Η αιφνιδιαστική κίνηση του Ντόναλντ Τραμπ να επιβάλει κυρώσεις στις μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρείες της Ρωσίας δεν θα παραλύσει τη «μηχανή πολέμου» του Βλαντιμίρ Πούτιν — αλλά θα βοηθήσει την ΕΕ να αποκλείσει για πάντα το ρωσικό πετρέλαιο από τον μπλοκ.
Την Τετάρτη, ο Τραμπ ανακοίνωσε «τεράστιες» νέες κυρώσεις που στοχεύουν τη Lukoil και τη κρατική Rosneft, σηματοδοτώντας τις πρώτες κυρώσεις των ΗΠΑ κατά της Μόσχας από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του.
Οι λεπτομέρειες των νέων μέτρων βρίσκονται ακόμη σε επεξεργασία. Θεωρητικά, ωστόσο, απειλούν να αναγκάσουν τις δύο εταιρείες να πουλήσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία και να τερματίσουν τις εναπομείνασες προμήθειες πετρελαίου μέσω αγωγών προς την Ευρώπη.
«Αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα», δήλωσε η Kimberly Donovan, ειδική στις κυρώσεις στο think tank Atlantic Council, «και θα αναγκάσει … τις ευρωπαϊκές χώρες και εταιρείες που συνεχίζουν να εισάγουν ενέργεια να επανεξετάσουν αυτές τις συναλλαγές» μέχρι τις 21 Νοεμβρίου, όταν θα τεθούν σε ισχύ οι κυρώσεις.
Η ανακοίνωση έρχεται έναν μήνα μετά την κριτική του Trump προς την Ευρώπη για το ότι «αδικαιολόγητα» συνεχίζει να αγοράζει ενέργεια από τη Ρωσία, που συνολικά παρέχει το ένα τέταρτο των εσόδων για τον «πολεμικό θησαυρό» του Κρεμλίνου.
Την εποχή εκείνη, είχε επίσης εκδώσει τελεσίγραφο προς την Ευρώπη, γράφοντας: «Είμαι έτοιμος να επιβάλω μεγάλες κυρώσεις στη Ρωσία όταν όλες οι χώρες του NATO συμφωνήσουν και ξεκινήσουν να κάνουν το ίδιο και όταν όλες οι χώρες του NATO ΣΤΑΜΑΤΗΣΟΥΝ ΝΑ ΑΓΟΡΑΖΟΥΝ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΑΠΟ ΤΗ ΡΩΣΙΑ».
Advertisement
Τώρα, προχωρά στην εφαρμογή.
Ζημιά, όχι καταστροφή
Σύμφωνα με το Politico για τη Μόσχα, οι νέες κυρώσεις θα προκαλέσουν άμεσο πόνο, αλλά είναι απίθανο να περιορίσουν την πολεμική της προσπάθεια στην Ουκρανία.
Η Rosneft και η Lukoil αντιπροσωπεύουν περίπου τα δύο τρίτα των 4,4 εκατομμυρίων βαρελιών αργού πετρελαίου που εξάγει καθημερινά η Ρωσία, σύμφωνα με τον David Fyfe, επικεφαλής οικονομολόγο της συμβουλευτικής εταιρείας Argus.
Οι κυρώσεις απειλούν να αφαιρέσουν «το μισό» από αυτές τις προμήθειες, είπε, καθώς τα μέτρα εμποδίζουν τις δύο εταιρείες να πωλούν τα φορτία τους σε δολάρια, το νόμισμα που χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά για διεθνές εμπόριο αργού πετρελαίου.
Για τη Lukoil ειδικότερα, οι κυρώσεις «θα πλήξουν σημαντικά», δήλωσε ένας πρώην στέλεχος της εταιρείας, που μίλησε ανώνυμα για ευαίσθητα θέματα. Η εταιρεία πιθανότατα θα πρέπει να πουλήσει τις συμμετοχές της σε διεθνή έργα από την Αίγυπτο έως το Ιράκ, σημείωσε, πλήττοντας έως και το 20% των εσόδων της.
Ωστόσο, η πλειονότητα των αγοραστών από Κίνα και Ινδία, τους δύο μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους της Ρωσίας στο πετρέλαιο, είναι πιθανό να συνεχίσουν να εισάγουν από τη Μόσχα, σύμφωνα με τον Homayoun Falakshahi, επικεφαλής ανάλυσης αργού πετρελαίου στην Kpler, λόγω των χαμηλότερων τιμών και των περιορισμένων εναλλακτικών, ειδικά για την Κίνα.
Μετά από μια αρχική περίοδο παύσης, «οι περισσότεροι αγοραστές θα επιστρέψουν στην αγορά», είπε, μόλις βρουν τρόπους, όπως η αγορά φορτίων μέσω εταιρειών που κρύβουν την ρωσική ιδιοκτησία.
«Αυτό θα περιπλέξει τις εξαγωγές και το εμπόριο», δήλωσε ο Vladimir Milov, πρώην αναπληρωτής υπουργός Ενέργειας της Ρωσίας που έγινε επικριτής του Putin. «Αλλά αυτές οι εταιρείες … ήδη έχουν εναλλακτικά σχέδια, οπότε η ζημιά θα υπάρχει αλλά θα είναι περιορισμένη».
Την Πέμπτη, ο ίδιος ο Πούτιν παραδέχτηκε ότι οι νέες κυρώσεις είναι «σοβαρές», ενώ κατήγγειλε την κίνηση ως «μη φιλική ενέργεια που δεν ενισχύει τις ρωσο-αμερικανικές σχέσεις».
Επίμονη παρουσία στην Ευρώπη
Ένα μέρος όπου τα μέτρα είναι πιο πιθανό να έχουν σαφή επίδραση είναι η Ευρώπη.
Από τότε που η Μόσχα ξεκίνησε τη μεγάλη εισβολή στην Ουκρανία πριν από περισσότερα από τρία χρόνια, η ΕΕ προσπαθεί να μειώσει την εξάρτησή της από τη ρωσική ενέργεια.
Οι Βρυξέλλες έχουν επιβάλει εμπάργκο στο ρωσικό αργό, τα καύσιμα και τον άνθρακα που εισέρχονται στην Ένωση μέσω θαλάσσης· και έχουν μειώσει το μερίδιο του Κρεμλίνου στην αγορά φυσικού αερίου της ΕΕ από 45% σε 13%. (Τώρα ολοκληρώνεται ένα νομοσχέδιο που θα το μειώσει στο μηδέν.)
Η Rosneft, που κάποτε κατείχε διυλιστήρια και έλεγχε τις ροές πετρελαίου προς τη Γερμανία, έχει σχεδόν απογυμνωθεί στην Ευρώπη μετά την ανάληψη του τοπικού της υποκαταστήματος από το Βερολίνο στα τέλη του 2022.
«Υποθέτουμε ότι τα μέτρα που έλαβαν οι ΗΠΑ … δεν στοχεύουν τα υποκαταστήματα της Rosneft στη Γερμανία, τα οποία βρίσκονται σε εμπιστοσύνη των γερμανικών κρατών», δήλωσε εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομίας της Γερμανίας.
Την Πέμπτη, η ΕΕ επίσης ενίσχυσε τις κυρώσεις της κατά της εταιρείας που ελέγχεται από το Κρεμλίνο.
Αλλά η κατάσταση είναι διαφορετική για τη Lukoil. Η μεγαλύτερη ιδιωτική πετρελαϊκή της Ρωσίας διαχειρίζεται εκατοντάδες πρατήρια καυσίμων στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων περίπου 200 στο Βέλγιο· λειτουργεί τεράστια διυλιστήρια στη Ρουμανία και τη Βουλγαρία· και διατηρεί το 45% ενός εργοστασίου επεξεργασίας καυσίμων στην Ολλανδία.
Επίσης προμηθεύει πετρέλαιο στην Ουγγαρία και τη Σλοβακία, που εξακολουθούν να βασίζονται στη Μόσχα για το 86-100% των εισαγωγών τους. Αξιοποιώντας την εξαίρεση στις κυρώσεις, οι δύο χώρες αντιστέκονται σθεναρά στην αποκοπή από τη Μόσχα — παρά την έντονη πίεση της ΕΕ.
Μέχρι τώρα, οι Βρυξέλλες έχουν επανειλημμένα αποτύχει να στοχεύσουν την εταιρεία, παρά τη σύνδεσή της με παραβιάσεις κυρώσεων στην ΕΕ.
Ούτε η Rosneft ούτε η Lukoil απάντησαν στα αιτήματα σχολιασμού του POLITICO.
Εκτός Lukoil
Τώρα τα πράγματα πρόκειται να αλλάξουν.
Το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ δήλωσε ότι «μπορεί» να επιβάλει κυρώσεις σε όποιον συνεργάζεται με τις ρωσικές εταιρείες, πράγμα που σημαίνει ότι καμία τράπεζα δεν θα χειρίζεται πλέον πληρωμές για αυτές στην Ευρώπη, είπε η Donovan.
«Θα στείλει ένα τεράστιο σήμα στις [ευρωπαϊκές τράπεζες και επιχειρήσεις] ότι πρέπει πραγματικά να απομακρυνθούν από αυτό, αλλιώς εκθέτουν τον εαυτό τους σε κυρώσεις», πρόσθεσε.
Την Πέμπτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε ότι εξετάζει επίσης απαγόρευση συναλλαγών με τη Lukoil.
Για την Ουγγαρία και τη Σλοβακία, οι νέες κυρώσεις προκαλούν ανησυχίες ότι οι ροές πετρελαίου μπορεί να κοπούν εντελώς.
Εάν εφαρμοστούν, «θα οδηγήσουν σε διακοπή των εισαγωγών», παραδέχτηκε ένας Σλοβάκος αξιωματούχος, επίσης ανώνυμα, λέγοντας ότι η κυβέρνηση πιθανότατα θα ζητήσει εξαίρεση από την Ουάσιγκτον. Το υπουργείο Εξωτερικών της Ουγγαρίας δεν απάντησε στο αίτημα σχολιασμού.
Στην πραγματικότητα, οι επιπτώσεις των μέτρων αρχίζουν ήδη να γίνονται αισθητές. Η φινλανδική εταιρεία ενέργειας Neste την Πέμπτη ανέστειλε τις παραδόσεις καυσίμων στη θυγατρική της Lukoil, Teboil, μετά τις κυρώσεις των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου.
Ο γραμματέας ενέργειας της Ρουμανίας, Cristian Bușoi, δήλωσε στο POLITICO ότι η Lukoil θα έχει πλέον «υποχρέωση» να πουλήσει το διυλιστήριο Petrotel στη Νότια-Κεντρική Ρουμανία πριν την προθεσμία του επόμενου μήνα. «Θα ήμασταν χαρούμενοι να μην έχουμε πλέον τη Lukoil», πρόσθεσε.
Και η ολλανδική κυβέρνηση πλέον θεωρεί ότι η ταχεία πώληση της συμμετοχής της Lukoil στο διυλιστήριο Zeeland στη νοτιοδυτική Ολλανδία είναι «το πιο πιθανό σενάριο», σύμφωνα με άτομο που γνωρίζει την υπόθεση.
Το ανατολικό διυλιστήριο Neftochim στη Βουλγαρία θα πρέπει επίσης «να σταματήσει τη λειτουργία του στις 21 Νοεμβρίου», εκτός εάν πουληθεί, πρόσθεσε ο Martin Vladimirov, ανώτερος αναλυτής ενέργειας στο think tank Center for the Study of Democracy στη Σόφια. Το βουλγαρικό υπουργείο Ενέργειας αρνήθηκε να σχολιάσει.
«Θα πρέπει να πουληθούν», συμφώνησε ο πρώην στέλεχος της Lukoil.
Για την εταιρεία, αυτό θα είναι «καταστροφικό», πρόσθεσε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου