Μέσα στο επιβαρυμένο κλίμα που έχει προκαλέσει η οξυμένη ρητορική της Άγκυρας, η Αθήνα επιδιώκει να διατηρηθούν, εφόσον είναι δυνατόν, οι βαλβίδες αποσυμπίεσης των εντάσεων και το δύσκολο «μορατόριουμ» αποφυγής εντάσεων στις διμερείς σχέσεις
Προβληματισμό για τις πραγματικές προθέσεις και τα κίνητρα της Άγκυρας προκαλεί η μεθοδική όξυνση της ρητορικής στα ελληνοτουρκικά, που ξεκίνησε με τις υστερικές αντιδράσεις των τουρκικών ΜΜΕ και την υψηλών τόνων παρέμβαση του τουρκικού ΥΕΘΑ στις δηλώσεις του Νίκου Δένδια για την άμυνα των νησιών και κορυφώθηκε χθες με τις δηλώσεις του Χακαν Φιντάν στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση.
Ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών, μιλώντας στη συζήτηση για τον προϋπολογισμό του ΥΠΕΞ, επανήλθε σε μια θέση η οποία είναι απαγορευτική για την ύπαρξη προόδου στα ελληνοτουρκικά, τονίζοντας ότι στόχος της Τουρκίας είναι ο «δίκαιος διαμοιρασμός της Ανατολικής Μεσογείου, όπου η Τουρκία κάνει με αποφασιστικότητα βήματα για την προστασία των δικαιωμάτων και των συμφερόντων της».
Διαλύοντας κάθε ψευδαίσθηση για τις προθέσεις της Άγκυρας, ο κ. Φιντάν υπογράμμισε ότι η Τουρκία υποστηρίζει «την εξέταση όλων των διαφορών του Αιγαίου ως ένα σύνολο και την εξεύρεση λύσης σε αυτές μέσω ενός ουσιαστικού και εποικοδομητικού διαλόγου, στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και των σχέσεων καλής γειτονίας, ώστε να δούμε το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο ως περιοχή σταθερότητας και ευημερίας».
Ο κ. Φιντάν δήλωσε επίσης ότι η Τουρκία συνεχίζει τις προσπάθειες «για την προστασία των δικαιωμάτων της ‘τουρκικής’ μειονότητας στη Δυτική Θράκη», προβαίνοντας ,όπως είπε, σε «βήματα αμοιβαιότητας όταν αυτό είναι απαραίτητο».
Διπλωματικές πηγές έσπευσαν να απαντήσουν άμεσα στον κ. Φιντάν, υπογραμμίζοντας τη μεγάλη απόσταση που χωρίζει τις δύο πλευρές, καθώς και τις δυσκολίες που θα υπάρξουν για την επανάληψη των υψηλού επιπέδου επαφών. «Η οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και υφαλοκρηπίδας είναι η μία και μόνη διαφορά μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, ως εκ τούτου αναθεωρητικές θέσεις και προτάσεις είναι καθολικά απορριπτέες. Η Ελλάδα παραμένει προσηλωμένη στις αρχές του Διεθνούς Δικαίου και επιθυμεί, πάντοτε με γνώμονα το εθνικό συμφέρον, να συνεχίσει τον δομημένο διάλογο με την Τουρκία επί τη βάσει αυτών των αρχών. Ως προς το καθεστώς της μουσουλμανικής μειονότητας, η Συνθήκη της Λωζάννης, καθορίζει σαφώς τον χαρακτήρα της μειονότητας στη Θράκη ως θρησκευτικό, στα μέλη της οποίας η Ελλάδα επιφυλάσσει πλήρη ισονομία και ισοπολιτεία» ηταν η απάντηση των διπλωματικών πηγών.
Η Αθήνα, είχε επιμείνει τις προηγούμενες ημέρες στην αναζήτηση ισορροπίας, ώστε η άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας να συμβαδίσει με τη «λειτουργική σχέση», όπως την αποκαλεί ο πρωθυπουργός, που έχει επιτευχθεί τα τελευταία δύο χρόνια με την Τουρκία. Στο πλαίσιο αυτό, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε την περασμένη Παρασκευή ότι είναι ώριμες οι συνθήκες για να συνέλθει το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας στην Άγκυρα το πρώτο τρίμηνο του 2026, μετά από συνεχείς αναβολές ενός έτους.
Μέσα στο επιβαρυμένο κλίμα που έχει προκαλέσει η οξυμένη ρητορική της Άγκυρας, τόσο για το νέο δόγμα άμυνας των νησιών όσο και για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό αλλά και τις ενεργειακές συμφωνίες με τις ΗΠΑ και την αμυντική συνεργασία με το Ισραήλ , η Αθήνα επιδιώκει να διατηρηθούν, εφόσον είναι δυνατόν, οι βαλβίδες αποσυμπίεσης των εντάσεων και το δύσκολο «μορατόριουμ» αποφυγής εντάσεων στις διμερείς σχέσεις.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ πάγια η Αθήνα δικαιολογούσε τις διαδοχικές αναβολές συνεδρίασης του ΑΣΣ με το επιχείρημα ότι πρέπει να παράγει αποτελέσματα και να «μην γίνει απλώς για να γίνει», ο πρωθυπουργός, μιλώντας την Παρασκευή στο συνέδριο «Athens Policy Dialogues» (με τον εκδότη του «Βήματος» Γιάννη Πρετεντέρη), τόνισε ότι δεν είναι απαραίτητο το ΑΣΣ να παράγει πάντοτε θεαματικά αποτελέσματα και ότι θα μπορούσε να λειτουργήσει για την ανασκόπηση της προόδου που έχει σημειωθεί μέχρι σήμερα στις διμερείς σχέσεις και στην προώθηση της θετικής ατζέντας.
Αυτό, βεβαίως, δεν σημαίνει ότι και η άλλη πλευρά υιοθετεί την ίδια προσέγγιση ούτε ότι δεν θα θέσει στο ΑΣΣ ζητήματα τα οποία απλώς θα επιβεβαιώσουν την τεράστια απόσταση που χωρίζει τις δύο χώρες σε μεγάλα και θεμελιώδη θέματα των διμερών σχέσεων. Και αυτό το μήνυμα στέλνει με τις δηλώσεις του ο Χακάν Φιντάν, θέτοντας ως όρο για τη συζήτηση την εξέταση, υπό μορφή «πακέτου», όλων των διεκδικήσεων της Τουρκίας σε βάρος της χώρας μας.
Κλείσιμο
Παραπομπή στο βέτο
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, πάντως, απαντώντας και στις ανησυχίες που εκφράζονται από διάφορες πλευρές ότι αυτή η «λειτουργική σχέση» με την Τουρκία δεν πρέπει να γίνεται εις βάρος των εθνικών συμφερόντων, υπενθύμισε ότι «όπου χρειάστηκε, η Ελλάδα όρθωσε τη δική της πολιτική, θέτοντας όρια και πλαίσιο στην Τουρκία».
Παρέπεμψε μάλιστα στο βέτο που τέθηκε για τη συμμετοχή της Τουρκίας στο ευρωπαϊκό αμυντικό πρόγραμμα SAFE, αλλά και στη συνεχή ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων και της αποτρεπτικής ισχύος της χώρας , παραπέμποντας και στην εμβληματική εκδήλωση της 18ης Δεκεμβρίου στα ναυπηγεία της Λοριάν της Γαλλίας, όπου θα υψωθεί η ελληνική σημαία στη φρεγάτα Κίμων, την πρώτη Belh@rra, η οποία στις αρχές του έτους θα καταπλεύσει στην Ελλάδα και θα παραδοθεί στο Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό.
Η Τουρκία, σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη καμπή των γεωπολιτικών εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή, διαπιστώνει ότι η προσδοκία πως η έλευση Τραμπ για δεύτερη θητεία και η σχέση του με τον Ερντογάν θα έδιναν ισχυρή ώθηση στις εθνικές της επιδιώξεις, δεν επιβεβαιώνεται προς το παρόν. Αντιθέτως μάλιστα, ο τρόπος με τον οποίο πολιτεύεται ο πρόεδρος των ΗΠΑ, που δεν διστάζει να προβοκάρει ακόμη και τον πιο στενό σύμμαχό του στο Ισραήλ, δεν προσφέρει σταθερά θεμέλια για τη στρατηγική σχέση που ήλπιζε να χτίσει με τις ΗΠΑ ο Ερντογάν.
Αντιθέτως, σε κρίσιμα ζητήματα όπως η Γάζα, ο Λίβανος και η Συρία, η Ουάσιγκτον αναγνωρίζει τον πρώτο ρόλο στο Ισραήλ, ενώ στον πόλεμο της Ουκρανίας, όπου ο Τούρκος πρόεδρος ήλπιζε πως θα αναλάμβανε έναν ισχυρό μεσολαβητικό ρόλο, βλέπει να έχει περιθωριοποιηθεί και μάλιστα να κινδυνεύει να εμπλακεί η χώρα του στη σύγκρουση μετά τα πλήγματα σε δεξαμενόπλοια του «σκιώδους» ρωσικού στόλου στη Μαύρη Θάλασσα.
Όσο για τις «ενέσεις» αισιοδοξίας από τον Αμερικανό πρέσβη Τομ Μπαράκ, ότι μπορεί να βρεθεί λύση στο θέμα των F-35 «στους επόμενους 4–6 μήνες», είναι σαφές ότι το ζήτημα αυτό συνδέεται ευθέως με την απόσυρση των S-400, όπως ήταν από την αρχή…
Η «Ασπίδα του Αχιλλέα»
Στον εκνευρισμό που έχει προκληθεί στην τουρκική ηγεσία προστίθεται η ολοένα και πιο στενή σχέση της Κύπρου με τις ΗΠΑ και η αναβαθμισμένη στρατιωτική συνεργασία της Λευκωσίας με το Ισραήλ, που δεν γίνεται φυσικά εν αγνοία της Ουάσιγκτον. Επίσης, δεν είναι τυχαίο ότι οι αντιδράσεις αυτές της Άγκυρας εκδηλώνονται ενώ προχωρά η προμήθεια από την Ελλάδα πυραυλικών συστημάτων από το Ισραήλ, τα οποία θα αποτελέσουν και τον κορμό της «Ασπίδας του Αχιλλέα».
Την Πέμπτη, όταν εκδηλώθηκε και η επίθεση του τουρκικού ΥΕΘΑ εναντίον του Ν. Δένδια, διεξαγόταν στη Βουλή η συζήτηση για την έγκριση του προγράμματος προμήθειας των ισραηλινών συστημάτων πυραυλικού πυροβολικού PULS, όπου οι Ισραηλινοί αποδεσμεύουν πυραύλους εμβέλειας 300 χλμ. και μελλοντικά 500 χλμ.
Η τουρκική ηγεσία έχει εξοργιστεί επίσης από το γεγονός ότι Αθήνα και η Λευκωσία επέμειναν στο βέτο τους στην συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα SAFE, κάτι που επιβεβαιώνει ότι παραμένουν ακόμη ισχυρά ευρωπαϊκά «εργαλεία» στα χέρια της Ελλάδας και της Κύπρου.
Η Αθήνα, πάντως, εκτιμά ότι, αν και υπάρχει σοβαρή κάμψη στη διαδικασία προσέγγισης που είχε κορυφωθεί με την υπογραφή της Διακήρυξης των Αθηνών το 2023 και συνεχίστηκε κατόπιν με τις Συναντήσεις Κορυφής, η Τουρκία δεν θα επιλέξει τελικά να κλιμακώσει την ένταση επί του πεδίου, που θα προκαλούσε ενδεχομένως μια απρόβλεπτη και μη ελεγχόμενη παρέμβαση του προέδρου Τραμπ στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου