις μειώθηκαν κατά 6,1%.
Αλλαγές που θα προκαλέσουν αντιδράσεις
Καθώς η τουρκική απειλή συνεχίζει να αυξάνεται ποσοτικά και ποιοτικά, η επιτυχής αντιμετώπισή της, στο πλαίσιο που καθορίζουν οι περιορισμένοι οικονομικοί και ανθρώπινοι πόροι που διαθέτουμε, απαιτεί αποφάσεις δύσκολες αντικειμενικά και πολιτικά.
Μαγικές λύσεις με μηδενικά κόστη και επιλογές που εφαρμόστηκαν στο παρελθόν και δεν απέδωσαν είναι βέβαιο ότι θα αποτύχουν εκ νέου, έστω κι αν αποτελούν παραλλαγές ή βελτιώσεις. Για παράδειγμα, λύσεις όπως η με πολλαπλές εξαιρέσεις αύξηση της θητείας κατά τρεις μήνες το 2021 πλέον θα έχουν μηδενικό ουσιαστικό αποτέλεσμα, καθώς η απόδοση των κλάσεων μειώνεται συνεχώς. Αρα, απαιτείται ριζικά διαφορετική λύση, η οποία όμως για να εφαρμοστεί με επιτυχία απαιτεί ευρεία πολιτική και κοινωνική συναίνεση που θα επιτευχθεί με ενημέρωση των πολιτών και διάλογο.
Επίσης θα πρέπει να απαλλαγούμε από αστικούς μύθους, όπως π.χ. η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας των Ενόπλων Δυνάμεων. Στον προϋπολογισμό επιδόσεων για το 2025 αναφέρεται ότι η τιμή-στόχος για τα έσοδα από μίσθωση είναι 4.000.000 ευρώ, δηλαδή το 0,065% του συνολικού Π/Υ του ΥΠΕΘΑ για το 2025.
Στο σημείο που βρισκόμαστε η μόνη εφικτή επιλογή για να αποφευχθούν εξαιρετικά οδυνηρές περικοπές σε δομή δυνάμεων, οροφές κύριων οπλικών συστημάτων και τελικά επιχειρησιακές δυνατότητες είναι η συνολική κινητοποίηση. Αν δεν είμαστε διατεθειμένοι να καταβάλουμε το κόστος ατομικά και συλλογικά, τότε θα πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε την εθνική στρατηγική.
Πηγή: Κυριακάτικη Δημοκρατία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου