ΥΦΕΣΗ ΚΑΙ ΦΕΤΟΣ

Η συνεπής εφαρμογή του νέου οικονομικού προγράμματος είναι η κρισιμότερη παράμετρος η οποία θα καθορίσει και την επιτυχία του, υπογραμμίζεται στην Έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος για τη Νομισματική Πολιτική 2011-2012. Η ΤτΕ εκτιμά ότι η ύφεση το 2012 θα φτάσει το 4,5% του ΑΕΠ.


«Για να βελτιωθούν οι προσδοκίες και να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στο μέλλον της ελληνικής οικονομίας, χρειάζεται προσαρμογή στα νέα δεδομένα, κατά γράμμα εφαρμογή όσων έχουν συμφωνηθεί και διόρθωση των ανισορροπιών του παρελθόντος, ώστε να τεθούν οι βάσεις μιας νέας πορείας» αναφέρει η ΤτΕ στην έκθεσή της.

Σύμφωνα με την ΤτΕ, η επιτυχία του προγράμματος προϋποθέτει συνέχεια, συνέπεια και αποφασιστικότητα.

Ειδικότερα, απαιτεί:

Συνέχεια, η οποία πρέπει πάσει θυσία να εξασφαλιστεί. Στο παρελθόν υπήρξαν προγράμματα που θα μπορούσαν να επιτύχουν, αν είχαν συνεχιστεί, αλλά διακόπηκαν ή νοθεύθηκαν υπό την πίεση του πολιτικού κόστους. Αυτή τη φορά δεν υπάρχουν ανάλογα περιθώρια. Το πρόγραμμα πρέπει να εφαρμοστεί απαρέγκλιτα σε όλη τη διάρκεια της ισχύος του, μέχρι το 2015, αλλά και μετά, επισημαίνει η ΤτΕ.
Διοικητική αποτελεσματικότητα. Η εφαρμογή των πολιτικών εξαρτάται αποκλειστικά σχεδόν από την ικανότητα των μηχανισμών που θα κληθούν να τις υλοποιήσουν, δηλαδή του κράτους και της δημόσιας διοίκησης. Είναι πλέον πανθομολογούμενο ότι στον τομέα αυτό οι κρατικιστικές αντιλήψεις και οι πελατειακές σχέσεις έχουν δημιουργήσει στρεβλώσεις και αγκυλώσεις και έχουν εκθρέψει κεκτημένα συμφέροντα και συντεχνιακές επιδιώξεις που αποτελούν σήμερα τα κύρια εμπόδια στην εφαρμογή των αναγκαίων πολιτικών. Η εφαρμογή του προγράμματος ανασυγκρότησης της ελληνικής οικονομίας θα αποτύχει αν δεν υπερβούμε τα εμπόδια αυτά τώρα.
Αποκατάσταση της εμπιστοσύνης. Η εμπιστοσύνη που έχει κλονιστεί μπορεί να αποκατασταθεί με ένα μόνο τρόπο: την εφαρμογή όλων των υποχρεώσεων που προβλέπονται από τη δανειακή σύμβαση, αυστηρά μέσα στις προθεσμίες που έχουν τεθεί και χωρίς «εκπτώσεις» ως προς το περιεχόμενό τους. Και μάλιστα, όπου υπάρχει δυνατότητα, θα πρέπει να επιδιώκονται πιο φιλόδοξοι ποσοτικοί στόχοι ή/και αυτοί να επιτυγχάνονται νωρίτερα, λέει η ΤτΕ.

«Κλειδί» για την τελική επίτευξη των στόχων είναι η επαναφορά της οικονομίας σε θετικούς ρυθμούς μεταβολής του ΑΕΠ.

«Η ανάκαμψη και η δημιουργία των προϋποθέσεων για βιώσιμη ανάπτυξη είναι όντως ο δρόμος που θα οδηγήσει στην ταχύτερη αποκλιμάκωση του χρέους και του ελλείμματος και θα βελτιώσει τις προσδοκίες. Ταυτόχρονα όμως, η δημοσιονομική προσαρμογή είναι προϋπόθεση για την ανάπτυξη» υποστηρίζει η ΤτΕ.

Υποστηρίζει επίσης ότι για να είναι διατηρήσιμη η μείωση των ελλειμμάτων και του δημόσιου χρέους, απαιτούνται πρόσθετα μέτρα που θα ελαχιστοποιούν, κατά το δυνατόν, τις συσταλτικές επιδράσεις της δημοσιονομικής προσαρμογής στην οικονομική δραστηριότητα και θα ενισχύουν το ρυθμό ανάπτυξης μακροχρόνια.

Τα μέτρα αυτού του είδους αφορούν την ίδια τη σύνθεση της δημοσιονομικής προσαρμογής ως προς τις δαπάνες και τα έσοδα, αλλά και ως προς τις επιμέρους κατηγορίες δαπανών και εσόδων.

Παράλληλα πρέπει να επιταχυνθεί η εφαρμογή μέτρων -κατ' ουσίαν μηδενικού δημοσιονομικού κόστους- που ενισχύουν τη ζήτηση και την οικονομική δραστηριότητα.

Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνονται τόσο διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις «άμεσης απόδοσης», όπως είναι η μείωση της γραφειοκρατίας και του διοικητικού βάρους, το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων και η παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών και πληροφόρησης σε επιχειρήσεις, όσο και άλλα μέτρα για την ενίσχυση των δημόσιων και των ιδιωτικών επενδύσεων και τη στήριξη της χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα.

Η ΤτΕ προβλέπει ότι το ΑΕΠ της χώρας θα συρρικνωθεί φέτος κατά 4,5%. Στη διάρκεια του 2013 εκτιμάται ότι είναι δυνατόν να αρχίσει η οικονομική ανάκαμψη, αλλά σε μέσα επίπεδα ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ και το 2013 θα είναι ελαφρά αρνητικός της τάξεως του 0,5%.

Στο μέτωπο του πληθωρισμού προβλέπει τη δραστική του αποκλιμάκωση εκτιμώντας ότι ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή θα κινηθεί στο 1%, ενώ το 2013 θα αυξηθεί μόλις κατά 0,5%.

Η παρατεταμένη ύφεση της οικονομίας έχει προκαλέσει σημαντικές απώλειες στο μέτωπο της απασχόλησης, παρά τη γενναία προσαρμογή που έχει συντελεστεί στο κόστος εργασίας.

Η ΤτΕ εκτιμά ότι φέτος η συνολική απασχόληση θα μειωθεί περαιτέρω κατά περίπου 3% και το μέσο ετήσιο ποσοστό ανεργίας θα ξεπεράσει το 19%.

Για τον τραπεζικό τομέα η ΤτΕ διαπιστώνει ότι οι πιέσεις στο σύστημα εντάθηκαν το 2011 και συνεχίζονται και τους πρώτους μήνες του 2012, καθώς συνεχίστηκε η εκροή καταθέσεων από επιχειρήσεις και νοικοκυριά (οι οποίες το 2011 άγγιξαν τα 35 δισ. ευρώ).

Παράλληλα, η ένταση της ύφεσης επέτεινε τη δυσκολία των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών να εκπληρώνουν με συνέπεια τις δανειακές τους υποχρεώσεις, εξέλιξη που επιδείνωσε την ποιότητα των δανείων σε όλες τις κατηγορίες, ιδίως στα καταναλωτικά δάνεια.

Ο λόγος των δανείων σε καθυστέρηση προς το σύνολο των δανείων, ανήλθε στο τέλος Σεπτεμβρίου 2011 σε 14,7%, από 10,5% στο τέλος Δεκεμβρίου 2010, ενώ εκτιμάται περαιτέρω άνοδός του στο τέλος Δεκεμβρίου 2011.

Η ΤτΕ θεωρεί ότι το 2012 θα αποτελέσει χρονιά ορόσημο για τη φυσιογνωμία του τραπεζικού συστήματος, καθώς οι τράπεζες θα κληθούν να προχωρήσουν σε πλήρη επαναπροσδιορισμό των επιχειρησιακών τους σχεδίων, ώστε να είναι σε θέση να αντεπεξέλθουν στις αυξημένες προκλήσεις που δημιουργεί η ύφεση και να προβούν σε σημαντικού ύψους ενίσχυση της κεφαλαιακής τους βάσης, μέχρι το τέλος του τρίτου τριμήνου του 2012.

Οι επιπρόσθετες κεφαλαιακές απαιτήσεις για τις τράπεζες θα προκύψουν με την ολοκλήρωση της άσκησης ανακεφαλαιοποίησης που διεξάγει η Τράπεζα της Ελλάδος, σε συνεργασία με την τριμερή επιτροπή (ΔΝΤ/ΕΕ/ΕΚΤ).

Ο διοικητής της ΤτΕ εκτιμά ότι με την ενίσχυση της κεφαλαιακής βάσης και τη βελτίωση των δυνατοτήτων των τραπεζών να προσελκύσουν αποταμιευτικούς πόρους και να αντλήσουν ρευστά διαθέσιμα από τις αγορές, θα υπάρξει ευνοϊκότερη εξέλιξη στην προσφορά νέων δανείων.