Παρατηρήστε τη γάτα σας στο πώς κοιμάται. Αν δείτε ότι τις περισσότερες φορές είναι κουλουριασμένη στο αριστερό της πλευρό και όχι στο δεξί, να ξέρετε ότι αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο.
Αυτή η φαινομενικά απλή συνήθεια ύπνου αποτελεί στην πραγματικότητα ένα ενδιαφέρον παράδειγμα εξελικτικής προσαρμογής που βοήθησε τις γάτες να επιβιώσουν για χιλιάδες χρόνια. Πρόσφατες, ιδιαίτερα σημαντικές, έρευνες αποκάλυψαν ότι οι γάτες προτιμούν συντριπτικά να κοιμούνται στο αριστερό τους πλευρό, και αυτή η συμπεριφορά έχει βαθιές ρίζες σε νευρολογικούς μηχανισμούς σχεδιασμένους να τις κρατούν ασφαλείς κατά τις πιο ευάλωτες ώρες τους- τις ώρες του ύπνου.
Από την πλευρά μας, το να κατανοήσουμε τον λόγο που οι περισσότερες γάτες κοιμούνται στην αριστερή τους πλευρά μάς προσφέρει πολύτιμες γνώσεις σχετικά με τη συμπεριφορά των αιλουροειδών, τη λειτουργία του εγκεφάλου τους και το ένστικτο επιβίωσής τους.
Τι αναφέρει η επιστήμη
Μια ολοκληρωμένη διεθνής ερευνητική μελέτη, που διεξήχθη από ομάδες του Πανεπιστημίου του Bari Aldo Moro (Ιταλία), του Ruhr University Bochum (Γερμανία), του Medical School Hamburg (Γερμανία), του University of Prince Edward Island (Καναδάς) και του Kafkas University (Τουρκία), παρείχε απτά στοιχεία για την προτίμηση των γατών να κοιμούνται στο αριστερό πλευρό. Δημοσιευμένη στο περιοδικό Current Biology το 2025, αυτή η πρωτοποριακή έρευνα ανέλυσε 408 βίντεο στο YouTube με γάτες που κοιμούνταν, ώστε να καταγράψει τις φυσικές θέσεις ύπνου τους.
Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά: Περίπου τα δύο τρίτα των γατών που μελετήθηκαν επέλεξαν το αριστερό πλευρό κατά τη διάρκεια του ύπνου. Αυτή η στατιστικά σημαντική προτίμηση υποδηλώνει ότι η συμπεριφορά δεν είναι τυχαία, αλλά μια μετρήσιμη, εξελικτικά καθοδηγούμενη προσαρμογή που εξυπηρετεί έναν συγκεκριμένο σκοπό, αυτόν της επιβίωσης.
Πώς τα εγκεφαλικά ημισφαίρια επηρεάζουν τη θέση ύπνου
Το κλειδί για την κατανόηση του γιατί οι γάτες κοιμούνται στο αριστερό πλευρό βρίσκεται στις εξειδικευμένες λειτουργίες των διαφορετικών εγκεφαλικών ημισφαιρίων. Όταν μια γάτα κοιμάται στο αριστερό της πλευρό, το αριστερό οπτικό πεδίο παραμένει ελεύθερο, χωρίς εμπόδια. Οι οπτικές πληροφορίες πρέπει να γνωρίζουμε ότι επεξεργάζονται από το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου.
Αυτή η θέση είναι πολύ σημαντική, διότι το δεξί ημισφαίριο ”εξειδικεύεται” σε αρκετές σημαντικές λειτουργίες επιβίωσης. Το δεξί ημισφαίριο βοηθάει στην αντίληψη του χώρου, στην ανίχνευση απειλών και στον συντονισμό ταχύτατων αντιδράσεων διαφυγής. Οι γάτες όταν κοιμούνται στην αριστερή πλευρά, το ημισφαίριο αυτό βρίσκεται σε εγρήγορση, επιτρέποντάς τους να αντιδρούν αστραπιαία σε πιθανές απειλές.
Κοιμώμενες στο αριστερό πλευρό, οι γάτες ουσιαστικά κρατούν το ημισφαίριο του εγκεφάλου που ”επαγρυπνεί” σε ιδανική θέση ώστε να επεξεργάζεται γρήγορα πληροφορίες από το περιβάλλον.
Ύπνος και στρατηγικές επιβίωσης
Οι γάτες είναι γνωστές για τις μεγάλες ανάγκες ύπνου τους- κοιμούνται συνήθως 12 έως 16 ώρες την ημέρα. Αυτή η παρατεταμένη περίοδος ύπνου τις καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτες σε θηρευτές και περιβαλλοντικές απειλές, γεγονός που εξηγεί γιατί οι θέσεις ύπνου τους έχουν εξελιχθεί ώστε να μεγιστοποιούν την ασφάλεια και την επαγρύπνηση ακόμα και κατά την ανάπαυση.
Η θέση ύπνου στο αριστερό πλευρό λειτουργεί σε συνδυασμό με άλλες στρατηγικές επιβίωσης. Οι γάτες συχνά επιλέγουν υπερυψωμένα σημεία ύπνου στα οποία οι θηρευτές μπορούν να πλησιάσουν μόνο από κάτω, αυξάνοντας έτσι την ασφάλειά τους. Ο συνδυασμός στρατηγικής θέσης και νευρολογικά βέλτιστης στάσης ύπνου δημιουργεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα άμυνας που έχει εξυπηρετήσει τις γάτες καθ’ όλη την εξελικτική τους ιστορία.
Έτσι αρχίσαμε να ζούμε με τις γάτες – Η ιστορία της εξημέρωσής τους
Η οικόσιτη γάτα είναι ένα από τα μικρότερα μέλη της οικογένειας των αιλουροειδών, και το μοναδικό που έχει εξημερωθεί.
Ένα εξελικτικό πλεονέκτημα
Αυτή η θέση ύπνου μπορεί να αποτελεί μια εξελικτική προσαρμογή που βελτιώνει σημαντικά τις πιθανότητες επιβίωσης μιας γάτας, διατηρώντας υψηλή επαγρύπνηση κατά τις ευάλωτες περιόδους ύπνου. Η ικανότητα να αντιλαμβάνεται και να αντιδρά ταχύτατα σε θηρευτές ή θηράματα μόλις ξυπνήσει θα είχε προσφέρει σημαντικό πλεονέκτημα επιβίωσης τόσο σε άγριες όσο και σε οικόσιτες γάτες κατά τη διάρκεια της εξελικτικής τους ανάπτυξης.
Παρόλο που η έρευνα δείχνει μια ξεκάθαρη προτίμηση για ύπνο στο αριστερό πλευρό, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν ακολουθούν όλες οι γάτες αυτό το μοτίβο καθώς παίζουν ρόλο ο χαρακτήρας, το περιβάλλον που ζουν, το πώς νιώθουν πιο άνετες, η ψυχολογική τους κατάσταση και άλλα.
Η προτίμηση στο αριστερό πλευρό αποτελεί μια γενική τάση και όχι έναν αυστηρό κανόνα που ισχύει για κάθε γάτα σε κάθε κατάσταση.
Το εντυπωσιακό τώρα σε όλα αυτά είναι ότι στις οικόσιτες γάτες αυτοί οι αρχέγονοι μηχανισμοί επιβίωσης συνεχίζουν να επηρεάζουν τις καθημερινές τους συνήθειες, αποδεικνύοντας πόσο βαθιά ριζωμένες είναι οι εξελικτικές προσαρμογές, ακόμη και στο σύγχρονο περιβάλλον.
Για το τέλος αυτό που έχουμε να πούμε είναι ότι η ανακάλυψη ότι οι γάτες κοιμούνται κυρίως στο αριστερό πλευρό αποκαλύπτει ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα του πώς η εξέλιξη έχει επηρεάσει ακόμη και τις πιο βασικές καθημερινές συμπεριφορές. Αυτή η προτίμηση, καθοδηγούμενη από τις εξειδικευμένες λειτουργίες του δεξιού ημισφαιρίου του εγκεφάλου, επιτρέπει στις γάτες να βρίσκονται σε επαγρύπνηση όταν κοιμούνται και να αντιδρούν γρήγορα σε πιθανές απειλές.
Όλα αυτά όμως βοηθούν και εμάς ώστε να γνωρίσουμε καλύτερα το αιλουροειδές μας και να του φτιάξουμε ένα περιβάλλον όπου θα νιώθει ασφάλεια και ευτυχία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου