Η ταχύτητα της οικονομικής ανάκαμψης από την τεράστια ύφεση του 2020, έχει αιφνιδιάσει πολλούς οικονομικούς αναλυτές. Η απόδοση στις 38 πλέον πλούσιες χώρες του ΟΟΣΑ συνδυαστικά, πιθανότατα ξεπέρασε το επίπεδο πριν από την κρίση πριν από λίγους μήνες. Το μέσο ποσοστό ανεργίας στο 5,7% σε ολόκληρο το “κλάμπ” αυτών των χωρών, είναι στα ίδια επίπεδα με τον μεταπολεμικό μέσο όρο. Το συνολικό εισόδημα των νοικοκυριών, προσαρμοσμένο με τον πληθωρισμό, είναι πάνω από το επίπεδο πριν από την κρίση. Η συνολική εικόνα ήταν εντυπωσιακά θετική, ακόμη και όταν εμφανίστηκαν αρκετές παραλλαγές του κορονοϊού κατά τη διάρκεια του έτους. Κρύβει όμως έντονες διαφορές… Η πανδημία έχει δημιουργήσει νικητές και ηττημένους – και η διασπορά μεταξύ τους είναι πιθανό να συνεχιστεί το 2022.
Για να αξιολογήσει αυτές τις διαφορές, το “The Economist” συγκέντρωσε δεδομένα για πέντε οικονομικούς και χρηματοοικονομικούς δείκτες —ΑΕΠ, εισοδήματα νοικοκυριών, απόδοση της χρηματιστηριακής αγοράς, κεφαλαιουχικές δαπάνες και δημόσιο χρέος για τις 23 πιο πλούσιες χώρες. Κατατάξαμε κάθε οικονομία ανάλογα με την καλή απόδοση σε κάθε δείκτη, δημιουργώντας έναν συνολικό πίνακα “πρωταθλητών” (το διάγραμμα δείχνει την κατάταξη και τέσσερις από τους πέντε δείκτες μας). Ορισμένες χώρες παραμένουν χαμηλά, ενώ άλλες τα πηγαίνουν καλύτερα από ότι πριν από την πανδημία σχεδόν σε κάθε μέτρο. Η Δανία, η Νορβηγία και η Σουηδία βρίσκονται κοντά στην κορυφή, και η αμερικανική οικονομία έχει επίσης αρκετά καλή απόδοση. Πολλές μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες, ωστόσο, συμπεριλαμβανομένης της Βρετανίας, της Γερμανίας και της Ιταλίας, τα πήγαν χειρότερα. Η Ισπανία τα πήγε χειρότερα από όλους. Η αλλαγή της συνολικής παραγωγής από τα τέλη του 2019 προσφέρει ένα στιγμιότυπο της οικονομικής υγείας. Ορισμένες χώρες έμοιαζαν πάντα ευάλωτες σε ταξιδιωτικές απαγορεύσεις και σε κατάρρευση των δαπανών για υπηρεσίες, ιδίως εκείνες στη Νότια Ευρώπη, οι οποίες εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό. Άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Βελγίου και της Βρετανίας, υπέστησαν υψηλά επίπεδα μολύνσεων και θανάτων από τον Covid-19, τα οποία με τη σειρά τους περιόρισαν τις καταναλωτικές δαπάνες.
Τα αναλυτικά δεδομένα βοηθούν στη συμπλήρωση της εικόνας. Η αλλαγή στο εισόδημα των νοικοκυριών δίνει μια αίσθηση του πόσο καλά τα έχουν πάει οι οικογένειες, καθώς περιλαμβάνει όχι μόνο κέρδη από την εργασία αλλά και ενισχύσεις από τις κυβερνήσεις. Το μέτρο μας είναι σε πραγματικούς όρους, το οποίο προσαρμόζεται για μειωμένη αγοραστική δύναμη ως αποτέλεσμα των πρόσφατων αυξήσεων του πληθωρισμού.
Σε ορισμένες χώρες, ειδικά εκείνες όπου ο αντίκτυπος του ιού ήταν σχετικά μικρός, οι αγορές εργασίας δεν υπέφεραν πάρα πολύ, επιτρέποντας στους ανθρώπους να συνεχίσουν να κερδίζουν. Το ποσοστό ανεργίας της Ιαπωνίας μόλις έχει υποχωρήσει από τότε που ξεκίνησε η πανδημία. Αντίθετα, το επιτόκιο της Ισπανίας αυξήθηκε κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες μεταξύ Φεβρουαρίου και Αυγούστου 2020.
Ορισμένες κυβερνήσεις αναπλήρωσαν το χαμένο εργατικό εισόδημα των ανθρώπων με κρατικές ενισχύσεις. Αυτή ήταν η στρατηγική της Αμερικής: αν και η ανεργία εκτινάχθηκε στα ύψη καθώς η οικονομία έκλεισε, τα νοικοκυριά έλαβαν περισσότερα από 2 τρισεκατομμύρια δολάρια σε κρατικές ενισχύσεις φέτος και πέρυσι, με τη μορφή επιδομάτων ανεργίας και επιταγών στήριξης. Κάτι παρόμοιο έκανε και ο Καναδάς. Άλλες χώρες, ωστόσο, όπως η Βαλτική, εστίασαν τη δημοσιονομική τους δύναμη στην προστασία των ταμειακών ροών των επιχειρήσεων ή στην επέκταση της ικανότητας υγειονομικής περίθαλψης. Η Αυστρία και η Ισπανία δεν φαίνεται ούτε να διατήρησαν τις θέσεις εργασίας ούτε να αποζημίωσαν τους χαμένους: και στις δύο χώρες το πραγματικό εισόδημα των νοικοκυριών εξακολουθεί να είναι περίπου 6% χαμηλότερο από το προ πανδημίας επίπεδο.
Τι γίνεται με τις εταιρείες;
Η απόδοση του χρηματιστηρίου υποδηλώνει την οικονομική υγεία τους, καθώς και την ελκυστικότητα μιας χώρας στους ξένους επενδυτές. Οι τιμές των μετοχών στη Βρετανία, είναι ελαφρώς χαμηλότερες σήμερα, από ότι την παραμονή της πανδημίας. Μια αντανάκλαση, ίσως, της αβεβαιότητας που προκαλείται από το Brexit. Η Βρετανία φιλοξενεί επίσης λιγότερες εταιρείες στους τομείς υψηλότερης ανάπτυξης, που έχουν ωφεληθεί από την υιοθέτηση τεχνολογίας που προκαλείται από την πανδημία και από τα χαμηλότερα επιτόκια. Η Αμερική, η οποία έχει περισσότερες τέτοιες εταιρείες, είδε το χρηματιστήριο να εκτινάσσεται. Το ίδιο συνέβη στα χρηματιστήρια της βόρειας Ευρώπης, όπου οι τιμές έχουν εκτοξευθεί στα ύψη. Τρεις από τις δέκα μεγαλύτερες εταιρείες με βάση την κεφαλαιοποίηση της αγοράς της Δανίας, σχετίζονται με υγειονομική περίθαλψη, με αξιοπρεπείς μετοχές για να διατηρηθούν σε μια πανδημία.
Οι κεφαλαιουχικές δαπάνες, το τέταρτο μέτρο μας, παρέχουν ένα δείκτη αισιοδοξίας των επιχειρήσεων για το μέλλον. Ορισμένες χώρες βρίσκονται στη μέση μιας έκρηξης κεφαλαίων: στην Αμερική, για παράδειγμα, οι επιχειρηματίες εντοπίζουν ευκαιρίες που δημιουργούνται από την πανδημία και οι εταιρείες ξοδεύουν πολλά σε τεχνολογίες που κάνουν την εργασία από το σπίτι πιο αποτελεσματική. Τον Οκτώβριο η Goldman Sachs προέβλεψε ότι, οι εταιρείες του S&P 500 θα ξόδευαν 18% περισσότερα σε κεφαλαιοποίηση, έρευνα και ανάπτυξη το 2022 από ότι το 2019. Αντίθετα, οι επενδύσεις σε ορισμένες άλλες περιοχές είναι πιο ήρεμες. Η Νορβηγία είδε περικοπές στο κεφαλαιοποίηση πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Ο τελευταίος μας δείκτης είναι το δημόσιο χρέος. Αντίστοιχα, μια μεγάλη αύξηση του δημόσιου χρέους θα μπορούσε να υποδηλώνει δυνητικά μεγαλύτερες αυξήσεις φόρων και περικοπές δαπανών στο μέλλον. Δεν έχει συσσωρεύσει κάθε χώρα τεράστια χρέη κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ακόμα κι αν η Αμερική, η Βρετανία, ο Καναδάς και άλλες σίγουρα έχουν. Το σουηδικό δημόσιο χρέος έχει αυξηθεί κατά μόλις έξι ποσοστιαίες μονάδες ως ποσοστό του ΑΕΠ. Αυτό αντανακλά, ίσως, το γεγονός ότι η χώρα απέφυγε σε μεγάλο βαθμό τα αυστηρά lockdown, απαιτώντας λιγότερη δημοσιονομική στήριξη.
Η οικονομική ανάκαμψη θα συνεχιστεί το 2022 (αν και η εξάπλωση της παραλλαγής Όμικρον οδήγησε τους αναλυτές να μειώσουν την αναμενόμενη ταχύτητά της). Η συνολική εικόνα πιθανότατα θα έχει και πάλι μεγάλη ποικιλία και διαφορποποιήσεις . Ο ΟΟΣΑ αναμένει ότι μερικές από τις χειρότερες επιδόσεις χωρών, θα αρχίσουν να βελτιώνονται: η Ιταλία, για παράδειγμα, προβλέπεται να αναπτυχθεί κατά 4,6% το 2022, πάνω από τον μέσο ρυθμό του “κλάμπ” του 3,9%.
Όμως αυτοί που υστερούν έχουν πολύ δρόμο μπροστά τους. Μέχρι το τέλος του επόμενου έτους, ο ΟΟΣΑ αναμένει ότι το συνδυασμένο ΑΕΠ των τριών χωρών με την υψηλότερη κατάταξη θα είναι κατά 5% υψηλότερο από το επίπεδο πριν από την πανδημία. Εν τω μεταξύ, η παραγωγή για τις τρεις χειρότερες επιδόσεις αναμένεται να είναι μόλις 1% υψηλότερη από ότι πριν από τον Covid-19. Τα άνισα αποτελέσματα της πανδημίας με άλλα λόγια θα διαρκέσουν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου