Κερδισμένες ΗΠΑ, Κατάρ και Νορβηγία από το τέλος του ρωσικού φυσικού αερίου: Ανάλυση Reuters Οι επιπτώσεις στις Οικονομίες της Ευρώπης και οι νέες παγκόσμιες ροές του φυσικού αερίου.

Michael Sohn / Associated Press

 


Οι στρόφιγγες της ρωσικής Gazprom έκλεισαν από τις 8 το πρωί της Πρωτοχρονιάς, σταμάτησαν να στέλνουν φυσικό αέριο προς τα κράτη της ΕΕ μέσω της Ουκρανίας μετά τη λήξη μιας πενταετούς συμφωνίας, που σηματοδοτεί στην πραγματικότητα το τέλος μιας συμφωνίας δεκαετιών.

Παρά τον πόλεμο μεταξύ των δύο χωρών, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, είχε δηλώσει στις 19 Δεκεμβρίου ότι το Κίεβο θα μπορούσε να εξετάσει το ενδεχόμενο να επιτρέψει τη διέλευση ρωσικού αερίου αν οι πληρωμές προς τη Μόσχα παρακρατούνταν μέχρι τη λήξη των εχθροπραξιών. Ωστόσο, ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, μία εβδομάδα αργότερα, δήλωσε ότι δεν υπήρχε επαρκής χρόνος για την υπογραφή νέας συμφωνίας μέσα στο έτος.


Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έσπευσε αμέσως να δηλώσει ότι το σύστημα φυσικού αερίου της Ευρώπης είναι «ανθεκτικό και ευέλικτο» και ότι θα μπορούσε να αντιμετωπίσει την αλλαγή, όμως ο στρατηγικός και συμβολικός αντίκτυπος για όλη την Ήπειρο είναι τεράστιος.

«Η ευρωπαϊκή υποδομή αερίου είναι αρκετά ευέλικτη ώστε να παράσχει μη ρωσικής προέλευσης αέριο στην κεντρική και την ανατολική Ευρώπη μέσω εναλλακτικών οδών», δήλωσε εκπρόσωπος της Κομισιόν.


Το ρωσικό αέριο ήταν λιγότερο από 10% των εισαγωγών της ΕΕ το 2023, ποσοστό πολύ χαμηλότερο σε σχέση με το 40% που έφτανε το 2021. Ωστόσο, ορισμένα ανατολικά κράτη μέλη εξακολουθούν να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις προμήθειες ενώ και κάποια μέλη της ΕΕ συμπεριλαμβανομένης της Σλοβακίας και της Αυστρίας, συνέχισαν να εισάγουν σημαντικές ποσότητες φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
Οι κερδισμένοι από τη διακοπή του ρωσικού φυσικού αερίου

Οι εξαγωγές ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω Ουκρανίας, που διαρκούσαν πάνω από 40 χρόνια, διεκόπησαν την 1η Ιανουαρίου μετά την άρνηση της ουκρανικής Naftogaz να ανανεώσει την τελευταία πενταετή συμφωνία διέλευσης με την Gazprom της Ρωσίας.


Η προσφορά ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη έχει μειωθεί δραματικά μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, που οδήγησε την Ευρωπαϊκή Ένωση να μειώσει την εξάρτησή της.

Από 65 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) ετησίως το 2020, η προσφορά μέσω Ουκρανίας μειώθηκε σε λιγότερα από 14 bcm το 2023, ενώ η Ρωσία έχασε την ηγετική της θέση στην αγορά έναντι ανταγωνιστών όπως η Νορβηγία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Κατάρ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δηλώσει ότι οι χαμένοι όγκοι μπορούν να αντικατασταθούν πλήρως μέσω υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και εισαγωγών από αγωγούς μη ρωσικής προέλευσης. Η Αυστρία και η Σλοβακία, οι κύριοι αγοραστές μέσω της ουκρανικής διαδρομής, έχουν ήδη εξασφαλίσει εναλλακτικές προμήθειες.

Οι χώρες που είχαν τη μεγαλύτερη εξάρτηση
Η διαδρομή μέσω Ουκρανίας εξυπηρετούσε κυρίως την Αυστρία και τη Σλοβακία.

Η Αυστρία λαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος του φυσικού της αερίου μέσω Ουκρανίας, αλλά έχει προετοιμαστεί για τη μετάβαση σε εναλλακτικές οδούς.

Η Σλοβακία παίρνει περίπου 3 bcm φυσικού αερίου ετησίως από τη Gazprom, που καλύπτουν τα 2/3 των αναγκών της. Ωστόσο, η χώρα έχει διαφοροποιήσει τις συμβάσεις προμήθειας με εταιρείες όπως η BP, η Eni, η ExxonMobil, η RWE και η Shell.

Η Μολδαβία, που προμηθεύεται περίπου 2 bcm φυσικού αερίου ετησίως μέσω Ουκρανίας, θα επηρεαστεί, ιδίως η αποσχισθείσα περιοχή της Υπερδνειστερίας. Ωστόσο, η κυβέρνηση της Μολδαβίας έχει διασφαλίσει εναλλακτικές πηγές προμήθειας και έχει λάβει μέτρα για τη μείωση της κατανάλωσης κατά τουλάχιστον 30%.
Οι εναλλακτικές οδοί

Οι περισσότερες άλλες ρωσικές διαδρομές προς την Ευρώπη είναι κλειστές, συμπεριλαμβανομένου του αγωγού Yamal-Europe μέσω Λευκορωσίας και του Nord Stream στη Βαλτική Θάλασσα. Μια εναλλακτική είναι ο αγωγός TurkStream προς την Τουρκία μέσω της Μαύρης Θάλασσας, αλλά η χωρητικότητά του είναι περιορισμένη.


Αναλυτικά:

Αγωγός TurkStream

Μεταφέρει φυσικό αέριο κάτω από τη Μαύρη Θάλασσα προς την Τουρκία και στη συνέχεια στη Βουλγαρία, τη Σερβία και την Ουγγαρία. Ωστόσο, η χωρητικότητά του είναι περιορισμένη.


Σλοβακία

Η προμήθεια φυσικού αερίου μπορεί να προέρχεται από την Ουγγαρία, με περίπου το ένα τρίτο να καλύπτεται από την Αυστρία και το υπόλοιπο από την Τσεχία και την Πολωνία, σύμφωνα με την αυστριακή ρυθμιστική αρχή ενέργειας, E-Control.

Αυστρία

Δεν αναμένεται να αντιμετωπίσει διακοπές στην προμήθεια, καθώς έχει προετοιμαστεί για τη μετάβαση σε εναλλακτικές πηγές, σύμφωνα με τις αρχές της.


Τσεχία

Πιθανό να εξασφαλίσει περισσότερη προμήθεια από γερμανικούς αγωγούς, επωφελούμενη από εξαίρεση από το γερμανικό τέλος φυσικού αερίου, που ισχύει από την 1η Ιανουαρίου.

Η Κατάσταση στη Μολδαβία

Η Gazprom σταμάτησε επίσης την παροχή αερίου στη Μολδαβία, πυροδοτώντας ενεργειακή κρίση στην αποσχισθείσα περιφέρεια της Υπερδνειστερίας, μια φιλορωσική περιοχή που εξαρτάται από τη Ρωσία.

Η Υπερδνειστερία έκοψε σήμερα την παροχή θέρμανσης και ζεστού νερού στα νοικοκυριά, με τους κατοίκους ανήμερα της Πρωτοχρονιάς να προσπαθούν να ζεσταθούν με άλλους τρόπους.

Η τοπική εταιρεία ενέργειας Tirasteploenergo συμβούλευσε τους κατοίκους να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες, ντυνόμενοι με ζεστά ρούχα, συγκεντρώνοντας τις οικογένειες σε ένα δωμάτιο και χρησιμοποιώντας ηλεκτρικές θερμάστρες.

Η Υπερδνειστερία, η οποία αποσχίσθηκε από τη Μολδαβία μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, βρέθηκε σε αυτή την κατάσταση λόγω του κλεισίματος της ρωσικής παροχής μέσω Ουκρανίας.