Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει ξεκινήσει μια εκστρατεία με στόχο να προσαρμόσει την ευρωπαϊκή πολιτική στη δική του ατζέντα, κινητοποιώντας όλη τη δύναμη της αμερικανικής διπλωματίας. Το ερώτημα είναι αν οι Ευρωπαίοι κεντρώοι έχουν τη δύναμη (ή τη βούληση) να τον σταματήσουν.
Στο νέο Έγγραφο Εθνικής Στρατηγικής Ασφαλείας, ο Λευκός Οίκος περιγράφει για πρώτη φορά με ολοκληρωμένο τρόπο την προσέγγισή του στις γεωπολιτικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ και ο κόσμος. Η επίσημη αμερικανική θέση πλέον για την Ευρώπη είναι ότι η ασφάλεια των ΗΠΑ εξαρτάται από μια αποφασιστική στροφή της ευρωπαϊκής πολιτικής προς τα δεξιά.
Επί της ουσίας, στόχος της Ευρώπης πρέπει να είναι το «Make Europe Great Again» (MEGA, «Κάνουμε την Ευρώπη σπουδαία ξανά») κατ’ αναλογίαν του κινήματος MAGA του Αμερικανού Προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, που θέλει να «κάνει την Αμερική σπουδαία ξανά».
Το αμερικανικό έγγραφο για την Ε.Ε.
Σε τρεις σελίδες, το έγγραφο ρίχνει την ευθύνη στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την αύξηση του κινδύνου «εξαφάνισης του πολιτισμού», λόγω της εισόδου μεταναστών, της πτώσης των γεννήσεων και της υποτιθέμενης διάβρωσης των δημοκρατικών ελευθεριών.
«Αν συνεχιστούν οι τωρινές τάσεις, η ήπειρος θα είναι αγνώριστη σε είκοσι χρόνια ή και λιγότερο», αναφέρει. «Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες θα διαθέτουν οικονομίες και στρατούς αρκετά ισχυρούς ώστε να παραμείνουν αξιόπιστοι σύμμαχοι».
Όπως σχολιάζει το Politico, με τη συζήτηση για την υπογεννητικότητα και την αύξηση της μετανάστευσης, η φυλετική διάσταση της ρητορικής του Λευκού Οίκου δύσκολα αγνοείται. «Είναι γνώριμη στους ψηφοφόρους της Ουγγαρίας, της Ιταλίας, της Ολλανδίας και της Γερμανίας, όπου ακροδεξιοί πολιτικοί προωθούν τη λεγόμενη “θεωρία της μεγάλης αντικατάστασης”, μια ρατσιστική συνωμοσία που ισχυρίζεται ότι οι ελίτ σχεδιάζουν να μειώσουν τον λευκό πληθυσμό και την επιρροή του». «Θέλουμε η Ευρώπη να παραμείνει ευρωπαϊκή», αναφέρει το έγγραφο.
«Μακροπρόθεσμα, είναι πιθανό, μέσα σε λίγες δεκαετίες, ορισμένα μέλη του ΝΑΤΟ να έχουν πληθυσμούς με πλειοψηφία μη Ευρωπαίων», συνεχίζει, κάτι που καθιστά «ανοιχτό ερώτημα» το αν τέτοιες χώρες θα συνεχίσουν να θεωρούν επιθυμητή μια συμμαχία με τις ΗΠΑ.
Η πολιτική συνταγή που ακολουθεί είναι, ουσιαστικά, αλλαγή καθεστώτος. «Στόχος μας πρέπει να είναι να βοηθήσουμε την Ευρώπη να διορθώσει την τωρινή της πορεία», αναφέρει το κείμενο στρατηγικής. Αυτό θα απαιτήσει την «καλλιέργεια της αντίστασης» μέσα στα ευρωπαϊκά κράτη. Και για να μην υπάρχει καμία αμφιβολία για το πολιτικό μήνυμα, το έγγραφο χαιρετίζει «τη αυξανόμενη επιρροή των πατριωτικών ευρωπαϊκών κομμάτων» ως λόγο αμερικανικής αισιοδοξίας. Με άλλα λόγια: στηρίξτε την ακροδεξιά για να ξαναγίνει η Ευρώπη μεγάλη.
Δεν θέλουν σύγκρουση, αλλά δεν θα πέσουν και «αμαχητί»
Από τότε που ο Τραμπ επέστρεψε στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες, παρά τις προκλήσεις, αποφεύγουν την ανοιχτή ρήξη που θα έκοβε κάθε δεσμό στις διατλαντικές σχέσεις, παρατηρεί το Potlico και σχολιάζει: «Αλλά για ηγέτες του κέντρου που βρίσκονται σήμερα στην εξουσία, όπως ο Εμανουέλ Μακρόν στο Παρίσι, ο Κιρ Στάρμερ στο Λονδίνο και ο Φρίντριχ Μερτς στη Γερμανία, η νέα δοξασία Τραμπ είναι μια πρόκληση τόσο μεγάλη που ίσως χρειαστεί να την αντιμετωπίσουν κατά μέτωπο».
«Αυτό μπορεί να συμβεί νωρίτερα από ό,τι περιμένουν, με κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις στη Βρετανία και στη Γερμανία το επόμενο έτος και το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών να είναι πάντα παρόν στη Γαλλία. Σε κάθε περίπτωση, κόμματα ευθυγραμμισμένα με το MAGA, όπως το Reform U.K., η Εναλλακτική για τη Γερμανία και ο Εθνικός Συναγερμός στη Γαλλία, ετοιμάζονται να κερδίσουν έδαφος έναντι των κεντρώων που κυβερνούν σήμερα. Και πλέον είναι σαφές ότι οι ΗΠΑ ίσως παρέμβουν για να βοηθήσουν».
Μέχρι στιγμής, οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν δείχνουν διάθεση να συγκρουστούν ανοιχτά με τον Τραμπ. Ωστόσο δεν είναι και διατεθειμένοι να παραδώσουν «αμαχητί» τα σκήπτρα. Πρόσφατα η Κομισιόν παρουσίασε το σχέδιό της για μια «ασπίδα δημοκρατίας», όπως αποκάλεσε τους μηχανισμούς για προστασία των εκλογών στην ΕΕ από την «παραπληροφόρηση» και την ξένη ανάμειξη.
Ο Μάικλ ΜακΓκραθ, αρμόδιος επίτροπος για το θέμα, δήλωσε στο Politico ότι η ασπίδα πρέπει να καλύπτει ευρύ φάσμα απειλών διότι η Ρωσία «δεν είναι ο μόνος παράγοντας» που μπορεί να έχει «συμφέρον να επηρεάζει εκλογές». «Υπάρχουν πολλοί που θέλουν να πλήξουν τον ιστό της ΕΕ και τελικά να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη στους θεσμούς της», είπε.
«Με βάση τη νέα Εθνική Στρατηγική Ασφαλείας, η Αμερική του Τραμπ μάλλον πρέπει να θεωρείται ένας από αυτούς», σχολιάζει το Politico. Ερωτηθείς ο ΜακΓκραθ, αν θα προτιμούσε οι Αμερικανοί ηγέτες να σταματήσουν να παρεμβαίνουν στις ευρωπαϊκές εκλογές και να επικρίνουν την ευρωπαϊκή δημοκρατία, απάντησε διπλωματικά:
«Έχουν δικαίωμα στη γνώμη τους, αλλά έχουμε τα δικά μας στάνταρ και προσπαθούμε να εφαρμόζουμε τις δικές μας αξίες και την ευρωπαϊκή προσέγγιση στις διεθνείς υποθέσεις και τη διπλωματία. Δεν σχολιάζουμε ούτε αναμειγνυόμαστε στα εσωτερικά ενός στενού εταίρου όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες».
Και επίσημα… «ανίκανοι τζαμπατζήδες»
Ακόμη και πριν από τη δημοσίευση της στρατηγικής, στελέχη της κυβέρνησης Τραμπ είχαν δώσει άφθονες ενδείξεις της περιφρόνησής τους για το κεντρώο πολιτικό φάσμα της Ευρώπης. Μέσα στη χρονιά, ο αντιπρόεδρος Τζ. Ντι Βανς επιτέθηκε ανοιχτά στην Ευρώπη για την ελευθερία του λόγου και τη δημοκρατία, ο Έλον Μασκ παρενέβη στις γερμανικές εκλογές υπέρ της ακροδεξιάς Εναλλακτικής για τη Γερμανία και ο υπουργός Άμυνας Πιτ Χεγκσεθ κατηγόρησε ιδιωτικά τους «άθλιους» Ευρωπαίους ότι «ζουν εις βάρος» της ασφάλειας που τους παρέχουν οι ΗΠΑ.
Η διαφορά τώρα είναι ότι η Εθνική Στρατηγική Ασφαλείας του Τραμπ είναι επίσημη. «Άλλο να το σκέφτονται και να το λένε μεταξύ τους (ή σε μια ομιλία στο Μόναχο)», είπε ένας διπλωμάτης της ΕΕ, μιλώντας ανώνυμα, «και άλλο να το ενσωματώνουν σε επίσημο έγγραφο πολιτικής».
Το πιο ανησυχητικό για ηγέτες όπως οι Μακρόν, Μερτς και Στάρμερ είναι ότι η ανάλυση του Τραμπ, δηλαδή ότι μια κρίσιμη μάζα ψηφοφόρων θέλει την ευρωπαϊκή εκδοχή του MAGA, μπορεί τελικά να αποδειχθεί σωστή.
Όλοι αυτοί οι ηγέτες δέχονται τεράστια πίεση από τη λαϊκιστική δεξιά στις χώρες τους. Στη Βρετανία, το Reform U.K. του Νάιτζελ Φάρατζ αναμένεται να σημειώσει σημαντικά κέρδη στις περιφερειακές και τοπικές εκλογές του επόμενου έτους, κάτι που μπορεί να πυροδοτήσει την αμφισβήτηση της ηγεσίας των Εργατικών και πιθανόν να ανατρέψει τον Στάρμερ.
Στο Παρίσι, ο Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν είναι το μεγαλύτερο κόμμα του γαλλικού κοινοβουλίου και φαβορί για τις προεδρικές εκλογές, ενώ η Εναλλακτική για τη Γερμανία πιέζει τον Μερτς στο Βερολίνο να υιοθετήσει ολοένα σκληρότερη στάση για το μεταναστευτικό.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός αποκάλυψε σε συνέντευξη στον Economist ότι συζήτησε με τον Μερτς και τον Μακρόν, σε ιδιωτικό δείπνο στο Βερολίνο, την κοινή απειλή που αντιμετωπίζουν από τα δεξιά. «Αντιμετωπίζουμε τις ίδιες προκλήσεις, ή παραλλαγές των ίδιων προκλήσεων, και μιλάμε γι’ αυτό», είπε ο Στάρμερ. Αν οι ΗΠΑ εφαρμόσουν τη νέα στρατηγική του Τραμπ, τέτοιες ιδιωτικές συζητήσεις ίσως να μην είναι αρκετές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου