Η υπόγεια μάχη για την προώθηση των αμερικανικών και ευρωπαϊκών εταιρειών στα συμβόλαια ανοικοδόμησης ύψους μισού τρισ. δολάρια.
P Photo/Efrem Lukatsky
Οι διαπραγματεύσεις για τερματισμό του πολέμου της Ουκρανίας εξελίσσονται σε θρίλερ, καθώς οι ΗΠΑ συζητούν απευθείας με τη Ρωσία, ενώ η Ε.Ε., προσπαθεί να μπει «σφήνα», με τις ενέργειες της Κομισιόν που προωθεί τα σχέδια για δάνειο στην Ουκρανία με ενέχυρο τα παγωμένα χρήματα της Ρωσίας ή με εγγυήσεις των χωρών μελών.
Το newsletter του iEidiseis καθημερινά στο inbox σου. Κάνε εγγραφή εδώ.
Τα σχέδια αυτά «σκοντάφτουν» στις αντιρρήσεις του Βελγίου και στο βέτο της Ουγγαρίας, όπως και στην άρνηση της Κριστίν Λαγκάρντ της ΕΚΤ να παράσχει εγγυήσεις, αλλά ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μέρτς έσπευσε σε επίσκεψη αστραπή στις Βρυξέλλες με στόχο να μεταπείσει τον Βέλγο πρωθυπουργό και να πει το «ναι».
Ο απώτερος σκοπός του Μερτς είναι να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο και την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, ώστε να αγοράζει υλικό από την ευρωπαϊκή -και κυρίως τη γερμανική- βιομηχανία, χωρίς να επιβαρυνθεί ο γερμανικός προϋπολογισμός.
Όσο κι αν η επίσημη ρητορική συνδέεται με την επίτευξη ειρήνης, το πραγματικό υπόβαθρο είναι οικονομικό και επιχειρηματικό και το επίδικο είναι πώς θα μοιραστεί η πίτα της ανοικοδόμησης της Ουκρανίας, που θα αποτελέσει ένα από τα μεγαλύτερα οικονομικά πρότζεκτ του αιώνα.
Η Γερμανία που έχει ήδη ρίξει «άγκυρα» στην Ουκρανία, στήνοντας γραμμές παραγωγής εν μέσω πολέμου και ετοιμάζεται για την ανοικοδόμηση, φοβάται ότι θα «χάσει στη στροφή», καθώς οι κινήσεις των ΗΠΑ και οι απευθείας συνομιλίες (και συμφωνίες) με τη Ρωσία απειλούν να αφήσουν τα γερμανικά αλλά και συνολικά τα ευρωπαϊκά συμφέροντα σε δεύτερη μοίρα.
Στην ψυχρή λογική του business as usual, το ενδιαφέρον των μεγάλων πολυεθνικών ομίλων, αλλά και επιχειρήσεων από όλο τον κόσμο στρέφεται στην επόμενη μέρα του πολέμου και την ανοικοδόμηση, που υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσει σε αξία τα 500 δισ. δολάρια μέσα στα επόμενα 10 χρόνια.
Λόγω της φύσης της διαδικασίας αυτής, η μοιρασιά των έργων δεν εναπόκειται στις δυνάμεις της αγοράς, αλλά θα ρυθμιστεί κατά κύριο λόγο από την κρατική εμπλοκή, τις κυβερνητικές εγγυήσεις και τους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς που θα στηθούν για την επόμενη μέρα.
Στο πλαίσιο αυτό τα συμβόλαια θα μοιραστούν σε μεγάλο βαθμό από τις κυβερνήσεις, ανάλογα με το βαθμό εμπλοκής που θα έχουν στη διαδικασία ειρήνευσης και τη θέση που θα διαμορφώσουν στο μεταπολεμικό σκηνικό.
Η Ευρώπη από την αρχή του πολέμου έχει σηκώσει το μεγαλύτερο οικονομικό βάρος, μέσα από κρατική χρηματοδότηση και δημόσια σχήματα εγγυήσεων, αλλά η διοίκηση Τραμπ άλλαξε τους όρους του παιχνιδιού, δίνοντας προτεραιότητα στις αμερικανικές εταιρείες, ως αιχμή του δόρατος για κερδοφόρα ντιλ, με συμμετοχή σε μπίζνες επί ουκρανικού εδάφους και μοιρασιά των κερδών.
Η Ευρώπη βλέπει δηλαδή ότι κινδυνεύει να μείνει με το λογαριασμό για το στήσιμο του Ουκρανικού κράτους, των δημόσιων υποδομών και της κοινωνικής ανοικοδόμησης, ενώ οι αμερικανικές εταιρείες θα παίρνουν προνομιακή πρόσβαση και τη μερίδα του λέοντος στον ορυκτό πλούτο της Ουκρανίας και σε άλλους κερδοφόρους τομείς με συμβόλαια που θα προωθεί η αμερικανική κυβέρνηση.
Για την περίοδο 2024-2027 η Ε.Ε. έχει αναλάβει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στη χρηματοδότηση με 50 δισ. Ευρώ μέσω του Ukraine Facility, που περιλαμβάνει αφενός άμεση δημοσιονομική στήριξη για να διατηρηθεί όρθιο το ουκρανικό κράτος, αλλά και κινητοποίηση επενδύσεων μέσω εγγυήσεων που υλοποιούνται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD).
Οι Ευρωπαίοι έδωσαν ακόμα μεγαλύτερο βάρος στη χρηματοδότηση της Ουκρανίας, από τη στιγμή που αποχώρησε η αμερικανική BlackRock μετά την εκλογή Τραμπ στις αρχές του 2025.
Η BlackRock είχε συνεργαστεί με την JPMorgan Chase το 2023 για την αναπτυξιακή βοήθεια με το Ukraine Development Fund, αλλά η αμερικανική προσέγγιση έχει αλλάξει ριζικά με την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία και η κατεύθυνση μετατοπίστηκε από τη χρηματοδοτική βοήθεια στα επιχειρηματικά «ντιλ».
Τον Απρίλιο του 2025, οι ΗΠΑ και η Ουκρανία υπέγραψαν συμφωνία για τη δημιουργία του US-Ukraine Reconstruction Investment Fund (USURIF) το οποίο επικεντρώνεται σε κρίσιμα ορυκτά (λίθιο, τιτάνιο, γραφίτης, ουράνιο), πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
Η συμφωνία παρέχει στις ΗΠΑ προτιμησιακή πρόσβαση σε ουκρανικούς ενεργειακούς πόρους, ενώ η Ουκρανία θα μοιράζεται το 50% των εσόδων από μελλοντικές άδειες εξόρυξης φυσικών πόρων.
Ταυτόχρονα, το αμερικανικό ειρηνευτικό σχέδιο του Τραμπ προβλέπει τη δημιουργία νέου Ukraine Development Fund που θα εστιάζει σε υψηλή τεχνολογία, τεχνητή νοημοσύνη και κέντρα δεδομένων, αντί για παραδοσιακές υποδομές.
Οι ΗΠΑ θα αναλάβουν από κοινού με την Ουκρανία την ανακατασκευή, τον εκσυγχρονισμό και τη λειτουργία των υποδομών φυσικού αερίου (αγωγοί, αποθήκες), δίνοντας στις αμερικανικές εταιρείες άμεσο έλεγχο στο ενεργειακό δίκτυο. Το ταμείο λειτουργεί με κερδοσκοπική λογική (for-profit), με τις ΗΠΑ να λαμβάνουν 50% των εσόδων από royalties και τέλη αδειοδότησης.
Σύμφωνα με τις δημόσιες αναφορές μέχρι σήμερα, στις εταιρείες που είναι ήδη δραστήριες και διεκδικούν έργα και μερίδιο στην ανοικοδόμηση περιλαμβάνονται:
ΗΠΑBechtel: Κολοσσός στον κλάδο των κατασκευών. Υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας με την ουκρανική Υπηρεσία Ανοικοδόμησης το 2023, εστιάζοντας στην αποκατάσταση κρίσιμων υποδομών όπως το φράγμα Κακόβκα και τον σχεδιασμό εφοδιαστικών διαδρόμων.
AECOM: Η εταιρεία με έδρα το Ντάλας υπέγραψε μνημόνιο με το ουκρανικό Υπουργείο Ανάπτυξης για παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών διαχείρισης προγράμματος, αξιοποιώντας την εμπειρία της από Ιράκ, Αφγανιστάν και Βοσνία.
GE Vernova: Συνεργάζεται με τη DTEK, τη μεγαλύτερη ιδιωτική ενεργειακή εταιρεία της Ουκρανίας, για ανάπτυξη αιολικών πάρκων, εκσυγχρονισμό δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και παραγωγή ενέργειας με αεριοστρόβιλους. Συνεργάζεται επίσης με την Ukrhydroenergo για αποκατάσταση υδροηλεκτρικών σταθμών.
Westinghouse Electric Company: έχει αναδειχθεί σε έναν από τους σημαντικότερους αμερικανικούς παίκτες στην ουκρανική ενέργεια και ανοικοδόμηση, με εκτεταμένη παρουσία που εκτείνεται από την προμήθεια πυρηνικών καυσίμων έως την κατασκευή νέων αντιδραστήρων.
ΓΕΡΜΑΝΙΑRheinmetall: έχει ήδη ιδρύσει κοινοπραξία με την ουκρανική Ukroboronprom. Λειτουργεί μονάδα επισκευής τεθωρακισμένων (Leopard, Marder) εντός της χώρας, ενώ προχωρά στην κατασκευή εργοστασίου πυρομαχικών και γραμμής παραγωγής για το άρμα Panther.
Fixit: χτίζει νέο εργοστάσιο δομικών υλικών στο Lviv, ενώ η Heidelberg Materials εκσυγχρονίζει τις μονάδες τσιμέντου της, ποντάροντας ότι θα είναι ο βασικός προμηθευτής σκυροδέματος για γέφυρες και κτίρια στην μαζική ανοικοδόμηση της επόμενης μέρας.
Siemens Energy: προμηθεύει αεριοστρόβιλους για αποκεντρωμένη παραγωγή ρεύματος
Deutsche Bahn: έχει αναλάβει τον κρίσιμο ρόλο της σιδηροδρομικής «γέφυρας» για τη μεταφορά σιτηρών προς τη Δύση και εξοπλισμού προς την Ουκρανία.
ΓΑΛΛΙΑThales προμηθεύει τα προηγμένα ραντάρ Ground Master 200 και στοχεύει στον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας για την πολιτική αεροπορία στο μέλλον.
Schneider Electric: σε συνεργασία με την DTEK, εγκαθιστά συστήματα Smart Grids. Στόχος είναι ένα ενεργειακό δίκτυο που θα εντοπίζει αυτόματα βλάβες από επιθέσεις και θα αναδρομολογεί το ρεύμα, μειώνοντας τα μπλακ άουτ.
Saint-Gobain PAM: έχει αναλάβει την αντικατάσταση των κατεστραμμένων δικτύων ύδρευσης, με κορυφαίο έργο την υδροδότηση του Kryvyi Rih.
C3Medical: εξοπλίζει και ανακατασκευάζει νοσοκομεία, με την κάλυψη γαλλικών κρατικών εγγυήσεων.
Ιταλία: Η Leonardo παραδίδει πέντε συστήματα ραντάρ για την επαναλειτουργία του εναέριου χώρου, η Fincantieri δημιουργεί ναυπηγικό κέντρο στην Οδησσό, η Mermec προμηθεύει προηγμένα συστήματα ασφαλείας σιδηροδρόμων, και η Snam συνεργάζεται με τον ουκρανικό διαχειριστή δικτύου φυσικού αερίου για διασυνοριακή μεταφορά.
Δανία: Μέσω του Export and Investment Fund of Denmark (EIFO), χρηματοδοτεί περισσότερα από 15 έργα σε ενέργεια, νερό και γεωργία, συμπεριλαμβανομένης της εγγύησης για το μεγάλο έργο αιολικής ενέργειας της Vestas που υλοποιεί το μεγαλύτερο αιολικό πάρκο της χώρας.
Νορβηγία: Ο Norwegian Ukraine Fund πραγματοποίησε την πρώτη του επένδυση τον Νοέμβριο 2025, διαθέτοντας περίπου 10 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση της αποθηκευτικής ικανότητας σε βιομηχανικό πάρκο στη Λβιβ, κρίσιμο διάδρομο για τις εμπορικές ροές Ουκρανίας-Ευρώπης.
Πολωνία: Ως γείτονας της Ουκρανίας, έχει εξελιχθεί σε εναλλακτικό επιχειρηματικό κέντρο, προσελκύοντας εταιρείες που μετεγκαθίστανται από εμπόλεμες ζώνες. Πολωνικές εταιρείες συμμετέχουν ενεργά σε δημόσιες-ιδιωτικές συμπράξεις και έργα υποδομής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου