Ο Τζορτζ Σόρος είναι ένας από τους πιο επιτυχημένους και ισχυρότερους επενδυτές στην ιστορία. Είναι γνωστός για τις επενδυτικές του κινήσεις, αλλά και τις αμφιλεγόμενες απόψεις του για μια σειρά από ζητήματα. Αλλά το πιο διάσημο «επίτευγμά» του, που δημιούργησε σε μεγάλο βαθμό και τον «μύθο» γύρω από το όνομά του, ήταν ο ρόλος του στη νομισματική κρίση του 1992 που ανάγκασε τη βρετανική κυβέρνηση να αποσυρθεί από τον τότε ευρωπαϊκό μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών.
Τα όσα συνέβησαν στις 16 Σεπτεμβρίου του 1992 έμειναν στην ιστορία ως η «Μαύρη Τετάρτη» της Βρετανίας και «χάρισαν» στον Σόρος τον χαρακτηρισμό του «ανθρώπου που έσπασε την Τράπεζα της Αγγλίας».
Η ιστορία του 1992 επανήλθε στη μνήμη πολλών καθώς η Βρετανία βρίσκεται σήμερα και πάλι στη δίνη μιας κρίσης από την αντίδραση των αγορών, που οδήγησε σε αύξηση του κόστους δανεισμού και σε υποχώρηση της λίρας. αύξηση του κόστους δανεισμού και σε υποχώρηση της λίρας.αύξηση του κόστους δανεισμού και σε υποχώρηση της λίρας.αύξηση του κόστους δανεισμού και σε υποχώρηση της λίρας.αύξηση του κόστους δανεισμού και σε υποχώρηση της λίρας. Αυτή τη φορά, απέναντι στη βρετανική κυβέρνηση βρίσκεται ένας άλλος μεγιστάνας, ο Έλον Μασκάλλος μεγιστάνας, ο Έλον Μασκ.
Ο στενός συνεργάτης του Ντόναλντ Τραμπ και «υπερυπουργός» στην επερχόμενη αμερικανική κυβέρνηση, σύμφωνα με πληροφορίες των Financial Timesπληροφορίες των Financial Times, φέρεται να είχε κατ’ ιδίαν συνομιλίες με συμμάχους που αφορούσαν την ανατροπή του Βρετανού πρωθυπουργού από το αξίωμά του πριν από τις επόμενες εκλογές.
Τι έγινε την «Μαύρη Τετάρτη»
Ο Τζορτζ Σόρος φέρεται να ήταν ο άνθρωπος που πυροδότησε τη «Μαύρη Τετάρτη» τον Σεπτέμβριο του 1992 «ποντάροντας» μαζικά, τεράστια κεφάλαια, ενάντια στη βρετανική λίρα. Ο Σόρος είχε εκφράσει την αντίθεσή του για την απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου να ενταχθεί στον τότε ευρωπαϊκό μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών (ERM), ο οποίος καθόρισε τις συναλλαγματικές ισοτιμίες στο γερμανικό μάρκο.
Οι κερδοσκοπικές κινήσεις στις αγορές ανάγκασαν τελικά την 16η Σεπτεμβρίου του 1992 τη βρετανική κυβέρνηση να αποσύρει τη λίρα από τον ERM. Το αποτέλεσμα ήταν να ακολουθήσει μια κατακόρυφη υποτίμηση του βρετανικού νομίσματος και ο Σόρος να κερδίσει, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, περίπου 1 δισεκατομμύριο δολάρια.
Τι ήταν ο ERM
Ο ευρωπαϊκός μηχανισμός συναλλαγματικών ισοτιμιών (ERM) ήταν ένα νομισματικό σύστημα που ιδρύθηκε το 1979 για να σταθεροποιήσει τις συναλλαγματικές ισοτιμίες των ευρωπαϊκών νομισμάτων και να τα προετοιμάσει για την τελική υιοθέτηση του κοινού νομίσματος, του ευρώ.
Ο ERM καθόρισε τις συναλλαγματικές ισοτιμίες των συμμετεχόντων νομισμάτων βάσει του γερμανικού μάρκου, το οποίο ήταν το ισχυρότερο και πιο σταθερό νόμισμα στην Ευρώπη εκείνη την εποχή. Ο μηχανισμός επέτρεπε ορισμένες διακυμάνσεις εντός ενός συγκεκριμένου εύρους, αλλά εάν ένα εθνικό νόμισμα έφτανε στο ανώτερο ή το κατώτερο όριο, η κεντρική τράπεζα αυτής της χώρας έπρεπε να παρέμβει στην αγορά για να το διατηρήσει εντός των ορίων.
Η Βρετανία εντάσσεται στον ERM
Αρχικά η Βρετανία είχε αρνηθεί την ένταξή της στον εν λόγω μηχανισμό, προτιμώντας να διατηρήσει μια ανεξάρτητη και ευέλικτη νομισματική πολιτική. Ωστόσο, το 1990, υπό την ηγεσία της πρωθυπουργού Μάργκαρετ Θάτσερ, το Ηνωμένο Βασίλειο αποφάσισε να ενταχθεί στον ERM ως μέρος της δέσμευσής του στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η Βρετανία ήλπιζε ότι με την ένταξή της στον μηχανισμό θα επωφελούταν με χαμηλότερα επιτόκια, χαμηλότερο πληθωρισμό και ισχυρότερο νόμισμα.
Ωστόσο, η ένταξη της Βρετανίας στον ERM είχε αρκετά προβλήματα. Πρώτον εντάχθηκε με υψηλή συναλλαγματική ισοτιμία γεγονός που έκανε τις εξαγωγές της λιγότερο ανταγωνιστικές και έπληξε την ανάπτυξή της. Η οικονομία της ήταν εξάλλου πιο αδύναμη από τη γερμανική και ο πληθωρισμός της ήταν υψηλότερος.
Επίσης, την ίδια περίοδο η Βρετανία βρέθηκε αντιμέτωπη με μια πολιτική κρίση εξαιτίας της επικύρωσης της Συνθήκης του Μάαστριχτ το 1992, η οποία είχε ως στόχο τη δημιουργία μιας νομισματικής ένωσης ενός ενιαίου νομίσματος στην Ευρώπη.
Τα προβλήματά επιδεινώθηκαν από τους κερδοσκόπους, οι οποίοι άρχισαν διάφορα πονταρίσματα σχετικά με τη λίρα και Βρετανία βρέθηκε σε ένα γαϊτανάκι αμφιβολιών για την απόφαση της κυβέρνησης να ενταχθεί στο ERM. Σε μια προσπάθεια να κατευνάσει τις ανησυχίες, η Τράπεζα της Αγγλίας αύξησε τα επιτόκια για προσελκύσει περισσότερους επενδυτές να αγοράσουν λίρες.
Ο Σόρος κατά λίρας και Τράπεζας της Αγγλίας
Κάπου εκεί μπήκε στο παιχνίδι και ο Τζορτζ Σόρος, ο οποίος πόνταρε στο ότι η λίρα δεν θα άντεχε τις πιέσεις της αγοράς, υποστηρίζοντας πως η παρέμβαση της Τράπεζας της Αγγλίας δεν είναι βιώσιμη. Αρχικά στοιχημάτιζε αθόρυβα ενάντια στη λίρα. Σύντομα όμως άρχισε να δημοσιοποιεί τον «στοιχηματισμό» του και πολλοί άλλοι κερδοσκόποι τον ακολούθησαν, υιοθετώντας πως οι κινήσεις της Βρετανίας δεν ήταν βιώσιμες και θα τελικά η λίρα θα υποτιμηθεί ή θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει εντελώς τον μηχανισμό.
Το ποντάρισμα του Σόρος διαρκώς αυξανόταν. Μέσω του hedge fund του, το Quantum Fund, προχώρησε σε κινήσεις στην αγορά αυξάνοντας τη ζήτηση για άλλα νομίσματα (γερμανικά μάρκα ή αμερικανικά δολάρια), αλλά ταυτόχρονα και την προσφορά λιρών, μειώνοντας με αυτόν τον τρόπο την αξία της στην αγορά. Τέλος, χρησιμοποίησε τα παράγωγα, όπως τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης, για να ενισχύσει τα στοιχήματά και να αυξήσει τη μόχλευση.
Η αποτυχημένη άμυνα της Βρετανίας
Η βρετανική κυβέρνηση και η Τράπεζα της Αγγλίας προσπάθησαν να σταθεροποιήσουν το νόμισμά τους αυξάνοντας τα επιτόκιά και αγοράζοντας λίρες από την αγορά. Στις 16 Σεπτεμβρίου 1992, ανακοίνωσαν ότι θα αυξήσουν τα επιτόκια στο 12% από 10%, και στη συνέχεια στο 15%. Στόχος ήταν να προσελκύσουν επενδυτές να αγοράσουν λίρες και να στηρίξουν τη συναλλαγματική ισοτιμία που επιδίωκαν. Ξόδεψαν επίσης δισεκατομμύρια λίρες από τα συναλλαγματικά τους αποθέματα για να εξαγοράσουν λίρες από κερδοσκόπους όπως ο Σόρος, ο οποίος εκτιμάται πως είχε ήδη αποκτήσει μια θέση 10 δισ. δολαρίων από την αρχική των 1,5 δισ. δολάριων.
Τα μέτρα της Βρετανίας αποδείχθηκαν ανεπαρκή για να αντισταθμίσουν τη πίεση από το κερδοσκοπικό παιχνίδι του Σόρος και άλλων επενδυτών. Η αγορά, επιπλέον, δεν πίστευε ότι η Βρετανία θα μπορούσε να διατηρήσει τόσο υψηλά επιτόκια για πολύ καιρό χωρίς να βλάψει την εγχώρια οικονομία της. Τα συναλλαγματικά αποθέματα της Βρετανίας ήταν περιορισμένα και εξαντλήθηκαν γρήγορα.
Η Μαύρη Τετάρτη
Το αποτέλεσμα ήταν τελικά η λίρα να υποχωρήσει κατά περίπου 15% έναντι του μάρκου και 25% έναντι του δολαρίου. Ο Σόρος κέρδισε περίπου ένα δισεκατομμύριο δολάρια ως αποτέλεσμα του επιτυχημένου στοιχήματός του έναντι της λίρας.
Η αποχώρηση από τον ERM ήταν μια ταπεινωτική ήττα για τη βρετανική κυβέρνηση και ένα σημαντικό πλήγμα για την αξιοπιστία και τη φήμη της. Προκάλεσε επίσης οικονομική και κοινωνική αναταραχή στη Βρετανία, καθώς τα επιτόκια παρέμειναν υψηλά, ο πληθωρισμός αυξήθηκε, η ανεργία αυξήθηκε και οι δημόσιες δαπάνες μειώθηκαν. Έβλαψε επίσης τη φήμη του Βρετανού πρωθυπουργού Τζον Μέιτζορ, που είχε διαδεχθεί τη Θάτσερ, και του Συντηρητικού Κόμματος για αναποτελεσματική δημοσιονομική διαχείριση.
Ο Τζορτζ Σόρος έγινε οικονομικά πανίσχυρος, αλλά και διαβόητος για τον ρόλο του τη Μαύρη Τετάρτη. Ορισμένοι τον επαίνεσαν ως επενδυτική ιδιοφυΐα, ενώ άλλοι τον επέκριναν ως άπληστο και αδίστακτο κερδοσκόπο που εκμεταλλεύτηκε τις αδυναμίες του συστήματος και προκάλεσε ζημιά σε εκατομμύρια ανθρώπους. Κατηγορήθηκε επίσης ότι είχε πολιτική ατζέντα πίσω από τις ενέργειές του.
Σε κάθε περίπτωση, η Μαύρη Τετάρτη έχει αναγνωριστεί ως ένα από τα πιο δραματικά γεγονότα στην ιστορία των παγκόσμιων χρηματοπιστωτικών αγορών. Έδειξε τη δύναμη και την επιρροή των κερδοσκόπων, που μπορούσαν να αμφισβητήσουν και τελικά να νικήσουν κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες με το μέγεθος των στοιχημάτων τους. Κατέδειξε επίσης τις προκλήσεις και τις αδυναμίες του συστήματος και κατέστη ένα σημείο καμπής για την οικονομία και την πολιτική της Βρετανίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου