Eurokinissi | APΓράφει ο Σωτήρης Χαραλαμπόπουλος
Ο χρόνος μετράει αντίστροφα για την επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στην Αθήνα που θα γίνει την Πέμπτη, 7 Δεκεμβρίου 2023 στο πλαίσιο του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία και πρόκειται να συναντήσει τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη.
Παρ' όλα αυτά, ο χρόνος παίζει και τα… δικά του παιχνίδια καθώς πριν από έξι χρόνια, την ίδια ημέρα, δηλαδή στις 7 Δεκεμβρίου 2017, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε πραγματοποιήσει ξανά επίσημη επίσκεψη στην Αθήνα και συνάντησε τον - τότε - πρωθυπουργό της χώρας, Αλέξη Τσίπρα.
Η συνάντηση Τσίπρα - Ερντογάν στην Αθήνα
Κατά την υποδοχή του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο Μέγαρο Μαξίμου, ο Αλέξης Τσίπρας είχε κάνει λόγο για «χτίσιμο γεφυρών σε σταθερά θεμέλια με αλληλοσεβασμό και σεβασμό στις διεθνείς συνθήκες και στην εδαφική ακεραιότητα των χωρών».
Ακόμα, ο - τότε - πρωθυπουργός είχε πει: «Είναι σημαντικό που σας καλωσορίζω ξανά στην Ελλάδα. Είναι μία επίσκεψη Προέδρου της Τουρκίας μετά από 65 χρόνια. Γνωρίζετε πολύ καλά ότι η δική μου επιθυμία είναι οι σχέσεις των δύο χωρών να βρίσκονται σε ένα κλίμα συνεννόησης και καλής γειτονίας. Πιστεύω στη φιλία των λαών μας. […] Πιστεύω ότι ευθύνη μας είναι να οικοδομήσουμε τη συνεννόηση και τον διάλογο».
Ο Αλέξης Τσίπρας, τότε, είχε πει στον Τούρκο Πρόεδρο το εξής: «Θέλουμε να επιδιώξουμε να στήσουμε γέφυρες μεταξύ μας και όχι να υψώσουμε τείχη. Για να χτίσουμε γέφυρες πρέπει να τις χτίσουμε σε σταθερά θεμέλια και σταθερά θεμέλια είναι ο αλληλοσεβασμός, ο σεβασμός στις διεθνείς συνθήκες και στην εδαφική ακεραιότητα των χωρών. […] Διαφορές πάντα υπήρχαν. Αυτό που έχει σημασία είναι, πέρα από τις διαφορές, να ψάχνουμε για συγκλήσεις. Αν το καταφέρουμε σήμερα, η επίσκεψή σας θα μπορούσε να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο μεταξύ των δύο χωρών».
Από την πλευρά του, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν είχε αναφερθεί στη Συνθήκη της Λωζάνης κατά τη συνάντησή του με τον Αλέξη Τσίπρα και ήταν ηπιότερος στις δηλώσεις του απ' όταν είχε γίνει δεκτός στο Προεδρικό Μέγαρο από τον - τότε - ομόλογό του, Προκόπη Παυλόπουλο.
Συγκεκριμένα, κατά τις δηλώσεις του με τον Αλέξη Τσίπρα, ο Τούρκος Πρόεδρος είχε πει: «Νιώθω ιδιαίτερη χαρά που βρίσκομαι σε αυτό το κτήριο. Κατά τη διάρκεια της πρωθυπουργίας μου είχα συνομιλίες με τρεις διαφορετικούς πρωθυπουργούς της Ελλάδας και, σήμερα, συναντιέμαι μαζί σας. Έχω την τιμή να πραγματοποιώ τη δεύτερη επίσημη επίσκεψη Τούρκου Προέδρου στην Ελλάδα. Οι λαοί μας έχουν πολλά κοινά σημεία, αρκεί να παραμερίσουμε αυτούς που έχουν ιδεολογικές εμμονές. Εμείς ως χώρα, ως Τουρκική Δημοκρατία, ποτέ δε εποφθαλμιούσαμε τα εδάφη μιας άλλης χώρας. Είμαστε δύο λαοί που συνυπήρξαν».
Εν συνεχεία, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε τονίσει: «Τα σφάλματα που διαπράχθηκαν στο παρελθόν είναι κομμάτι της ιστορίας. Πρέπει να χτίσουμε το μέλλον σε γερά θεμέλια και γι' αυτό μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα. Εάν μπορέσουμε να συμφωνήσουμε με βάση αρχές κοινού λόγου, αν μπορούμε να διαμορφώσουμε μία κοινή ρητορεία, θα μπορέσουμε να επιλύσουμε πολλά. Σε αυτή μας τη συνάντηση, σας μεταφέρω τις προσωπικές μας ευχαριστίες, αλλά και την ευγνωμοσύνη των Τούρκων προς τον ελληνικό λαό και σ' εσάς προσωπικά».
Παυλόπουλος σε Ερντογάν: «Οι Συνθήκες δεν αναθεωρούνται, αλλά ερμηνεύονται»
Τον Δεκέμβριο του 2017, έντονο διάλογο είχαν μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, και ο - τότε - Έλληνας ομόλογός του, Προκόπης Παυλόπουλος, όταν ο πρώτος αναφέρθηκε στη Συνθήκη της Λωζάνης και έκανε λόγο για «τουρκική μειονότητα στην Ελλάδα».
Στην εισαγωγική του τοποθέτηση, ο - τότε - Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, υποδεχόμενος τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είχε δηλώσει: «Είναι αυτονόητο ότι για να πετύχουμε αυτούς τους στόχους και να είναι η επίσκεψη ιστορική, πρέπει να είναι σεβαστό το σύνολο του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της Ε.Ε. από κάθε υποψήφιο μέλος της Ε.Ε.. Για να μείνω στο διεθνές δίκαιο, γυρίζω πίσω στην εποχή της επίσκεψης που οργανώθηκε από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, τον Κεμάλ Ατατούρκ και τον Ινονού». Ο κ. Παυλόπουλος υπενθύμισε πως η βάση της φιλίας των δύο λαών είναι η Συνθήκη της Λωζάνης, η οποία - όπως είπε - «δεν χρειάζεται ούτε διαπραγμάτευση, ούτε αλλαγές».
Χαρακτηριστικά, τότε, ο Τούρκος Πρόεδρος που επισκεπτόταν την Αθήνα είχε πει: «Υπάρχουν εκκρεμότητες και θέματα που δεν κατανοούνται σωστά στη Συνθήκη της Λωζάνης. Είναι μια συμφωνία που υπεγράφη πριν από 94 χρόνια και δεν ήταν μια συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας. Μέσα σε αυτά τα χρόνια οικοδομείται ξανά ο πλανήτης μας και εμφανίστηκαν νέα θέματα μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας. […] Για παράδειγμα, στη Συνθήκη της Λωζάνης χαρακτηρίζεται μουσουλμανική η μειονότητα στην Ελλάδα αλλά ακόμα και στο ευρωπαϊκό δικαστήριο αναφέρεται η λέξη τουρκική».
Ακόμα, ο ίδιος είχε πει: «Στην Τουρκία, ο Πατριάρχης δεν είναι διορισμένος, αλλά εκλέγεται. Σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάνης, η επιτροπή που τον εκλέγει, προβλέπει συγκεκριμένο αριθμό μελών με τουρκική ιθαγένεια. Εμείς κάνουμε ό,τι προβλέπεται. Στη Δυτική Θράκη δεν μπορούν να εκλέξουν τον αρχιμουφτή τους. […] Δεν εφαρμόζεται η Συνθήκη της Λωζάνης. Τα θέματα αυτά, τα συζητήσαμε με τους κ. Σημίτη, Καραμανλή, Παπανδρέου, το ίδιο κάνουμε με τον κ. Τσίπρα τώρα, αλλά δεν μπορούμε να πάρουμε κάποιο αποτέλεσμα. Αν κοιτάξουμε την οικονομική πτυχή του θέματος στη Δυτική Θράκη, οι άνθρωποι είναι φτωχότεροι. Στη Δυτική Θράκη δεν μπορούν να χωνέψουν ούτε τη λεξη "τουρκική"».
Στη συνέχεια, ο Προκόπης Παυλόπουλος ανταπάντησε, επικαλούμενος την ιδιότητα ως καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου, υπογραμμίζοντας πως «οι Συνθήκες δεν αναθεωρούνται, αλλά ερμηνεύονται». Μάλιστα, παρότρυνε τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να αποφεύγει νομικές εκφράσεις που επιβαρύνουν το κλίμα και να συζητήσει με τους έμπειρους νομικούς του συμβούλους.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απαντώντας στον Προκόπη Παυλόπουλο, ανέφερε πως τοποθετήθηκε για τη Συνθήκη της Λωζάνης μόνο επειδή το θέμα άνοιξε ο - τότε - Έλληνας Πρόεδρος της Δημοκρατίας, διαφορετικά θα τα συζητούσε με την κυβέρνηση. Κατέληξε, δε, πως μπορεί να μην είναι καθηγητής Νομικών, αλλά γνωρίζει Πολιτικό Δίκαιο, το οποίο επιτρέπει την επικαιροποίηση συμφωνιών.
Ο Ερντογάν έρχεται με απρόβλεπτη ατζέντα στην Αθήνα
Πάντως, από τότε πέρασαν έξι χρόνια, και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα βρεθεί και πάλι την ίδια ημέρα, στον ίδιο τόπο, με απρόβλεπτη ατζέντα παρότι ο ίδιος έχει κάνει λόγο για προσέγγιση «win-win» με τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Το Μέγαρο Μαξίμου και το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών χαρακτηρίζουν την επικείμενη επίσκεψη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ως ορόσημο για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και ως ένα ακόμα σημαντικό βήμα στην πορεία για τη βελτίωση των διμερών σχέσεων Αθήνας - Άγκυρας. Όπως έχει επισημάνει το iEidiseis (διαβάστε περισσότερα εδώ), και οι δύο πλευρές προσέρχονται με θετική διάθεση, με τον Τούρκο Πρόεδρο να υπογραμμίζει ότι «διαφορές είχαμε, έχουμε και θα έχουμε, ωστόσο πρέπει να υπάρχει ήρεμο κλίμα» και να προτείνει τη λύση του «καζάν – καζάν» δηλαδή να κερδίσουν και οι δύο πλευρές («win – win») και την Αθήνα να προκρίνει την ανάγκη η ηρεμία και βελτίωση των διμερών σχέσεων να επισφραγιστεί με συμφωνίες που είναι προς όφελος των δύο χωρών.
«Οι διαφωνίες παραμένουν, ωστόσο η επιδίωξη είναι οι διαφωνίες να μην παράγουν διμερείς κρίσεις», υπογραμμίζουν χαρακτηριστικά κυβερνητικές πηγές.
Χωρίς να παραγνωρίζουν τις «παραφωνίες» από την πλευρά της Άγκυρας, στην κυβέρνηση στέκονται στη σταθερότητα με την οποία ο Τούρκος Πρόεδρος επιμένει το τελευταίο διάστημα στη διατήρηση χαμηλών τόνων και στην αποφυγή αναβίωσης της πολεμικής ρητορικής του 2022. «Η ρητορική της Άγκυρας είναι προσεγμένη, ενώ οι παραβιάσεις και οι υπερπτήσεις έχουν παγώσει. Οφείλουμε να εξαντλήσουμε τις προσπάθειες για να διατηρηθεί αυτό το κλίμα ηρεμίας», σημειώνουν κυβερνητικές πηγές.
Το πρόγραμμα και οι συναντήσεις
Σύμφωνα με πληροφορίες από την Προεδρία της Τουρκικής Δημοκρατίας, το αεροπλάνο του Τούρκου Προέδρου αναμένεται να προσγειωθεί στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος», λίγο πριν τις 11:00 το πρωί της Πέμπτης (07/12) και να απογειωθεί γύρω στις 15:00 εκτός και αν υπάρξει μία μικρή παράταση.
Η τουρκική αποστολή θα είναι σημαντικά μικρότερη από όσο αρχικώς διέρρεε προ μηνός η Τουρκική Προεδρία, και τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα συνοδεύουν μόνο δημοσιογράφοι και υπουργοί, όχι όμως και Τούρκοι επιχειρηματίες όπως αρχικώς έλεγαν οι πληροφορίες.
Από το αεροδρόμιο, ο Τούρκος Πρόεδρος θα αναχωρήσει για το Προεδρικό Μέγαρο όπου και θα έχει εθιμοτυπικά συνάντηση με την Κατερίνα Σακελλαροπούλου. Ακολούθως, ο Τούρκος πρόεδρος θα μεταβεί στο Μέγαρο Μαξίμου, όπου θα έχει συνάντηση με τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη. Από ελληνικής πλευράς, θα παρευρεθούν ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, και η διπλωματική σύμβουλος του κ. Μητσοτάκη, Άννα-Μαρία Μπούρα. Από τουρκικής πλευράς, παρόντες θα είναι ο υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, και ο διπλωματικός σύμβουλος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, Ακίφ Τσαγατάι Κιλίτς. Αμέσως μετά τη συνάντηση, προγραμματίζονται κοινές δηλώσεις.
Θα ακολουθήσει γεύμα εργασίας στο Μαξίμου, στο οποίο - εκτός από τον υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Εξωτερικών, την υφυπουργό Εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, καθώς και τον υφυπουργό για την Οικονομική Εξωστρέφεια Κώστα Φραγκογιάννη - από ελληνικής πλευράς θα συμμετέχουν υπουργοί Άμυνας, Οικονομίας & Οικονομικών, Παιδείας, Μετανάστευσης & Ασύλου, Πολιτισμού & Τουρισμού. Το γεύμα εργασίας στην πραγματικότητα θα είναι η Ολομέλεια του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας.
Επισημαίνεται ότι θα έχουν προηγηθεί κατ' ιδίαν συναντήσεις μεταξύ των υπουργών των δύο χωρών και, συγκεκριμένα, του υπουργού Άμυνας Νίκου Δένδια με τον Τούρκο ομόλογό του Γιασάρ Γκιουλέρ, του Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη με τον ομόλογό του Μεχμέτ Σιμσέκ, Μετανάστευσης & Ασύλου Δημήτρη Καιρίδη με τον Τούρκο υπουργό Εσωτερικών Αλί Γερλίκαγια, της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη και της υπουργού Τουρισμού Όλγας Κεφαλογιάννη με τον υπουργό Πολιτισμού &Τουρισμού Μεχμέτ Ερσόι, καθώς και του υπουργού Παιδείας Κυριάκου Πιερρακάκη με τον Τούρκο ομόλογό του Γιουσούφ Τεκίν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου