Του Μιχάλη Ψύλου
Ο Γιώργος Μ και η Μαρία Π είναι παιδιά φίλων και ανήκουν στη λεγόμενη «Generation Z» -την «Γενιά Ζ». Είναι τα παιδιά που γεννήθηκαν μετά το 1997, σύμφωνα τον ορισμό που έχει δώσει το Ερευνητικό Κέντρο Pew. Φοιτητές και οι δύο, με τα πανεπιστήμια να υπολειτουργούν λόγω της πανδημίας, τους ρώτησα πως περνούν τη μέρα τους στη διάρκεια της κρίσης: «Ολημερίς και ολονυκτίς στο Internet. Και τώρα με την καραντίνα, ακόμη χειρότερα» ήταν η απάντησή τους. «Κυρίως αναζητώντας βίντεο, αστείες εικόνες και περίεργα σχόλια για τις συνέπειες του κορονοϊού… Κάτι να μας κάνει να ξεφύγουμε από την μαυρίλα» λέει η Μαρία.
-«Και πριν την καραντίνα;» ήταν το επόμενο ερώτημα:
- «Τα ίδια σχεδόν» λέει ο Γιώργος. «Δεν πολυβγαίναμε… Όταν εξαρτάσαι από το χαρτζιλίκι των γονιών σου και αυτοί τα φέρνουν πλέον πολύ δύσκολα εις πέρας, δεν έχεις και πολλά περιθώρια. Τα μετράς όλα…»
Η πανδημία είναι η πρώτη μεγάλη κρίση που βιώνουν ως ενήλικες οι σημερινοί 20αρηδες. Δεν έζησαν ή δεν θυμούνται καν τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στην Αμερική. Δεν βίωσαν ως οικονομικά ενεργοί την χρηματοπιστωτική κρίση πριν από μια δεκαετία: Η «Γενιά Ζ» ήταν τότε στην εφηβεία και υπό την προστασία της οικογενειακής ομπρέλας. «Και τώρα κολλημένοι στο πατρικό μας παραμένουμε» λέει πικρόχολα η Μαρία. «Εψαχνα για μια δουλειά σε κάποιο νησί το καλοκαίρι, αλλά έμεινα στα …αζήτητα ,λόγω της κρίσης που έπληξε και τον τουρισμό…Και με την πανδημία να σαρώνει, αναγκαστικά έχουμε βάλει τα όνειρά μας σε… αναστολή».
Τι όνειρα να κάνουν η Μαρία, ο Γιώργος και τ’ άλλα παιδιά, όταν η ανεργία των νέων κάτω των 25 ετών στη χώρα μας έφτασε στο αποκαρδιωτικό ποσοστό του 37,5% τον περασμένο Μάιο, από 32,6% τον Απρίλιο, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostar για την ανεργία στην Ευρωζώνη. Και αυτό στο πρώτο κύμα της πανδημίας. Φανταστείτε τι έχει να γίνει με το δεύτερο και πιο επώδυνο κύμα που βιώνουμε σήμερα!
Η «γενιά Ζ» και ειδικά εκείνες και εκείνοι που έχουν τελειώσει τις σπουδές τους, βλέπουν ότι η αγορά εργασίας δεν τους χωράει. Αναζητούν δουλειά για πρώτη φορά, εν μέσω μιας άνευ προηγουμένου οικονομικής κρίσης που πυροδοτεί μεν η πανδημία, αλλά κλιμακώνεται από λάθος επιλογές, παραλείψεις αλλά και ιδεοληψίες των κυβερνώντων. «Και αυτή η λαίλαπα δεν φαίνεται να είναι προσωρινή» λένε με μια φωνή απόγνωσης ο Γιώργος και η Μαρία.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εργασίας (ILO) αναφέρει ότι τρεις στους τέσσερις νέους εργάζονται στην παραοικονομία, καλύπτουν θέσεις μερικής ή προσωρινής απασχόλησης, κατά κανόνα κακοπληρωμένες, με απίστευτα ωράρια και στην πλειοψηφία τους χωρίς ασφάλιση. Συνήθως εργάζονται σε τομείς που έχουν πληγεί περισσότερο από τον κορωνοϊό, στο λιανεμπόριο, στην εστίαση και στον τουρισμό.
Η πρώτη ψηφιακή γενιά, στα αζήτητα
Και όμως! Η γενιά Ζ κατέχει απίστευτα πλεονεκτήματα. Είναι η πρώτη πραγματικά ψηφιακή γενιά. Χειρίζονται από μωρά τους υπολογιστές, μεγάλωσαν με το Internet, ενηλικιώθηκαν με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μπορούν και κατανοούν, αλλά και να αξιοποιήσουν τις μεγάλες τεχνολογικές αλλαγές που φέρνει μαζί της η λεγόμενη Τέταρτη βιομηχανική επανάσταση ,περισσότερο από κάθε άλλη γενιά. Βλέπουν όμως με αγωνία ότι οι επιπτώσεις της ύφεσης που σχετίζεται με την πανδημία , θα επηρεάσει τη ζωή τους για πολλά χρόνια. Θα επηρεάσει την ικανότητά τους να προχωρήσουν στο επάγγελμα που σπούδασαν, δεν ξέρουν αν θα καταφέρουν ποτέ να αγοράσουν ένα σπίτι ή να αντέξουν οικονομικά να κάνουν οικογένεια και παιδιά.
Με βάση τα τελευταία στοιχεία, ο μέσος «μισθός» για μερική απασχόληση στην Ελλάδα διαμορφώνεται στα 403,86 ευρώ. Με αυτόν το «μισθό» προσπαθούν να επιβιώσουν 714.556 εργαζόμενοι. Κι όλα αυτά πριν ξεσπάσει το δεύτερο κύμα...
Και φυσικά αυτά τα «αγκάθια» δεν πληγώνουν μόνο για τα δικά μας παιδιά. «Η παγκόσμια οικονομική κρίση άφησε βαθιές πληγές υπό όρους χαμένων ευκαιριών και ανεργίας στους νέους , ιδιαίτερα στην Ευρώπη» τονίζει σε άρθρο του στον Guardian, ο Γκούντραμ Βολφ, διευθυντής της ευρωπαϊκής δεξαμενής σκέψης Bruegel.
«Η ανεργία των νέων μεγαλώνει. Τώρα, υπάρχει ο ίδιος κίνδυνος για όσους είναι κάτω των 25 ετών. Ωστόσο, κανείς από τους ηγέτες της Γαλλίας, της Ιταλίας ή της Ισπανίας, ούτε και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχουν θέσει σε προτεραιότητα την ανεργία των νέων στις πρόσφατες ομιλίες τους» λέει ο Βολφ προειδοποιώντας ότι υπάρχει πλέον μεγάλος κίνδυνος να χαθεί άλλη μία γενιά.
Κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης, το μέσο ποσοστό ανεργίας των νέων στη Ευρωπαϊκή Ένωση αυξήθηκε από 16% σε 26%.Ακόμη και κατά την ανάκαμψη, ορισμένες χώρες της ΕΕ τα πήγαν πολύ χειρότερα από τον μέσο όρο της ΕΕ. Στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Ιταλία, η ανεργία των νέων το 2019 ήταν ακόμα υψηλότερη από ό, τι πριν από την κρίση του 2008.
«Η γενιά Ζ μπορεί να μην είχε την ικανότητα -λόγω ηλικίας- να εξετάσει προσεκτικά τα αποτελέσματα της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008 ,αλλά είδε τους γονείς τους να χάνουν τα σπίτια τους ή τις δουλειές τους. Και το είδαν αυτό σε μια κρίσιμη ηλικία» λέει ο Τζέισον Ντόρσεϊ, συγγραφέας του βιβλίου «Zconomy» και πρόεδρος του Κέντρου Γενετικής Κινητικής, στο Al Jazeera.
Σήμερα «η Ευρώπη δεν αντέχει να χάσει κι άλλη γενιά νέων εργαζομένων και για να αποτραπεί αυτό θα χρειαστούν θαρραλέες πολιτικές» κρούει τον κώδωνα του κινδύνου o Γερμανός οικονομολόγος Βολφ. Το Ινστιτούτο Bruegel εκτιμά με βάση επίσημα στοιχεία ότι «λόγω της πανδημίας Covid-19 έχουν χαθεί ήδη τρία εκατομμύρια θέσεις εργασίας μεταξύ των νεαρών Ευρωπαίων και οι πληγές για όσους είναι κάτω των 25 ετών ενδέχεται να επουλωθούν σε ορίζοντα δεκαετίας»
«Λόγω της πανδημίας, λέει ο Βολφ, μια νέα μεγάλη αύξηση της ανεργίας των νέων ενδέχεται να διαρκέσει μια δεκαετία ή περισσότερο για να διορθωθεί».
Ανάλυση του Ινστιτούτου Augsburg δείχνει ότι οι απολύσεις που συνδέονται με την πανδημία θα μπορούσαν να επηρεάσουν μακροπρόθεσμα τις αμοιβές και τις προοπτικές εργασίας των σημερινών 20αρηδων.
«Ο κόσμος βρίσκεται ακόμη στα αρχικά στάδια της πιο σοβαρής οικονομικής κρίσης από τη δεκαετία του 1930, με μέτρα κλειδώματος, κοινωνικές αποστάσεις και απώλεια παραγωγής που προκαλεί παγκόσμια ύφεση» αναφέρει η μελέτη.
Ο αντίκτυπος της ανεργίας λόγω της ύφεσης θα είναι άλλωστε πολύ σοβαρός, ιδιαίτερα σε εκείνους που μόλις τέλειωσαν το σχολείο. Λιγότερες θέσεις εργασίας και πρακτική άσκηση θα είναι διαθέσιμες σε νεότερους ανθρώπους που αναζητούν εργασία, ειδικά σε τομείς όπως ο τουρισμός και το λιανικό εμπόριο, που αναμένεται να χτυπηθούν σκληρά από τις επιπτώσεις της πανδημίας. Η ανεργία των νέων προκαλεί άλλωστε μακροπρόθεσμες ζημιές. Οι εργαζόμενοι που ήταν άνεργοι ως νέοι, τείνουν να κερδίζουν σημαντικά λιγότερα καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής τους, ενώ οι νέοι άνεργοι βλέπουν το μέλλον λιγότερο αισιόδοξα.
Κατά μέσο όρο, οι Ιταλοί εγκαταλείπουν το σπίτι των γονιών τους μόνο σε ηλικία περίπου 30 ετών, και δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι τα ποσοστά γονιμότητας της Ιταλίας και της Ισπανίας είναι από τα χαμηλότερα στην Γηραιά ήπειρο.
Μειονέκτημα για μια ζωή
«Μεσούσης της πανδημίας πολλοί 20αρηδες βιώνουν μια υπαρξιακή απόφαση: Να βγουν έξω για να αναζητήσουν δουλειά , μια οποιαδήποτε δουλειά , με κίνδυνο να μολυνθούν ; Αξίζει αυτό μπροστά στη ζωή τους ;» λέει στο Al Jazeera ο Μάνουελ Πάστορ, καθηγητής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας. «Αυτή η γενιά γνώρισε τον φόβο και τη θνησιμότητα. Αυτό δεν θα τους αφήσει, ακόμη και μετά το τέλος της πανδημίας» λέει ο Τζέισον Ντόρσεϊ. «Θα είναι μειονέκτημα μιας ολόκληρης ζωής…»
Αν καταφέρουν να βρουν δουλειά, τα μέλη της γενιάς Ζ, αντιμετωπίζουν μεγάλα εμπόδια στο να τη διατηρήσουν. Η νοοτροπία που υπάρχει σε πολλούς εργοδότες είναι ότι οι 20αρηδες είναι «οι τελευταίοι στην πρόσληψη, αλλά πρώτοι στην απόλυση». Και όταν προσλαμβάνονται για μια νέα δουλειά, μπορεί επίσης να πληρώνονται λιγότερο από τους άλλους εργαζόμενους .
«Στη διάρκεια της ύφεσης σήμερα , οι νέοι που τελειώνουν το Λύκειο ή αποφοιτούν από τα πανεπιστήμια, αν θα βρουν εργασία θα είναι με χαμηλότερη αμοιβή και θα συνεχίσουν να βαλτώνουν στο ίδιο επίπεδο μικρότερων μισθών και λιγότερων προαγωγών από ό, τι θα μπορούσαν εάν είχαν αποφοιτήσει σε μια περίοδο με ισχυρή οικονομία. Είναι η λεγόμενη «ποινή για την πληρωμή», λέει ο καθηγητής Πάστορ.
Το Resolution Foundation αναφέρει ότι στη Βρετανία για παράδειγμα, «το ποσοστό ανεργίας για άτομα ηλικίας 18-24 ετών αναμένεται να φθάσει το εντυπωσιακό 27% φέτος, από 10,5% το 2019. Aυτό σημαίνει ότι επιπλέον 640.000 άτομα στην ηλικιακή αυτή ομάδα είναι πιθανό να μην βρουν εργασία.»
Η σημερινή κρίση έχει καταστρέψει το πρώτο σκαλοπάτι στην κλίμακα της απασχόλησης για ένα σημαντικό ποσοστό των ατόμων που εγκαταλείπουν την εκπαίδευση - και είναι μέχρι στιγμής ασαφές πότε και σε ποιο βαθμό, αυτοί οι τομείς θα ανακάμψουν",σύμφωνα με τις προβλέψεις του Ινστιτούτου Augsburg.
Στην Αμερική, το Κέντρο Έρευνας στο Boston College διαπίστωσε ότι οι νέοι της “γενιάς του Millennium” που αποφοίτησαν κατά τη διάρκεια της ύφεσης του 2008, είχαν χαμηλότερους μισθούς και επιδόματα το 2018 – δηλαδή 10 χρόνια αργότερα - από ό,τι είχαν οι λεγόμενοι Baby Boomersκαι οι νέοι της Γενιάς Χ , όταν ήταν στην ίδια ηλικία.
Μία διαχρονική μελέτη της καθηγήτριας Οικονομικών του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ, Ούλρικε Μαλμεντιέρ ,έδειξε ότι άτομα που ενηλικιώθηκαν κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης 1929-33 είχαν λιγότερες πιθανότητες να επενδύσουν καθ 'όλη τη διάρκεια της ζωής τους, σε σχέση με τις επόμενες γενιές.
Ευρώπη ακούς;
Τι μπορούν να περιμένουν οι νέοι Ευρωπαίοι από την Ευρώπη και τις κυβερνήσεις τους, άραγε; Η πρόσφατη ιστορία δείχνει ότι η Ευρωπαική Ενωση δεν στήριξε τη νέα γενιά. Όπως παραδέχεται ο διευθυντής του Bruegel «πριν από 10 χρόνια, και παρά τις δεσμεύσεις για το αντίθετο, η χρηματοδότηση της εκπαίδευσης και των επενδύσεων και οι δαπάνες για τις οικογένειες μειώθηκαν σε πολλά κράτη της Ευρώπης εις βάρος των νέων. Κατά την κρίση χρέους οι Ευρωπαίοι πολιτικοί επέβαλαν εσφαλμένα μια δημοσιονομική και νομισματική πολιτική λιτότητας Αυτή τη φορά δεν πρέπει να γίνει κάτι τέτοιο»
Τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα πρέπει να συμβάλλουν στην προσπάθεια αποφυγής μιας άλλης χαμένης γενιάς, και οι υπεύθυνοι χάραξης εθνικής πολιτικής πρέπει να κάνουν το ίδιο.
«Η πρώτη σημαντική προτεραιότητα είναι η σωστή ευρωπαϊκή μακροοικονομική πολιτική. Δεύτερον, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να δημιουργήσουν στοχευμένα προγράμματα υποστήριξης για την πρόσληψη και τη διατήρηση στην απασχόληση νέων εργαζομένων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεσμεύθηκε ότι 22 δις ευρώ από το ταμείο ανάκαμψης της ΕΕ θα χρησιμοποιηθούν για τη στήριξη της απασχόλησης των νέων. Ωστόσο, αυτή η χρηματοδότηση για τα τρία εκατομμύρια νέων ανέργων της ΕΕ είναι ανεπαρκής. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής σε εθνικό επίπεδο θα πρέπει να αυξήσουν τα κονδύλια του προϋπολογισμού τους για να υποστηρίξουν την πρόσληψη νέων και τη δημιουργία ευκαιριών απασχόλησης. Τρίτον, πολλές ευρωπαϊκές χώρες πληρώνουν αυτήν τη στιγμή ένα βαρύ τίμημα για την βραδύτητά τους στην ψηφιοποίηση των σχολείων ,ακόμη και των πανεπιστημίων. Αν η Ευρώπη θέλει να παραμείνει ανταγωνιστική, πρέπει να επενδύσει περισσότερο στην οικονομία του μέλλοντος» τονίζει ο Γκούντραμ Βολφ και προσθέτει: «Δεν υπάρχει καλύτερη επένδυση από την επένδυση στους νέους της Ευρώπης».
Αυτούς «τους νέους με τα πρησμένα πόδια που κάποιοι τους λένε αλήτες» για να παραφράσουμε ευλαβικά τους στίχους του Οδυσέα Ελύτη στο Αξιον Εστί…
ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ GOOGLE NEWS ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΚΛΙΚ ΕΔΩ
ΠΗΓΗ: Εφημερίδα «Δημοκρατία»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου