Ασφαλιστικό: Οι ανατροπές στα όρια ηλικίας και τον φόρο εφάπαξ – 6 σενάρια Σε αριθμό ρεκόρ οι συνταξιοδοτήσεις, καθώς φέτος αναμένεται να ξεπεράσουν τις 220.000.

ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ / EUROKNISSI




Γράφει ο Χρήστος Μέγας
 


Η αύξηση της (πραγματικής) ηλικίας συνταξιοδότησης, η μείωση των αποδοχών και η φορολόγηση του εφάπαξ είναι μερικές από τις απειλές που επικρέμονται πάνω από τους ασφαλισμένους.

Αν και δεν υπάρχει συγκεκριμένη ατζέντα και χρονοδιάγραμμα εφαρμογής, οι σχετικές συζητήσεις ήδη έχουν ξεκινήσει και η υλοποίηση των διαφόρων σεναρίων είναι θέμα στάθμισης του πολιτικού «κινδύνου» για την εφαρμογή τουλάχιστον έξι αλλαγών που ανατρέπουν τα έως τώρα συνταξιοδοτικά δεδομένα.


Υπέρ των ασφαλισμένων είναι η χαμηλή εκλογική πτήση της Ν.Δ. στις ευρωεκλογές, κάτι που έχει θορυβήσει της κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Ιδιαίτερα εν όψει πολιτικών ανακατατάξεων το φθινόπωρο. Από την άλλη, όμως, φέτος αναμένεται να φτάσουν σε αριθμό ρεκόρ οι συνταξιοδοτήσεις – θα ξεπεράσουν τις 220.000, κυρίως λόγω της κατάργησης των αντικινήτρων εργασίας των συνταξιούχων. Κάτι που θα εκτινάξει το συνταξιοδοτικό κόστος του ΕΦΚΑ και προς τούτο το Ταμείο ζητεί έκτακτη ενίσχυση από το Yπουργείο Οικονομικών ύψους 350 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, οι Βρυξέλλες έχουν θέσει «κόφτη» στην αύξηση των δημοσίων δαπανών ανά κωδικό στο 3% κατ' έτος, κάτι που δημιουργεί προβλήματα στην ομαλή χρηματοδότηση των ταμειακών αναγκών.

Πέραν, όμως, των πολιτικών ή θεσμικών (Ε.Ε.) ενστάσεων, ένα είναι σίγουρο: Η αύξηση των ηλικιακών ορίων από 1η Ιανουαρίου 2027 με αφορμή το προσδόκιμο ζωής και η πλήρης διάλυση των επικουρικών συντάξεων λόγω… πληθωρισμού.
Τι εξετάζει η κυβέρνηση για το ασφαλιστικό

Αναλυτικά:


1. Δεδόμενη θα πρέπει να θεωρείται η αύξηση των ηλικιακών ορίων συνταξιοδότησης με βάση το (αυξημένο) προσδόκιμο ζωής στην ηλικία των 65 ετών. Τα νέα όρια θα τεθούν σε ισχύ από τις αρχές του 2027 και αναφέρονται τουλάχιστον σε επιπλέον έξι μήνες τόσο για έξοδο με 40 έτη (ή με λιγότερα για μειωμένη). Άρα η νέα ηλικία συνταξιοδότησης θα είναι τα 62,5 έτη, με την αντίστοιχη προσθήκη έξι μηνών στο απώτερο ηλικιακό όριο εξόδου (67,5 έτη).

2. Εκφυλισμός των επικουρικών συντάξεων λόγω μη πρόβλεψης για χορήγηση αυξήσεων (λειτουργικό έλλειμμα – χρήσης – στο ΕΤΕΑΕΠ). Ήδη οι επικουρικές δεν αναπροσαρμόστηκαν κατά τα δύο προηγούμενα έτη (2023 και 2024), όταν δόθηκαν αυξήσεις 7,75% και 3% αντιστοίχως, και δεν πρόκειται να δοθεί καμία τιμαριθμική αναπροσαρμογή τα επόμενα χρόνια.


3. Φορολόγηση της εφάπαξ παροχής κατά τη συνταξιοδότηση με βάση τον φόρο που επιβλήθηκε στα εφάπαξ των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ). Το κυβερνητικό επιχείρημα για τον φόρο στις παροχές των ΤΕΑ βασίστηκε στο γεγονός ότι οι εισφορές εκπίπτουν του φορολογητέου εισοδήματος, ενώ δεν καταβάλλεται φόρος ούτε κατά την είσπραξη των εφάπαξ. Η ίδια τακτική ισχύει και με τα εφάπαξ του Δημοσίου (δεν φορολογούνται εισφορές και παροχές), ενώ τα μικρά εφάπαξ του ιδιωτικού τομέα δεν φορολογούνται καθώς θεωρούνται αποζημίωση απόλυσης (για συνταξιοδότηση), γιατί είναι συνδεδεμένη με το 40% της νόμιμης αποζημίωσης απόλυσης χωρίς προειδοποίηση. Αντιθέτως, φορολογούνται οι συντάξεις (σ.σ. πέραν του αφορολόγητου ορίου των 8.636 ευρώ ετησίως), ενώ απαλλάσσονται του φορολογητέου εισοδήματος οι εισφορές των εν ενεργεία για κύρια και επικουρική σύνταξη.

4. Περιορισμός των πλασματικών ετών που μπορεί να αναγνωρίσει ένας ασφαλισμένος, προκειμένου να συμπληρώσει τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης (π.χ. τα 40 έτη ασφάλισης για «έξοδο» στα 62 έτη). Το εν λόγω σχέδιο στοχεύει στον περιορισμό των «πρόωρων» συνταξιοδοτήσεων δια της αύξησης των πραγματικών ετών ασφάλισης. Και αυτό προκειμένου να αποφευχθεί η ευθεία αύξηση των ηλικιακών ορίων, κάτι που αθροίζει πρόσθετο πολιτικό κόστος. Έτσι, εξετάζεται το σενάριο του περιορισμού των πλασματικών ετών που μπορεί να αναγνωρίσει ένας ασφαλισμένος. Υπενθυμίζεται ότι οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα και οι ελεύθεροι επαγγελματίες δύνανται να αναγνωρίσουν έως 7 πλασματικά έτη (στρατός, παιδιά, σπουδές, ασφαλιστικό κενό κ.ά.), ενώ στο Δημόσιο τα έτη των παιδιών (ένα πλασματικό για το πρώτο παιδί, συν επιπλέον δύο έτη για το δεύτερο και τρίτο παιδί) αναγνωρίζονται πέραν των επτά πλασματικών. Κατά συνέπεια, ένας τρίτεκνος εργαζόμενος στο Δημόσιο μπορεί να εξααγοράσει έως 12 πλασματικά έτη. Στο Δημόσιο δεν αναγνωρίζονται τα ασφαλιστικά κενά (ανεργία).

5. Περικοπή της δεύτερης εθνικής σύνταξης (ή τμήμα αυτής) στις περιπτώσεις χορήγησης σύνταξης χηρείας. Η σχετική νομοθετική πρόβλεψη (νόμος 4387/16) δεν εφαρμόστηκε λόγω αντιδράσεων από τους δικαιούχους καθώς η σύνταξη λόγω θανάτου περιορίζεται δραματικά μετά τον τρίτο χρόνο στο 35% της αρχικής (του άμεσα ασφαλισμένου) σε περίπτωση εργασίας ή λήψης σύνταξης εξ ιδίου δικαιώματος. Και τυχόν αφαίρεση (του τμήματος) της εθνικής σύνταξης, ο δικαιούχος της σύνταξης χηρείας θα περιοριστεί στο 35% μόνο της ανταποδοτικής σύνταξης, δηλαδή σε ποσά «σύνταξης» ακόμη και 25 ή 30 ευρώ!


6. Τον περιορισμό των παροχών σε χρήμα και είδος στο πλαίσιο της εξίσωσης όλων των μεταβιβάσεων των επιμέρους ταμείων που έχουν ενταχθεί στον ΕΦΚΑ.