Σημερινή, Της Φανούλας Αργυρού
ΛΟΡΔΟΣ ΚΕΡΣΟΝ ΠΡΟΣ ΙΣΜΕΤ ΠΑΣΙΑ: ΟΥΤΕ ΝΑ ΤΟ ΣΚΕΦΤΕΣΤΕ!
«Η Τουρκική αντιπροσωπία επιπλέον πιέζει ότι το νότιο σύνορο της επαρχίας της Μοσούλης, που διασχίζει το Jabal Hamrin νοτιο-ανατολικά μέχρι τον ποταμό Diyalah, και από εκεί μέχρι ..τα σύνορα της Περσίας, θα αποτελεί ένα εξαίρετο στρατηγικό σύνορο μεταξύ Τουρκίας και Ιράκ. Αυτός ο ισχυρισμός δεν μπορεί ούτε για ένα λεπτό να γίνει αποδεκτός», δήλωσε ο Κέρσον
«Όσον αφορά τους Κούρδους, αυτοί είναι ένας λαός με έντονη υποστήριξη της καταγωγής των, βαθιά υπερηφάνεια της φυλής και γλώσσας τους, και την επιθυμία τους να είναι ελεύθεροι και να διοικούνται από τους εαυτούς τους», έγραφαν οι Βρετανοί το 1922
Φωνάζει ο Ρ. Τ. Ερντογάν, απαιτεί τη Μοσούλη και καταράται τη Συνθήκη της Λωζάννης και εκείνους που τη δέχθηκαν. Στην πραγματικότητα παραλαλεί επαναλαμβάνοντας τις ατεκμηρίωτες διεκδικητικές απαιτήσεις του τότε Τούρκου διαπραγματευτή Ισμέτ Πασιά (Ινονού), τις οποίες απέρριψε και συνέθλιψε στην ολότητά τους ο προεδρεύων των διαπραγματεύσεων στη Λωζάννη, τότε Υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας Λόρδος Κέρσον (Curzon of Kedleston). Είναι τεράστιας ιστορικής σημασίας να εμβαθύνουμε και στις τότε απαιτήσεις του Ισμέτ Πασιά για τη Μοσούλη, οι οποίες βρίσκονται στο Βρετανικό Κρατικό Αρχείο, αλλά πολύ πιο σημαντικό στη συλλήβδην απόρριψή τους και στις τεκμηριωμένες απαντήσεις του λόρδου Κέρσον.
Τουρκικές απαιτήσεις
Στις 14 Δεκεμβρίου 1922, ο Λόρδος Κέρσον απάντησε ενυπογράφως στις πολλαπλές απαιτήσεις του Ισμέτ Πασιά (Τούρκου διαπραγματευτή στη Λωζάννη) κατά τη διάρκεια συζητήσεων, απορρίπτοντας την τουρκική απαίτηση για επιστροφή της Μοσούλης στην Τουρκία. Με πλήρη στοιχεία, που ανέτρεπαν τους αριθμούς και στοιχεία που επεκαλείτο ο Ισμέτ Πασιάς.
Έγραψε στην εισαγωγή της απάντησής του ο λόρδος Κέρσον: «Αγαπητέ Ισμέτ Πασιά, Στις διάφορες συζητήσεις μας για τη Μοσούλη, μου αναφέρατε λόγους φυλετικούς, πολιτικούς, στρατηγικούς, ιστορικούς κ.ά., πάνω στους οποίους η κυβέρνησή σας βασίζει τις διεκδικήσεις της για την επιστροφή της επαρχίας (Vilayet) της Μοσούλης. Σας είπα, απαντώντας, ότι αντιπαρέρχομαι όλες τις ισχυριζόμενες διεκδικήσεις σας και τώρα σας στέλλω υπόμνημα με τους λόγους για την απόφασή μου αυτή και η οποία -ανεξάρτητα από το γεγονός ότι η Μεγάλη Βρετανία δεν μπορεί να δώσει πίσω μια επαρχία η οποία είναι επιφορτισμένη με τη διακυβέρνησή της από την Κοινωνία των Εθνών- καθιστά παντελώς αδύνατη την περίπτωση για την Κυβέρνησή μου να σκεφτεί την παράδοση της επαρχίας της Μοσούλης».
Απάντηση – Memorandum on Mosul
Το υπόμνημα/απάντηση (Memorandum) στις δύο πρώτες του παραγράφους γράφει: «Το υπόμνημα αυτό κατατίθεται από τη βρετανική αντιπροσωπία για να συνοψίσει τους λόγους που η απαίτηση της τουρκικής αντιπροσωπίας, για την επιστροφή στην Τουρκία της επαρχίας της Μοσούλης, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Αυτοί οι λόγοι είναι φυλετικοί, πολιτικοί, ιστορικοί και οικονομικοί. Στην κάθε περίπτωση αντικρούουν και εξουδετερώνουν (contradict and destroy) τις τουρκικές θέσεις και εξηγήσεις που βασίζονται πάνω στα ίδια θέματα».
Φυλετικοί λόγοι
Στο κεφάλαιο αυτό ο λόρδος Κέρσον, καταρρίπτοντας τους τουρκικούς αριθμούς και αφού τονίζει ότι έγιναν δύο απογραφές από Βρετανούς αξιωματούχους κατά τη διάρκεια της βρετανικής κατοχής, οι οποίοι επισκέφθηκαν την κάθε γωνιά της επαρχίας, τα χρόνια μετά τον πόλεμο, έγραψε ότι «ο πληθυσμός της επαρχίας της Μοσούλης αποτελείται από Κούρδους, Άραβες «Τούρκους» (Τουρκομάνους) και Χριστιανούς, με ορισμένες χιλιάδες Γιαζήδων». Και παρέθεσε δύο πίνακες, ο πρώτος πίνακας βάσει απογραφής του 1919 και ο δεύτερος του 1921.
Στην πρώτη απογραφή ο πληθυσμός έφθανε τις 703.378 και στη δεύτερη τις 785.468. Αναλυτικότερα, στη δεύτερη απογραφή οι 185.763 ήσαν Άραβες, οι 454.720 Κούρδοι (μεταξύ των οποίων 30.000 Γιαζήδες), 62.225 Χριστιανοί, 16.865 Εβραίοι και μόνο οι 65.895 ταξινομούνταν ως «Τούρκοι». Οι δε «Τούρκοι» τοποθετούνταν με εισαγωγικά και η εξήγηση διδόταν πως «Όσον αφορά τους «Τούρκους», δεν είναι Τούρκοι Osmali.
Αποκαλούν τους εαυτούς των Τουρκομάνους, και η τουρανική γλώσσα τους προσομοιάζει στη γλώσσα του Αζερμπαϊτζάν παρά στην τουρκική της Κωνσταντινούπολης. Είναι αδιαμφισβήτητα απόγονοι των Τουρκομάνων του Ιράκ πολύ πριν ιδρύσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία ο Οσμάν…». Το τουρκικό έγγραφο επεκαλείτο ότι οι Τούρκοι ήσαν 146.960, σε σύνολο πληθυσμού 503.600.
Πολιτικοί λόγοι
«Ο επόμενος ισχυρισμός της τουρκικής αντιπροσωπίας είναι πως ο πληθυσμός της Μοσούλης επιθυμεί να επιστρέψει στην Τουρκία λόγω των πολιτικών ή ιστορικών δεσμών με την τουρκική διοίκηση. Έστω και αν αυτό αληθεύει για την πλειοψηφία των Τουρκομάνων, οι οποίοι κάτω από τουρκική διοίκηση είχαν κάποια προνομιακή θέση, αυτό δεν μπορεί να γίνει δεκτό από τους Κούρδους, τους Άραβες και τα μη μουσουλμανικά στοιχεία του πληθυσμού.
Είναι αναμφισβήτητο ότι οι Άραβες της Μοσούλης είναι υποστηρικτές του νέου κράτους του Ιράκ… Το δημοψήφισμα του 1919 έδωσε ομόφωνη ψήφο στην ένωση της Μοσούλης με το νέο κράτος… Οι αραβικές περιοχές μαζί με τις κουρδικές δίπλα τους και οι πόλεις των Τουρκομάνων όλοι έδωσαν την ψήφο τους, με την εξαίρεση του Κιρκούκ, να ενωθούν με το νέο κράτος του Ιράκ.
Όσον αφορά τους Κούρδους, αυτοί είναι ένας λαός με έντονη υποστήριξη της καταγωγής των, βαθιά υπερηφάνεια της φυλής και γλώσσας τους, και την επιθυμία τους να είναι ελεύθεροι και να διοικούνται από τους εαυτούς τους… Οι Κούρδοι της Μοσούλης έδειξαν, κατά τη διάρκεια του πολέμου, ότι δεν θέλουν να ενωθούν με τους Τούρκους… Οι δε Γιαζήδες θεωρούν υπεύθυνη την τουρκική κακοδιαχείριση για τη μείωση των αριθμών της τελευταίας γενιάς τους», έγραψε ο λόρδος.
Ιστορικοί λόγοι
Συνεχίζει λέγοντας: «Ο τουρκικός ισχυρισμός, ότι η μακρόχρονη σχέση της Μοσούλης με την Οθωμανική Αυτοκρατορία δικαιολογεί την απαίτηση για επιστροφή στην Τουρκία, ισχύει εξίσου και για τη Βαγδάτη… Αμφότερες είναι πόλεις που κτίστηκαν από Άραβες και διατηρούν τον αραβικό τους χαρακτήρα, παρ’ όλα τα χρόνια υπό την τουρκική αυτοκρατορία. Για την ακρίβεια, η στενή σχέση μεταξύ Μοσούλης και Βαγδάτης αναγνωρίστηκε και από τους Τούρκους, εφόσον η επαρχία της Μοσούλης προηγουμένως ήταν μέρος του πασαλικού της Βαγδάτης…».
Οικονομικοί λόγοι
Για δε τους τουρκικούς ισχυρισμούς για οικονομικούς λόγους, τόνισε: «Οι οικονομικοί λόγοι είναι οι πλέον αδύνατοι. Οι οικονομικές σχέσεις της επαρχίας της Μοσούλης είναι αποκλειστικά με τη Βαγδάτη και την αραβική πόλη Χαλέπι, και αμφότερες τις πόλεις αυτές το Εθνικό Σύμφωνο (National Pact) τις ορίζει εκτός των συνόρων της Τουρκίας. Αν πάρουμε τις τρεις κύριες πόλεις της επαρχίας, Σουλεϊμανίγια, Κιρκούκ και Μοσούλη, οι εξαγωγές της Σουλεϊμανίγια όλες πάνε στη Βαγδάτη, το Κιρκούκ ζει από το εμπόριο με τη Βαγδάτη. Το ίδιο και η Μοσούλη, εμπορεύεται με τη Βαγδάτη και διαμέσου της ερήμου με τη Συρία…».
Στρατηγικοί λόγοι
Και για τους επικαλούμενους στρατηγικούς λόγους: «Η τουρκική αντιπροσωπία επιπλέον πιέζει ότι το νότιο σύνορο της επαρχίας της Μοσούλης, που διασχίζει το Jabal Hamrin νοτιο-ανατολικά μέχρι τον ποταμό Diyalah, και από εκεί μέχρι τα σύνορα της Περσίας, θα αποτελεί ένα εξαίρετο στρατηγικό σύνορο μεταξύ Τουρκίας και Ιράκ. Αυτός ο ισχυρισμός δεν μπορεί ούτε για ένα λεπτό να γίνει αποδεκτός.
»Η υιοθέτηση μιας τέτοιας γραμμής στην πραγματικότητα θα φέρει το κράτος του Ιράκ σε ανυπόφορη κατάσταση. Μόνο την εξαγωγή σιταριού να εμποδίσει η όποια Δύναμη θα έχει τη Μοσούλη, θα αρκεί για να στερήσει την πρωτεύουσα του Ιράκ από την κύρια πηγή εφοδιασμού. Δεύτερον, η Δύναμη αυτή θα μπορεί πολύ εύκολα να κόψει τον μόνο δρόμο μεταξύ Ιράκ και Περσίας, ένα δρόμο που είναι αναγκαίος για την οικονομική ζωή της Βαγδάτης και της Πάσρας…
»Τέλος, δεν υπάρχει ειδικός λόγος γιατί το αραβικό κράτος του Ιράκ ή η Μεγάλη Βρετανία, ως η επιφορτισμένη με τη διακυβέρνησή της επαρχίας δύναμη, να παραδώσει στην Τουρκική Κυβέρνηση ένα μέρος όπου (η Τ.Κ.) πιθανόν να θεωρεί αναγκαίο να διατηρεί στρατεύματα για να φοβερίζει την πέριξ περιοχή…».
Ο λόρδος Κέρσον ολοκλήρωσε το υπόμνημά του με την πιο κάτω παράγραφο:
«Επομένως, το αίτημα για επιστροφή στην Τουρκία της επαρχίας της Μοσούλης δεν απαγορεύεται μόνο από τις εκτιμήσεις για φυλετικούς, πολιτικούς, ιστορικούς και οικονομικούς λόγους, που έχουν καταγραφτεί πιο πάνω σ’ αυτό το υπόμνημα, αλλά και επειδή είναι ασυμβίβαστο με την ερμηνεία της πρώτης παραγράφου του National Pact».
Στις 23 Δεκεμβρίου 1922, ο Ισμέτ Πασιά απάντησε και εκείνος ενυπογράφως, με πεντασέλιδο υπόμνημά του γραμμένο στα γαλλικά, διεκδικώντας τη Μοσούλη, τονίζοντας ότι η κυβέρνησή του ουδέποτε θα αποκήρυττε τα κυριαρχικά δικαιώματά της πάνω στη Μοσούλη, την οποία θεωρούσε αναπόσπαστο μέρος της Τουρκίας, και εξηγούσε (στη δική του θεωρία) πως για φυλετικούς, ιστορικούς, στρατιωτικούς κ.ά. λόγους η Μοσούλη έπρεπε να δοθεί στην Τουρκία, προσπαθώντας να αντικρούσει τις θέσεις του λόρδου Κέρσον.
Έδωσαν υπόσχεση…
Στις 26 Δεκεμβρίου 1922, ο λόρδος Κέρσον απάντησε και πάλιν στον Ισμέτ Πασιά, υποδεικνύοντάς του ότι παρ’ όλη την προσπάθειά του (Ινονού), το μεγαλύτερο μέρος του υπομνήματός του (Κέρσον) της 14ης Δεκεμβρίου 1922 παρέμενε αναπάντητο και ότι η Βρετανική Κυβέρνηση δεν είχε καμία πρόθεση να παραδώσει τη Μοσούλη στην Τουρκία.
«Η Βρετανική Κυβέρνηση (έγραψε ο λόρδος), η οποία αναγκάστηκε να μπει στον πόλεμο με την τουρκική κυβέρνηση, με την απρόκλητη ενέργεια της Τουρκίας το 1914, τελικά νίκησε τις τουρκικές δυνάμεις και τις απέλασε από ολόκληρη την περιοχή του Ιράκ και πιο πέρα. Έκτοτε οι περιοχές εκείνες διοικούνται από βρετανικά στρατεύματα… Η Βρετανική Κυβέρνηση έδωσε υπόσχεση στους Άραβες κατοίκους των περιοχών να τους ελευθερώσει από τον τουρκικό ζυγό… Κάτω από αυτές τις συνθήκες, Εξοχότατε, θα σας ξεγελούσα αν σας άφηνα να σκέφτεστε ότι η συνέχιση αυτής της διαμάχης θα αλλάξει τη στάση μου, την οποία θεωρώ καθήκον μου να ακολουθήσω».
Κύπρος
Δυστυχώς, όμως, η ίδια ορθή αντιμετώπιση των τουρκικών απαράδεκτων απαιτήσεων δεν ακολουθήθηκε και έναντι της Κύπρου το 1955 από το ίδιο το Φόρεϊν Όφις της Βρετανίας.
Όχι μόνο δεν συνέθλιψαν τα επεκτατικά σχέδια του Δρος Νιχάτ Ερίμ εις βάρος της Κύπρου, όπως έκανε ο λόρδος Κέρσον εκ μέρους των Συμμάχων για τη Μοσούλη, δεν σεβάστηκαν και δεν αντιμετώπισαν το δημοψήφισμα στην Κύπρο το 1950 για Ένωση με την Ελλάδα όπως εκείνο του 1919, δεν αντέκρουσαν για ιστορικούς, φυλετικούς και άλλους λόγους το παράλογο αίτημα της Τουρκίας, αλλά στα μέτρα του διαίρει και βασίλευε, συνένοχοι με τους Τούρκους και με μια διπλοπρόσωπη και ακραία εκδικητικότητα, παραβίασαν μαζί τα συμφωνηθέντα στη Συνθήκη της Λωζάννης, για να καταντήσουν μια καθαρά ελληνική νήσο στα σημερινά της χάλια…
Και ακόμα επιμένουν, μέχρι να την παραδώσουν στην Τουρκία, με τη ρατσιστική τουρκικής εμπνεύσεως και απαιτήσεως διαλυτική και δηλητηριώδη Δικοινοτική Διζωνική Ομοσπονδία.
ΦΑΝΟΥΛΑ ΑΡΓΥΡΟΥ
Ερευνήτρια/δημοσιογράφος, Λονδίνο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου