Fair… Power αντί για Fair Play – Πώς οι κανονισμοί της UEFA ενισχύουν τους μεγάλους στο ποδόσφαιρο Το Financial Fair Play δεν επηρέασε όλους το ίδιο και έτσι αυξήθηκε το χάσμα στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο αντί να μειωθεί.

 


AP | Martin Meissner

 
 
Γράφει οΣωτήρης Χαραλαμπόπουλος 


Το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο ζει μια παράδοξη πραγματικότητα, καθώς όσο περισσότερο επιχειρεί να αυτορυθμιστεί για να γίνει οικονομικά βιώσιμο, τόσο αυξάνεται η ανισότητα ανάμεσα στους συλλόγους.
Η υπόθεση Μέσι και η οικονομική ανισορροπία

Πάντως, αυτό έγινε ξεκάθαρο το 2021, όταν η μεταγραφή του Λιονέλ Μέσι στην Παρί Σεν Ζερμέν προκάλεσε εύλογη απορία στους φιλάθλους: Γιατί η Μπαρτσελόνα, περιορισμένη από τους οικονομικούς κανόνες της LaLiga, δεν μπορούσε να τον κρατήσει, ενώ την ίδια στιγμή η Παρί Σεν Ζερμένη, με ακόμη μεγαλύτερες ζημίες, κατάφερε να τον αποκτήσει;


Το πρόβλημα, όπως αποδείχθηκε, δεν βρισκόταν μόνο στους αριθμούς, αλλά κυρίως στον τρόπο εφαρμογής των οικονομικών κανόνων στο ποδόσφαιρο. Ήταν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα των αντιφάσεων του Financial Fair Play (FFP) της UEFA, ενός συστήματος που δημιουργήθηκε για να περιορίσει τις υπερβολικές δαπάνες, αλλά τελικά ενίσχυσε το προβάδισμα των οικονομικά ισχυρών συλλόγων.The Conversation ES
Καλή πρόθεση, μικρό αποτέλεσμα

Η UEFA εισήγαγε το Financial Fair Play, το 2011, για να αποτρέψει τους συλλόγους από το να ξοδεύουν περισσότερα από όσα εισπράττουν. Μάλιστα, η ρύθμιση ισοσκελισμού επέβαλε ισορροπία εσόδων – εξόδων, ενώ η απαγόρευση συμμετοχής σε ευρωπαϊκές διοργανώσεις με ληξιπρόθεσμα χρέη στόχευε στη διαφάνεια στο ποδόσφαιρο.

Ωστόσο, σύμφωνα με άρθρο στην ισπανική έκδοση του The Conversation, η αποτελεσματικότητα υπήρξε περιορισμένη. Σε πρόσφατη έρευνα που εξέτασε πάνω από 20 μελέτες για τον αντίκτυπο του FFP, το συμπέρασμα ήταν σαφές – το FFP βελτίωσε τη κερδοφορία των συλλόγων, αλλά όχι τη φερεγγυότητά τους. Επί της ουσίας, μάλλον επρόκειτο για λογιστική εξυγίανση παρά για ουσιαστική σταθερότητα, καθώς πολλοί σύλλογοι εμφάνισαν κέρδη χάρη σε πωλήσεις παικτών ή έκτακτα έσοδα και όχι μέσω πραγματικής βελτίωσης λειτουργίας.
Οι «μικροί» προσαρμόστηκαν, όχι οι «μεγάλοι»

Το FFP δεν επηρέασε όλους το ίδιο. Σε έρευνα του 2023 καταγράφηκε ότι οι μικρότεροι σύλλογοι βελτίωσαν την οικονομική τους θέση, αυξάνοντας τη βιωσιμότητα τους, ενώ οι μεσαίοι μείωσαν τον δανεισμό τους.

ADVERTISING


Αντίθετα, οι μεγάλοι ευρωπαϊκοί σύλλογοι συνέχισαν όπως πριν. Χάρη σε εμπορικά έσοδα, διεθνή brands και μεγάλα τηλεοπτικά συμβόλαια, τήρησαν τους κανόνες χωρίς να αλλάξουν στρατηγική. Το αποτέλεσμα; Το FFP αύξησε το χάσμα στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο αντί να το μειώσει.
Νέοι κανόνες στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο και FSR

Για να περιορίσει αυτές τις στρεβλώσεις, η UEFA θέσπισε, το 2022, τον νέο Kανονισμό Οικονομικής Βιωσιμότητας (FSR), που εφαρμόζεται από το 2024. Η σημαντικότερη αλλαγή είναι ότι πλέον οι σύλλογοι μπορούν να δαπανούν έως το 70% των εσόδων τους για παίκτες (μισθούς, μεταγραφές, προμήθειες). Στόχος είναι πιο ορθολογική διαχείριση και περισσότερη ανταγωνιστική ισορροπία.

Οι συγγραφείς του άρθρου συνέκριναν τα μοντέλα ελέγχου της LaLiga και της Premier League. Η Ισπανία εφαρμόζει προληπτικό έλεγχο μισθολογικού κόστους, βάζοντας όριο δαπανών πριν από την έναρξη της σεζόν, ενώ η Αγγλία επιτρέπει ευελιξία και ελέγχει ζημίες εκ των υστέρων. Τα αποτελέσματα δείχνουν πως οι πιο αυστηροί κανονισμοί, όπως στην Ισπανία, βελτιώνουν ουσιαστικά τη βιωσιμότητα, αλλά πλήττουν τους μεγάλους συλλόγους που δυσκολεύονται να κινηθούν ελεύθερα.

Αντίθετα, στην Αγγλία, στη Γαλλία και στις διοργανώσεις της UEFA, εφόσον ο ιδιοκτήτης καλύπτει τις ζημίες, επιτρέπονται δαπάνες ακόμη και με αρνητικούς ισολογισμούς. Έτσι, μεγάλες ομάδες στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο, όπως η Παρί Σεν Ζερμέν και η Μάντσεστερ Σίτι, συνεχίζουν να επενδύουν τεράστια ποσά χωρίς να παραβιάζουν επίσημα τους κανόνες. Στο μεταξύ, ομάδες όπως η Μπαρτσελόνα και η Αθλέτικ Μπιλμπάο αναγκάζονται να τηρούν αυστηρότατους περιορισμούς.

Έτσι διαμορφώνεται ένα σύστημα διπλών κανόνων, καθώς οι οικονομικά αδύναμοι σύλλογοι πνίγονται στον περιορισμό, ενώ οι πλούσιοι συνεχίζουν ανενόχλητοι. Το FFP, παρά τις προθέσεις του, αποδείχθηκε τελικά πιο «financial» («οικονομικό») παρά «fair» («δίκαιο»).



Υπάρχει λύση για το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο;

Το νέο μοντέλο της UEFA θεωρείται ότι κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά η επιτυχία του θα εξαρτηθεί από την ισότιμη εφαρμογή. Δεν θα αρκεί να υπάρχει όριο 70% στις δαπάνες, αν ορισμένοι σύλλογοι συνεχίζουν να φουσκώνουν χορηγίες ή να λαμβάνουν κρυφή χρηματοδότηση.

Μόνο όταν οι ομάδες αγωνίζονται με πραγματικούς οικονομικούς όρους, θα υπάρξει δίκαιος ανταγωνισμός στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο. Ύστερα από πάνω από δέκα χρόνια έρευνας και εμπειρίας, το συμπέρασμα είναι ξεκάθαρο: Το Financial Fair Play εξυγίανε τα λογιστικά βιβλία, αλλά όχι τον ανταγωνισμό. Παρ’ όλα αυτά, το νέο σύστημα έχει πιθανότητες να πετύχει, αρκεί να πάψει να εφαρμόζεται επιλεκτικά.