Πόσοι δορυφόροι είναι τώρα σε τροχιά γύρω από τη Γη – Γιατί ανησυχούν οι επιστήμονες Μάλιστα, χιλιάδες δορυφόροι εξυπηρετούν τον Έλον Μασκ και την υπηρεσία Starlink της εταιρείας του, SpaceX.

Unsplash | NASA

 


Γράφει ο Σωτήρης Χαραλαμπόπουλος
 


Εάν θέλουμε να ζούμε στον σύγχρονο κόσμο, δεν μπορούμε παρά να βασιζόμαστε στο διάστημα. Οι δορυφόροι που ίπτανται πάνω από τα κεφάλια μας, μας παρέχουν τηλεπικοινωνίες και ακριβή εντοπισμό θέσης, καθώς και ασφάλεια ως προς την πρόγνωση του καιρού. Μεταξύ άλλων, χάρη στους δορυφόρους είναι ευκολότερη η παρακολούθηση πυρκαγιών, πλημμυρών, πάγων και ρύπων που απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα.

Παρ' όλα αυτά, όπως αναφέρει σχετικό δημοσίευμα από το IFL Science, ο πληθυσμός των δορυφόρων έχει αυξηθεί ραγδαία κατά τα τελευταία χρόνια, επομένως έχει άλλαξει το… τοπίο όσων βρίσκονται σε τροχιά. Με άλλα λόγια, μέχρι και την Πέμπτη (13/06), είχαν καταγραφεί 11.791 δορυφόροι σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη μας, σύμφωνα με το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για Θέματα του Διαστήματος (UNOOSA). Οι περισσότεροι από αυτούς, μάλιστα, λειτουργούν και βρίσκονται σε χαμηλή τροχιά γύρω από τη Γη.



Ποιες είναι οι τροχιές των δορυφόρων

Η γεωστατική τροχιά βρίσκεται σε υψόμετρο 35.786 χιλιομέτρων (πάνω από τον ισημερινό της Γης). Ένας δορυφόρος που τοποθετείται εκεί, θα ακολουθεί το ίδιο σημείο στην επιφάνεια της Γης καθώς κινείται γύρω από τον πλανήτη με την ίδια περίοδο που χρειάζεται η Γη για να περιστραφεί. Αυτή τη στιγμή, λοιπόν, υπάρχουν εκεί πάνω από 550 δορυφόροι. Οι δορυφόροι επικοινωνιών και πρόγνωσης καιρού τοποθετούνται συχνά σε αυτή την περιοχή.

Στη συνέχεια, υπάρχει η μεσαία γήινη τροχιά, μια τεράστια περιοχή, δηλαδή από το υψόμετρο των 2.000 χιλιομέτρων μέχρι και τη γεωστατική τροχιά. Πρόκειται για μια προνομιακή θέση αναφορικά με τους δορυφόρους πλοήγησης, όπως είναι το Παγκόσμιο Σύστημα Εντοπισμού Θέσης, το Galileo, το GLONASS και το BeiDou. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν σχεδόν 200 δορυφόροι σε αυτή την τροχιά, αλλά ορισμένοι πάροχοι διαστημικού διαδικτύου εξετάζουν το ενδεχόμενο να μετακινηθούν εδώ.


Ο λόγος γι' αυτή την απόφαση είναι ότι η χαμηλή γήινη τροχιά γεμίζει όλο και περισσότερο. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν πάνω από 8.100 δορυφόροι σε αυτή την περιοχή και οι 6.050 από αυτούς εξυπηρετούν την υπηρεσία Starlink της SpaceX. Ο ιδιοκτήτης της συγκεκριμένης εταιρείας, ο Έλον Μασκ, έχει ως στόχο να διπλασιάσει τον τρέχοντα αριθμό δορυφόρων σε τροχιά γύρω από τη Γη και να φτάσει σχεδόν τους 12.000 – μελλοντικά, μάλιστα, θα μπορούσε να φτάσει και στους 34.400 δορυφόρους.
Ο προβληματισμός των επιστημόνων

Υπάρχουν πολλές ανησυχίες σχετικά με την ανάπτυξη τόσων πολλών δορυφόρων, ιδίως στη χαμηλή γήινη τροχιά, καθώς αλλάζει ο νυχτερινός ουρανός τόσο για την προηγμένη Αστρονομία όσο και απλώς από την άποψη της φωτορύπανσης, ακόμη και σε περιοχές που δεν έχουν τεχνητά φώτα.

Η άλλη ανησυχία είναι η μαζική αύξηση των διαστημικών σκουπιδιών. Το διάστημα είναι σίγουρα μεγάλο, αλλά οι ενδιαφέρουσες και πολύτιμες τροχιές είναι ένα μικρό υποσύνολο αυτού. Οι δορυφόροι πρέπει να αναπροσαρμόζονται συχνά στις τροχιές τους και όλες αυτές οι κινήσεις οδηγούν στο να διασταυρώνονται κάποιες από αυτές τις τροχιές. Τι συμβαίνει, όμως, όταν οι δορυφόροι δεν λειτουργούν πλέον; Υπάρχουν σχεδόν 3.000 τέτοια αντικείμενα! Οι τροχιές τους θα συνεχίσουν να αλλάζουν, χωρίς όμως να έχουμε τη δυνατότητα να τους ελέγξουμε, αν και υπάρχουν όμως κάποια προτεινόμενα αντίμετρα.


Μια σύγκρουση στο διάστημα θα μπορούσε να προαναγγείλει τα χειρότερα που έρχονται. Οι συγκρούσεις γεννούν συγκρούσεις, διότι ένα κομμάτι διαστημικού σκουπιδιού που διαλύεται, γίνεται σμήνος διαστημικών σκουπιδιών. Έτσι, οι επιστήμονες ανησυχούν ότι θα μπορούσαμε να καταλήξουμε σε μια κατάσταση συνδρόμου Κέσλερ, σύμφωνα με την οποία ο αριθμός των συγκρούσεων και η ποσότητα των διαστημικών σκουπιδιών ενδέχεται να αυξάνονται εκθετικά. Αυτό το σενάριο θα μπορούσε να καταστήσει ολόκληρες περιοχές του διαστήματος κοντά στη Γη επικίνδυνες για διέλευση.